လွင်ႈဢၼ် ၶွင်ႊသီႊၾႅတ်ႊၻရႄႊႁူမ်ႈတုမ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း (UNFC) ဢမ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်း တူဝ်ႈမိူင်း (NCA) ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈမုင်ႈမွင်းၽွၼ်းလီသင်၊ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈ ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းတူဝ်ႈမိူင်း ၵႅၼ်ႇၶႅင်ၼႅၼ်ႈၼႃ မၼ်ႈၵိုမ်းယိုၼ်းယၢဝ်းၵူၺ်း- လုၵ်ႈၸုမ်း UNFC လၢတ်ႈ ။

ၽူႈၼမ်းၼႂ်း UNFC ၶူးဢူးရႄႇ

လုၵ်ႈၸုမ်း ၶွင်ႊသီႊၾႅတ်ႊၻရႄႊႁူမ်ႈတုမ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း (UNFC) လၢႆလၢႆၸုမ်း ဢၼ်ဢိင်ဢၢင်ႈဝႃႈ ပႆႇတူဝ်ႈတၼ်း တႃႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈမီးတၢင်းမုင်ႈမွင်း ၶေႃႈၼွင်ႇတႃႇတေၶႂ်ႈလႆႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးသုၼ်ႇတူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပိူဝ်ႈတႃႇၵၢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်းၼႆႉၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼႅၼ်ႈၼႃ မၼ်ႈၵိုမ်းၶၢဝ်းယၢဝ်းၼၼ်ႉ ပိူင်လဵဝ်ၵူၺ်း- ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း UNFC ၶူးဢူးရႄႇ လၢတ်ႈ ။


မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/11/2016 (မိူဝ်ႈဝႃး) ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈမူႇၸုမ်း တူဝ်တႅၼ်းၾၢႆႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (DPN-Delegation Political Negotiation) တင်း ၸုမ်းၾၢႆႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ။ ပိူဝ်ႈတႃႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းတူဝ်ႈမိူင်း (NCA) ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ UNFC ယိုၼ်ႈဝႆႉမီး 8 ၶေႃႈ။ ဢဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပိူင်လူင်သေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ႈၶႂၢင်- ၼႆယဝ်ႉ ။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၶူးဢူးရႄႇ လၢတ်ႈဝႃႈ- ပေႃးဝႃႈႁဝ်းၶႃႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်သေ ဝၢင်းၽႅၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵႂႃႇတႄႉတႄႉ ပၼ်ႁႃတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တေၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလႆႈယူႇ။ ပေႃႈဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတေလူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ NCA ၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈၶႂ်ႈလႆႈၶေႃႈလႆႈၸႂ်ဢၼ်ၵႅၼ်ႇၶႅင် ၼႅၼ်ႈၼႃ ၊ တႃႇတေပဵၼ်မႃးၵေႃႈ တၵ်းတေလႆႈႁႃလွၵ်းလၢႆးမၼ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈႁႃႁၼ်မႃး 8 ၶေႃႈၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈမႃးတၢင်ႇလၢတ်ႈသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ ။


ဢၼ် UNFC ယိုၼ်ႈယွၼ်းၵႂႃႇ 8 ၶေႃႈၼၼ်ႉ- ၸုမ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်း ၵၢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵူႈမိူင်းမိူင်းလႆႈၶဝ်ႈပႃး။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းလႆႈၸႂ်မႃးတီႈ ပၢင်ၵုမ်လူင်ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ပၢင်လူင် ၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈလႆႈၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပၵ်းပိူင် ပႃးၸဵမ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း။  ပိူဝ်ႈတႃႇတေၵေႃႇတင်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ၊ ပိူဝ်ႈတႃႇတေၸတ်းသၢင်ႈၶူင်းၵၢၼ် ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီ တႃႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်း။ ပိူဝ်ႈတႃႇၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၶူဝ်းႁႄႈၶူဝ်းတိုၼ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတင်းသွင်ၾၢႆႇ  လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ မီးလွင်ႈလႆႈၸႂ်ၵၼ်၊ ႁႂ်ႈမီး EITI တႅၵ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းလႅင်းၼိူဝ်ၵၼ်။ လွင်ႈၵူၼ်းတေႃႇၵူၼ်း ႁႂ်ႈမေႃဢေးလူၵၼ် ၸွမ်းၼင်ႇလၵ်းၸဵင် ၵူႈမိူင်းမိူင်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ သွင်ၾၢႆႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ်၊ ၼႂ်း 8 ၶေႃႈၼၼ်ႉ ပႃးၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ။


ယူႇတီႈၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇၵေႃႈ မီးၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ် ၼႂ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မၼ်းၼၢင်းဢွၼ်ႁူဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈ ပွင်ႇၸႂ်ႁၼ်ၸႂ်ၼိူဝ် မၼ်းၼၢင်းယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပိူင်လူင်မၼ်း သွင်ၾၢႆႇထုၵ်ႇလီလႆႈလူင်ႉလႅင်းၵၼ်လႄႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈပဵၼ် လွင်ႈတဵၵ်းဢီးၵၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၶူးဢူးရႄႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- ပေႃးဢဝ်တူဝ်ထူပ်းၵူႈမိူင်းမိူင်းဝႃႈၸိုင် တႃႇတေလႆႈၸႂ်ၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းယၢပ်ႇတႄႉတႄႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းယၢပ်ႇယဵၼ်းဝႆႉလႄႈ လွင်ႈထဵင်ၵၼ်မေႃးၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းပဵၼ်ထမ်းမၻႃးမၼ်းယဝ်ႉ၊ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ယူႇတီႈၾၢႆႇလႂ်ၾၢႆႇၼိုင်ႈသေ ယႃႇပေမႃးတဵၵ်းငႅၼ်း ၵၼ်သေႁႂ်ႈႁဵတ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ယူႇတီႈၾၢႆႇလႂ်ၾၢႆႇၼိုင်ႈပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈပေႃးလူင်ႉလႅင်းပွင်ႇၸႂ်သေ မႃးမိူၼ်ၵၼ် ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ၵွၼ်ႇ မၼ်းၸင်ႇတေပဵၼ်ၵၢၼ် -ဝႃႈၼႆ ။


ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းပႆႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၼၼ်ႉ တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်၊ မိူဝ်ႈဝႃး (10/11/2016)ၼႆႉ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ထိုင် 12 မူင်းသေလိုဝ်ႈၵႂႃႇ။ ဢမ်ႇမီးၶေႃႈတႅပ်းတတ်းသင် လိူဝ်သေ ဝႃႈ တေႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ထႅင်ႈတၢင်းၼႃႈ- ၼႆယဝ်ႉ ။


ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸိူဝ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ဝႆႉၼၼ်ႉၶဝ်ႈပႃး ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၊ ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNU) ၸိူဝ်းၼႆႉသေ တင်းမူတ်းမီး 8 ၸုမ်း။ ၸိူဝ်းပႆႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၶဝ်ႈပႃး ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) ၊ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၶၢင် (KIA) ၊ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် (KNPP) ၸိူဝ်းၼႆႉသေ တင်းမူတ်းမီး 13 ၸုမ်း ။