ႁေႃယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ ၵိုၵ်းပိုၼ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆး၊ ဢၼ်ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးဝႃႈ တေႁဵတ်းၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်းၸိုင်ႈတႆး ဢွၼ်ၵၼ်သၢၼ်ၶတ်း တင်းမူတ်း 62 ၵေႃႉ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးၽူႈတႅၼ်း NLD 2 ၵေႃႉၵူၺ်း ။

ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း တႃႇတေႁဵတ်းၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃလူင်ယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်း ငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ႁိုဝ် ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် (SNLD) ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း/ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး မိူၼ်ၼင်ႇပႃႇတီႇတဢၢင်း (TNP)၊ ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ (USDP) ၊ ပႃႇတီႇပဢူဝ်း (PNO) ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈပႃးၽွင်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ ။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း သႅၼ်ဝီ၊ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် (SNLD) လၢတ်ႈဝႃႈ- ယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈသေ လႆႈၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းလုၵ်ႈလၢၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ဢၼ်ၽွင်းလူင်လၢတ်ႈလႄႈ ဢၼ်ၸုမ်း သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ (Media) ၶဝ်လၢတ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈဝႃႈတေပိုတ်ႇၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပဵၼ်၊ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူဝ်းၶွင်ၵိုၵ်းပိုၼ်းႁၢႆၵႂႃႇၵူၺ်း၊ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လီမႆႈၸႂ် လႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶပ်းၶိုင်သေသၢၼ်ၶတ်း ၸိူင်ႉၼႆ။ ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈၽူႈတႅၼ်းသၽႃး မိူင်းတႆးၵူၺ်း၊ တေၶပ်းၶိုင်ၵႂႃႇ ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈယိုၼ်းၶိုတ်းလႆႈ- ဝႃႈၼႆ ။


လွင်ႈတႃႇတေပိုတ်ႇၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႉ ၵေႃႉပဵၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇႁူင်းႁႅမ်းလႄႈ ၵၢၼ်တွင်ႈတဵဝ်းဢႅဝ်ႇမိူင်း ဢူးဢူင်းမျိၼ်ႉ ပဵၼ်ၵေႃႉၶပ်းၶိုင်- ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၸဝ်ႈႁေႇမႃႇတႅၵ်ႈ လၢတ်ႈ ။


လိၵ်ႈဢၼ်ယူႇတီႈၶဝ်ၸဝ်ႈသေ တၢင်ႇထိုင်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ- ႁေႃယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ႁေႃဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ႁေႃၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ ၵေႃႉပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈလူင်ၵေႃႉႁႅၵ်ႈ (ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း)၊ ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၵူၼ်းမိူင်းတႆးတင်းလၢႆဝႆႉၵႃႈၶၼ်၊ ပဵၼ်တီႈဢၼ်မီးလၵ်းသဝ်ႁိၼ်လူင် ဢၼ်ၵေႃႇတင်ႈၵိုၵ်းပိုၼ်း လွင်ႈၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်းႁိတ်ႈႁွႆးၶိူဝ်းတႆးမႃး ။


ႁေႃလူင်ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႉ ၵေႃႉပဵၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇႁူင်းႁႅမ်းလႄႈၵၢၼ်တွင်ႈတဵဝ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ပႃႇတီႇ NLD ၸီႉသင်ႇသေ တေဢဝ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၽူႈမီးပၺ်ၺႃမိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ မႃးမူၼ်ႉမႄးပူၵ်းပွင်ႁေႃသေ ဢဝ်ႁဵတ်းပႃးၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ။


ပေႃးတူၺ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တီႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ဢၼ်မႃးပိုတ်ႇၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်မႃးသေတီႈ။ ဢၼ်မႃးပိုတ်ႇတီႈၼႂ်းဝၢင်းႁေႃလူင် ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၵေႃႉပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵေႃႉႁႅၵ်ႈၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မၼ်းလူလၢႆသရေႇၼႃႈတႃ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ မၼ်းယႃႉမွတ်ႇၶူဝ်းၶွင်ၵိုၵ်းပိုၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၽူႈတႅၼ်းမိူင်းတႆး ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်သၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈတေႁဵတ်းၵၢတ်ႇ ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ ။


ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လႆႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၵေႃႉႁႅၵ်ႈသေ ယင်းလႆႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းႁူဝ်ပဝ်ႈသၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း လူးၵွၼ်ႇ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၵေႃႉဢၼ်လူင်း လၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ပိူဝ်ႈတႃႇဢဝ်မိူင်းသၼ်လွႆလႄႈ မိူင်းပဵင်း၊ မၼ်းၸဝ်ႈပႃးၼႂ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈလမ်ႇလွင်ႈ တႃႇၵေႃႇတင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃး ။


ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႉ လႆႈၵႂႃႇႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းၼႂ်းသၽႃးသေတႃႉၵေႃႈ ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁၢပ်ႇႁၢမ်ဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈဢမ်ႇလူင်ဢမ်ႇလိုမ်း၊ ပိူဝ်ႈတႃႇတေပဵၼ်မႃး ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းသၢင်ႈမႃးလႄႈ ထိုင်တီႈပေႃးလႆႈထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၽွင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1962 ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတူၵ်းၶွၵ်ႈ တေႃႇပေႃးသဵင်ႈသုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ယိုတ်းဢဝ်ဝၢင်းႁေႃသေ ဢဝ်ႁဵတ်းမႃးလၢႆလၢႆပိူင် မိူၼ်ၼင်ႇႁဵတ်းႁူင်းၼႄပိုၼ်းပုတ်ႉထ၊ ႁူင်းၼႄလွင်ႈယဵၼ်ႇငႄႈၾိင်ႈထုင်း၊ ႁူင်းႁေႃၼႄၶူဝ်းပိုၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၸိုဝ်ႈမႃးလၢႆမိူဝ်ႈလၢႆပွၵ်ႈ ။


တင်ႈတႄႇပီ 2013 မႃးတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်းမၼ်းၸဝ်ႈလႄႈ ၸိူဝ်ႉႁိူဝ်ႇငိူၼ်ႈၶိူဝ်းပီႈၼွင်ႉ ၶႆႇသႅင်ၽၼ်းၶမ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သေ တႅမ်ႈလိၵ်ႈတၢင်ႇထိုင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး ၸွမ်ၽွင်းလူင်မိူင်းတႆး ပႃးတင်းၸွမ်ၸိုင်ႈသေ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ၶူဝ်းပူၺ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ ၶိုၼ်းလၢႆမိူဝ်ႈလၢႆပွၵ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇပၼ်ၶိုၼ်း ။


ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး တုၵ်းယွၼ်းမႃးလၢႆမိူဝ်ႈလၢႆပွၵ်ႈ သေတႃႉၵေႃႈ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 10 ၼႆႉ လွင်ႈဝႃႈတေဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃယဝ်ႉၼႆၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ယင်းပႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃးသေပွၵ်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ ။