လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး-မၢၼ်ႈ တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ် ႁႂ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း တေႃႇဝတ်းဝႂ်တႃႇယူႇႁဵတ်းၵၢၼ် ထႅင်ႈလႄႈ တၢင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေပိုတ်ႇပၼ်သုၼ်တႃႇထတ်းထွင်ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်ၼႃႈတေမႃးၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 02/02/2017 ၼၼ်ႉ ဝႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇႁွင်ႈၵၢၼ်လူင် ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆး တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ် တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/10/2016 ၼၼ်ႉဝႃႈ-  ႁႂ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း 4 ၸုပ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းဢၼ်ဢႃယုဝိသႃႊမူတ်း ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊၿိူဝ်ႊ 2016 မႃးၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵႂႃႇတၢင်ႇယွၼ်းဝႂ်ႁပ်ႉ ႁွင်းၵၢၼ်ၸၢင်ႈ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် သိုပ်ႇၼၼ်ႉၵႂႃႇတၢင်ႇယွၼ်းဝိသႃႊ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း (တေႃးမေႃး) ၵွၼ်ႇဝၼ်းတီႈ 22/02/2017။


ၸိူဝ်းဢၼ်တေမူတ်းဝၢႆးလင် ဝၼ်းတီႈ 22/02/2017-31/03/2017 ၼႆႉ ႁႂ်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇတေ တေႃႇ ၼႂ်းလိူၼ်ထူၼ်ႈ3 လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ်2017 ဢၼ်တေထိုင်မႃးၼႆႉ ။


ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ယိပ်းဝႆႉဝႂ်သီၶွင်ႇ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ (ၶေႃႊသေႃႊၶျေႃႊ) ႁဵတ်းပၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁၢင်ႈ ႁႅၼ်းတႃႇတေၵႂႃႇထတ်းထွင် ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း တီႈသုၼ်ထတ်းထွင်ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း CI (Certificate of identity) ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ၊ သမုတ်ႊပရႃႊၵၢၼ်ႊ၊ သမုတ်ႊသႃႊၶွၼ်ႊ၊ ရၼွင်ႊ၊ ၵဵင်းႁၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တေပိုတ်ႇႁဵတ်းပၼ် တႄႇဝၼ်းတီႈ 03/03/2017 ၼႆႉ။ ဢွၼ်တၢင်းႁႂ်ႈဢဝ်ဝတ်းဝႂ်ၵႂႃႇ ၸၢႆႇငိုၼ်း300 ၿၢတ်ႇ တီႈ 7/ Eleven ၵွၼ်ႇတေၵႂႃႇႁဵတ်း ဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ၵႃႈဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းသဵင်ႈ 1,050ၿၢတ်ႇ။ ႁူမ်ႈတင်းမူတ်းပဵၼ် 1,350 ၿၢတ်ႇ။


ၵူၼ်းသႅၼ်းၸုမ်းယၢမ်ႈမီးဝႂ်Passport သေၶိုၼ်းမႃးပဵၼ်ဝႂ်သီၶွင်ႇၼၼ်ႉ မီးတၢင်းလိူၵ်ႈ 2 ဢၼ်။ သင်ဝႃႈမီးတၢင်းၵႂႃႇၼမ် ၶႂ်ႈယွၼ်းဝိသႃႊ ၼႆၵေႃႈလႆႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢႃယုPassport တၵ်းတေလႆႈ မီး6 လိူၼ်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ႁႂ်ႈဢဝ် Passport တင်းဝႂ်သီၶွင်ႇသေၵႂႃႇတၢင်ႇယွၼ်းဝီသႃႊလႆႈတီႈႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း (တေႃးမေႃး) လႆႈၵမ်းသိုဝ်ႈ တေသဵင်ႈငိုၼ်း 500 ၿၢတ်ႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵႂႃႇယွၼ်းလၢႆႈဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 15 ဝၼ်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၶဝ်တေပၼ်ဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ပပ်ႉသီသွမ်ႇ ။ သင်ဝႃႈဢမ်ႇမီးတၢင်းၵႂႃႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇတၢင်းလႂ်ၼႆ သိုပ်ႇယိပ်း ဝႂ်သီၶွင်ႇၵႂႃႇၵေႃႈလႆႈယူႇ ။


ၸၢႆးပိူင်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇမၢႆမီႈ ၵဝ်ႉငဝ်ႈပူၵ်းပွင်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း HRDF လၢတ်ႈဝႃႈ- “ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵႂႃႇ ၸၢႆႇငိုၼ်းတီႈ 7/Eleven ၼႆႉၵေႃႈယင်းမီးလွင်ႈၶွင်ႉၶမ်ယူႇ ယွၼ်ႉဝႃႈမၢင်တီႈၵေႃႈၶဝ်ပႆႇႁူႉလွင်ႈ ၼႆႉ တၢင်းၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ တိုၵ်ႉႁႃလၢႆးတၢင်းၵႄႈလိတ်ႈယူႇ။ လွင်ႈဝတ်းဝႂ်ၼႆႉမၼ်းလမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈၵေႃႉ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈၼင်ႇႁိုဝ် ႁဝ်းပေႃးတေလႆႈႁပ်ႉၶေႃႈမုလ်းဢၼ်ထုၵ်ႇ မႅၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီလဵပ်ႈႁဵၼ်းလႄႈတွင်ႈထၢမ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇလႂ်ၾၢႆႇၼၼ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈ။ ပေႃးႁဝ်းၵႂႃႇထၢမ်တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇၵေႃႉ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၵမ်းသိုဝ်ႈၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈလႆႈ ႁပ်ႉၶေႃႈမုလ်းၽိတ်း ၊လႄႈၸၢင်ႈၺႃးလွၵ်ႇဢဝ်ငိုၼ်းႁဝ်းၵႂႃႇ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈႁႂ်ႈဢွၼ် ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း ထွမ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းယူႇတႃႇသေႇသေၵမ်း” ဝႃႈၼႆ။


ၼၢင်းငမ်းယဵၼ် တီႈၵိူဝ်းၵုမ်ႁႅင်းၵၢၼ် Map Foundation လၢတ်ႈဝႃႈ -“ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶႃႈၵူႈၵေႃႉယႃႇ ဝႆႉမဝ်မၢင်လွင်ႈဝတ်းလွင်ႈဝႂ် ယွၼ်ႉဝႃႈမၼ်းပဵၼ်လွင်ႈၸမ်တူဝ် ပေႃးႁဝ်းႁဵတ်းထုၵ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်း ပိူင်မၢႆမီႈၸိုင် မိူဝ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇယူႇလီ ၊ၺႃးၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ မၢႆမီႈၵေႃႈၸၢင်ႈတူၺ်းထိုင်ႁဝ်းလႆႈ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈႁႂ်ႈသူၼ်ၸႂ်ပႃးၸႂ် ထတ်းတူၺ်းဢႃယုဝတ်းဝႂ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႃႇသေႇသေၵမ်း” ဝႃႈၼႆ။


ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသဵၼ်ႈမၢႆႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ႁူဝ်ႁုပ်ႈပီ 2016 ၼၼ်ႉဝႃႈ- ႁႅင်းၵၢၼ်ဢၼ်ထတ်းထွင်ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း (ၽိသုတ်ႇသၼ်ႊၶျၢတ်ႊ) ယဝ်ႉၼၼ်ႉ မီး ႁိမ်း9သႅၼ်ၵေႃႉ၊ ဢၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းလူၺ်ႈပိူင် MOU မီး ႁိမ်း4သႅၼ်ၵေႃႉ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ၵေႃႈယင်းတေမီး ထႅင်ႈဝႃႈၼႆ ။