ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး တင်းမူႇၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ် ႁဵတ်းႁူင်းၾႆးမိၼ် ၼႂ်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၼႄၵၢင်ၸႂ်တီႈ ပၢင်ႇဢဝူၺ်ႇယႃႇ ပၢင်တီႈပွႆႇႁူင်းၾႆးဝိၼ် (မီးပူင်းပျၢၼ်ႉၵုၼ်း) တီႈဝဵင်းလူင် တူၼ်ႈတီး မိူဝ်ႈဝႃးဝၼ်းတီႈ 01/11/2016 ၼႆႉ။ ၼႄၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶတ်း ဢမ်ႇႁၼ်လီ လွင်ႈၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် တေမႃးၵေႃႇသၢင်ႈ (ပင်ႇၵလူဝ်ႇ) တီႈၼင်ႈတူၺ်းပွႆး ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈဝူင်ႉပူၼ်ႉမႃး ပိူဝ်ႈတႃႇသၢင်ႈတီႈၼင်ႈတူၺ်းပွႆး (ပင်ႇၵလူဝ်ႇ) ပွႆႇႁူင်းၾႆးဝိၼ်ၼႆႉ မီးပၢင်ၶႄႉၶႅင်ႇၵႃႈၶၼ်ၵၼ်၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ  ၶျႄႇရီႇၵုၼ်းႁေႃႊတႄႊ ပေႉၵႂႃႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ဢၼ်ၸၼ်ၶွၼ်ႊထရႅၵ်ႊ သေႁပ်ႉၵေႃႇသၢင်ႈပဵၼ် ၶျႄႇရီႇၵုၼ်းႁေႃႊတႄႊ။ လွင်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 01/11/2016 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 1 မူင်း၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁူမ်ႈၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်တီႈ ဢဝူၺ်ႇယႃႇမီးပူင်ႇပျၢၼ်ႇၵုၼ်း (ပၢင်ႇပွႆႇႁူင်းၾႆးဝိၼ် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး)၊ ဢဵၼ်ႁႅင်းမီးမွၵ်ႈ 50 ပၢႆ၊ ယိပ်းပၢႆႉလိၵ်ႈသေၼႄၵၢင်ၸႂ်တေႃႇ ၶျႄႇရီႇၵုၼ်းႁေႃႊတႄႊ  ၽူႈတေမႃးသၢင်ႈ တီႈၼင်ႈတူၺ်းပွႆး ။


ၼႂ်းပၢႆးၼၼ်ႉတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ- တွၼ်ႈတႃႇပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ယႃႇပေဢဝ်သၢႆၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းလႅၵ်ႈ။ ယႃႇပေဢဝ်ငိုၼ်းတွင်းမႃးလႅၵ်ႈဢဝ်၊ မႃးယႃႉပႅတ်ႈ ပွႆးၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း။ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈလႆႈတီႈၼင်ႈတူၺ်းပွႆး- ၼႆယဝ်ႉ ။


တိၼ်ႇမွင်ႇတူဝ်း ၵူၼ်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဢၼ်မႃးၼႄၵၢင်ၸႂ်ၸွမ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ယွၼ်ႉၵွပ်ႈၵူၼ်းပွႆႇ ႁူင်းၾႆးဝိၼ်ၶဝ် ပွႆႇႁူင်းၾႆးဝိၼ်ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်လႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်ပွႆးႁူင်းၾႆးဝိၼ်မႃး။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်း ပွႆႇႁူင်းၾႆးဝိၼ်ၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီသင်။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းပွႆႇႁူင်းၾႆးဝိၼ်၊ ၵူၼ်းႁၵ်ႉၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းၼႃႈတိူဝ်ႈသေ ၵိၼ်ၸိၵ်းတွၵ်ႇၸွၵ်း ဢဝ်ၼမ်ႉတွၼ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇဢဝ် ဢမ်ႇႁၼ်လီ ဢၼ်တေမႃးႁဵတ်းတီႈၼင်ႈတူၺ်းႁူင်းၾႆးမိၼ်၊ မႃးၵဵပ်းငိုၼ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈတူၺ်းပွႆး၊ ႁဝ်းၶႃႈတိုၼ်းသၢၼ်ၶတ်း ။


ၵွပ်ႈသင်လႄႈလႆႈသၢၼ်ၶတ်း၊ ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းပၼ်တီႈၼင်ႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမႃးတူၺ်းပွႆးလႆႈၼင်ႈသေ တူၺ်းပွႆးၸိုင် ပေႃးဝႃႈႁူင်းၾႆးဝိၼ်တူၵ်းမႃး ၵူၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈလႅၼ်ႈပၢႆႈ၊ တေလႅၼ်ႈပၢႆႈယၢပ်ႇ၊ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢႆၼမ်။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တီႈဢၼ်ၶဝ်တေႁဵတ်းၶူင်ႇတီႈၼင်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်တီႈၵူၼ်း မႃးတူၺ်းပွႆးၶဝ်ၵိုတ်းလူတ်ႉၵႃး၊ ပေႃးဝႃႈၶဝ်မႃးႁဵတ်းၶဵင်ႇၼင်ႈတူၺ်းပွႆး၊ ၵႃးၵေႃႈၵိုတ်းဝႆႉ တဵမ်ဝႆႉၼႆၸိုင် ပေႃးဝႃႈမီးလွင်ႈတၢင်းၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉမႃး လူတ်ႉၵႃးႁူတ်းၾႆးၶႄၾႆးၵေႃႈ တေၶဝ်ႈမႃးယၢပ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးဝႃႈမႃးႁဵတ်းတီႈၼင်ႈတူၺ်းပွႆး (ပင်ႊၵလူဝ်ႊ)ၼႆႉ မၼ်းမိူၼ်တင်းဢဝ်သၢႆၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း မႃးလႅၵ်ႈတူၺ်းပွႆး။ ယွၼ်ႉၼၼ် ႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်းမိူင်းတူၼ်ႈတီးဢမ်ႇႁၼ်လီ၊ ႁဝ်းသၢၼ်ၶတ်း။ ဢၼ်ၶဝ်တေႁဵတ်းတီႈၼင်ႈ တူၺ်းပွႆးၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇယွၼ်းၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ်ႈတီး၊ ၶဝ်ဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၶဝ်သေ ႁဵတ်းၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်း- တိၼ်ႇမွင်ႇတူဝ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ။


ၵူၼ်းတူၼ်ႈတီး ၵူဝ်ႇၸေႃႇဝိၼ်းထူး ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်း ဢၼ်တေပွႆႇႁူင်းၾႆးမိၼ် လၢတ်ႈဝႃႈ- ပေႃးဝႃႈၵေႃႇသင်ႈ ပင်ႇၵလူဝ်ႇ တီႈၼင်ႈတူၺ်းပွႆးၸိုင် မၼ်းမိူၼ်တင်းၸႅၵ်ႇၽႄၸၼ်ႉၵူၼ်းမိူင်း။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ပေႃးႁဵတ်းပွႆး ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵဵပ်းၵႃႈၵဵပ်းၶၼ်မၼ်းသေပွၵ်ႈ၊ ၶဝ်ႈတူၺ်းလၢႆလၢႆလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈပေႃးမႃးႁဵတ်း တီႈၼင်ႈၵေႃႈ တေၵဵပ်းငိုၼ်းယဝ်ႉ၊ ၽႂ်ပၼ်ငိုၼ်းလႆႈၼမ်ၵေႃႈ တေလႆႈတီႈၼင်ႈလီသေတူၺ်း၊ ၽႂ်ဢမ်ႇပၼ်ငိုၼ်းလႆႈၼမ်ၵေႃႈ တေလႆႈၼင်ႈတီႈဢမ်ႇပေႃးႁၼ်လီ၊ မၼ်းမိူၼ်ၸႅၵ်ႇၸၼ်ႉထၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇႁၼ်လီ။ ႁဝ်းၶႃႈတေဢၢၼ်းတႅမ်ႈလိၵ်ႈ တၢင်ႇထိုင်တီႈလုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးသေ တေသၢၼ်ၶတ်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း ။


ပၢင်ပွႆးပွႆႇႁူင်းၾႆးမိၼ် (တသွင်ႇတႅင်ႇ) တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းမႃး ပဵၼ်ၼပ်ႉလၢႆႁူဝ်သိပ်းပီၼႆႉ ပဵၼ်ပွႆးၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလိုဝ်းလင် ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈလႄႈ ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလိုဝ်းလင်ပႃး ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၶဝ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဢဝ်မႃးႁဵတ်းၼႃႈတိူဝ်ႈသေ ႁႃးလၢႆးၵိၼ်ၸိၵ်းတွၵ်ႇၸွၵ်း ႁႃလၢႆးၵိၼ်ငိုၼ်းၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း တွၼ်ႈတႃႇၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ။


ၵူဝ်ႇၸေႃႇဝိၼ်းထူး လၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- “ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈယွၼ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ႁႃလၢႆး ၵိၼ်ငိုၼ်းပိူင်လဵဝ်ၵူၺ်း။ မၢင်ပွၵ်ႈမႃး ပေႃးရႃႇသီႇဢုတုဢမ်ႇလီ မိူၼ်ၼင်ႇလူမ်းႁႅင်းႁႃႉၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးႁူင်းၾႆးဝိၼ်တူၵ်းလူင်းမႃးၵေႃႈ တေမႃးတူၵ်းသႂ်ႇၵူၼ်း၊ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈၵေႃႈတေတၢႆၼမ်၊ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပိူင်လူင်မၼ်း၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸင်ႇလႆႈၼႄၵၢင်ၸႂ်- ဝႃႈၼႆ ။


ပၢင်ပွႆးပွႆႇႁူင်းၾႆးမိၼ် လိူၼ်သိပ်းသွင်မူၼ်း (တသွင်ႇတႅင်ႇ)  တီႈဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွႆးဢၼ်ၵိုၼ်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး။ ပဵၼ်ပွႆးဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းလိူၼ်သိပ်းသွင်။ ပီ 2016 ၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 6-14/11/2016 ။ ၸွမ်းၼင်ႇမီးသဵၼ်ႈမၢႆဝႆႉၼၼ်ႉ ႁူင်းၾႆးမိၼ် ဢၼ်တေပွႆႇ ၵၢင်ဝၼ်း တင်းပွႆႇၵၢင်ၶိုၼ်း မီးႁၢင်ႈသတ်းလဵၵ်ႉတေႃႇထိုင်တူဝ်သတ်းယႂ်ႇ ႁၢင်ႈၸၢင်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းမူတ်းမီး 400 လုၵ်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ ။