ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇတင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆသေ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇၺႃးပႅတ်ႉလႅၼ်ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးမီးတိုဝ်ႉတၢင်းဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း ၸင်ႇႁႂ်ႈ UNFC ၶဝ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA - ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ လၢတ်ႈ ။

ၽူႈၼမ်းၼႃႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) ၸွမ်သိုၵ်းလူင်သိူဝ်ထႅၼ်ႈ လၢတ်ႈၾၢင်ႉထိုင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဝ်တင်းလၢႆဝႃႈ- ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉလႄႈသင်၊ ၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈသင်၊ လွင်ႈႁုၵ်းႁၢႆႉႁုၼ်းႁႅင်းၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင်၊  လႆႈလတ်းၽၢၼ်ႇမႃးၼမ်ယဝ်ႉ၊ ၸေးၸွတ်ႇလီယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵိုတ်းသိုၵ်းပီ 1989 ၼၼ်ႉ ၵေႃႈလႆႈႁဵတ်းၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမႃးယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1993 ၵေႃႈ လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NC) မႃးယဝ်ႉ၊ ပေႃးမႃးတူၺ်းၶိုၼ်းၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ပဵၼ်ဢၼ်ၵႅၵ်း ဢၼ်ပွမ်မၼ်းလၢႆလၢႆ၊ ဢၼ်ထုၵ်ႇပႅတ်ႉလႅၼ်ၵေႃႈ ၺႃးမႃးၼမ်ယဝ်ႉ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇၺႃးလႅၼ်ထႅင်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈမိူၼ်တင်းႁႄႉၵင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇၵေႃႈပႃး၊ ႁႂ်ႈႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢၼ်တႄႉမၼ်းၵွၼ်ႇ။ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈတႅပ်းတတ်းႁင်းၵူၺ်းႁဝ်း ႁဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇတၢပ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ။


သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢိူဝ်ႈငၢႆႈ ငွၵ်းႁူဝ်ငၢႆႈတႄႉ ႁဝ်းတေၺႃးပိူၼ်ႈမႃးတဵၵ်းတဵင်ပေႉၵိၼ်ထႅင်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်ႁဝ်းတေဢမ်ႇၺႃးတဵၵ်းတဵင်ပေႉၵိၼ်ထႅင်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းတိုၼ်းတေလႆႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်- ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ။


ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်းတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ- ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် ၸိူဝ်းပႆႇလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းတူဝ်ႈမိူင်း (NCA) ၼၼ်ႉ တေလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းဝႆးဝႆး၊ ယႃႇတေတိုတ်ႉထူင်ႇၶၢဝ်းယၢမ်း၊ မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 2-3 ဝၼ်းၼႆႉၼင်ႇၼႆ ။


ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပႃးၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈလၢတ်ႈ ပႃးဝႃႈ- ၶႅၼ်းတေႃႇဢွၼ်ၵၼ်ပွင်ႇၸႂ်ပၼ် လွင်ႈတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမၼ်းၼၢင်းဢိတ်းၼိုင်ႈ- ဝႃႈၼႆ ။


ဝၢႆးသေမီးၵၢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ NCA ယဝ်ႉ ဝူင်ႈၵၢင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တပ်ႉမတေႃႇယဝ်ႉ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ယဝ်ႉၵႂႃႇ 2 ၵမ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈပၢင်ၵုမ်လူင်တင်း 2 ပွၵ်ႈၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈသေ ဢၢၼ်ႇၼႄၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆးၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်းၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း ။


ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) တင်းၸုမ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၶၢင် (KIO) ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းဝႆႉ ၼႂ်းၸုမ်း ၶွင်ႊသီႊႁူမ်ႈတုမ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း (UNFC) ၊ ပဵၼ်မူႇၸုမ်းဢၼ်ပႆႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၼႆႉၵေႃႈ မီးတူဝ်ထူပ်းမႃးတင်းၼမ်ယဝ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈမိူဝ်ႈပၢၼ် ၼဝတ၊ ၼဢၽ လႄႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင် NC ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်မီးလွင်ႈသိုဝ်ႈသႂ်ၼၼ်ႉ တၵ်းတေလႆႈမူၼ်ႉမႄး ယူင်ႉၶၢပ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း (Frame work) ၼႆၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ်ယူႇ ။


ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ယွၼ်ႉၼၼ် တီႈပၢင်ၵုမ်လူင်မၢႆႇၵျႃႇယၢၼ်ႇၼၼ်ႉ တင်းၸုမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း တင်းၸုမ်းပႆႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉ မီးလၵ်းၵၢၼ် (မူႇပိူင်) 8 ၶေႃႈ။ လၵ်းၵၢၼ် 8 ၶေႃႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇလီလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၾၢႆႇတၢင်းတပ်ႉသိုၵ်း တပ်ႉမတေႃႇၶဝ်၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် လႆႈၸႂ်ၼႆတႄႉ UNFC ၵေႃႈတေလူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ NCA ယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ပေႃးမႃးတူၺ်းၶိုၼ်းၼိူဝ် ဢၼ်ၼႆႉ လႆႈႁၼ်ဝႃႈ UNFC ၵေႃႈ ၶႂ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ယူႇ ။


ၼႂ်းဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႆႈတၢင်ႇၼႄၵႂႃႇ လၵ်းၵၢၼ် 8 ၶေႃႈၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်မၼ်းပႃးဝႆႉ တႃႇႁႂ်ႈၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တပ်ႉမတေႃႇၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵိုတ်းပၢင်တိုၵ်းတင်းသွင်ၾၢႆႇ။ တႃႇမူၼ်ႉမႄးလၵ်းၵၢၼ်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႂ်ႈလႆႈ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း 3 ၾၢႆႇ (3 ၶႃၵဵင်း) ပႃးဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇ- ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈလၢတ်ႈ ။


မၼ်းၸဝ်ႈသိုပ်ႇလၢတ်ႈလူပ်းလိုၼ်းဝႃႈ- “ဢၼ်ပဵၼ်ပၼ်ႁႃပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းသင်လႄႈမၼ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ ပေႃးမႃးတူၺ်းၵေႃႈႁူႉယူႇ။ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ မၼ်းပဵၼ်လွၵ်းပိူင် ၸိုင်ႈမိူင်းလဵဝ် ဢၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမီးလွၵ်းပိူင်ဢၼ်ၼႆႉယူႇလႄႈ ၸင်ႇလႆႈတိုၵ်ႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေၵိုတ်းလႆႈ ပၢင်တိုၵ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေလႆႈလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းလႄႈ ၵေႃႇတင်ႈလႆႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ဢၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈမူၼ်ႉမႄးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း (လၵ်းမိူင်း) 2008 - ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 30/10/2016 တီႈတႃႈၵုင်ႈ ၼင်ႇၼႆ ။