ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး (TYO) ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ တိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈၵိုတ်းပၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈပၢင်တိုၵ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၶူဝ်းၶွင် သၢႆၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းလူႉသုမ်းၸွမ်း ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးဢွင်ႇမိၼ်ႉဢူး ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး (TYO) တႃႈၵုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈႁိူၼ်းယေးဝၢၼ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇတၢင်း။ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ မၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇၵူၼ်းမိူင်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈလူႉတၢႆယွၼ်ႉမၼ်းၵေႃႈမီး။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တိုၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃး ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ- ဝႃႈၼႆ ။


ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်လႄႈ ငဝ်းလၢႆးၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးၵူႈမိုဝ်ႉ ၵူႈဝၼ်း၊ ပေႃးဝႃႈသိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ၼႂ်းဝဵင်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းတႄႉ တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉမိူဝ်းၼႃႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လႆႈမႆႈၸႂ်တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းသေ ႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸင်ႇလႆႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈႁၢမ်ႈႁႄႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းပၢင်တိုၵ်းသေ ႁႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵၼ်ဝႆးဝႆး- ဝႃႈၼႆ ။


ၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ပႃးဝႆႉမိူၼ်ၼင်ႇ- ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉလၢႆတီႈလၢႆတၢင်းသေ မႃးၶဝ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းတီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ။ ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇႁႂ်ႈလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း/ထႃဝရ လႄႈ တႃႇၵေႃႇတင်ႈလႆႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ- ၼႆယဝ်ႉ ။


ၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပႃးဝႆႉဝႃႈ- ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႄႈၼႂ်းမိူင်းၶၢင် ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်းသေ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈလႆႈလူႉတၢႆၸွမ်း၊ ၶူဝ်းၶွင်ႁိူၼ်းယေးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈလူႉသုမ်းယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်း ။


ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းယူႇ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသေ ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈ တေႃႇၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊလႄႈပၢင်ၵုမ်လူင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ပၢင်လူင်။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ၊ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် တူၵ်းလႃႈတူၵ်းလိုၼ်း ၼၢၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်- ၼႆယဝ်ႉ ။


ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ် ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းပၼ်ဝႆးဝႆး။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၵမ်ၵုမ်းပၼ်ငဝ်းလၢႆးၼႆႉသေ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၵၼ်ဝႆးဝႆး၊ ႁႂ်ႈႁၢမ်ႈႁႄႉပၼ်ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းယိုတ်းၵမ်းလဵဝ်။ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင်တီႈ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်ပိူဝ်ႈတႃႇၽႃႇသႃႇ သႃသၼႃလႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈၵေႃႈ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ၵူႈၵေႃႉၵူႈၸဝ်ႈယူႇ- ၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လၢတ်ႈပႃးၼင်ႇၼႆ ။


ၵေႃႉပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ TYO ပွတ်းႁွင်ႇ၊ ၸၢႆးႁၢၼ်ႇ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ႁဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇယိူင်းၸူး မုၵ်ႉမူႇလႂ်ၸုမ်းလႂ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်းယွၼ်းမႃးသေ မူႇလႂ်ၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးဝႃႈပၼ်လွင်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ တတ်းၶၢတ်ႇသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၸုမ်းႁဝ်းၶႃႈ ၶႂ်ႈယွၼ်းသၢၼ်ၶတ်း၊ ယႃႇပေႁႂ်ႈပဵၼ်။ ငဝ်းလၢႆးၵၢပ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် ယႃႇပေႁႂ်ႈလႆႈဢဝ်ၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇၵၼ်၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလူတ်းယွမ်းလွင်ႈပၢင်တိုၵ်း၊ ဢဝ်ၶေႃႈပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်သေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လူၺ်ႈလွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။ တႃႇတေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼိူဝ်ၽိူၼ်ၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃးယဝ်ႉ ။


ဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵႂႃႇၼႆႉ မၼ်းမႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁဝ်းၶႃႈၸၢဝ်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ဝႆႉၸဝ်ႈႁိူၼ်း၊ ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇ တၢမ်ႇသိုၵ်းသိူဝ်သေ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇတီႈသႅၼ်ဝီၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၵမ်ႈၼမ်ၵူၺ်း။ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် တတ်းသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၼႆႉ မၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း၊ လွင်ႈၵိၼ်လွင်ႈယႅမ်ႉ၊ လွင်ႈပၢႆးယူႇလီ၊ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ႁဝ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇႁၼ်ဝႃႈ ပေႃးပေႃႈမႄႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶၢၼ်ၸႂ်ၵေႃႈ လွင်ႈၼုင်ႈဝႆလုၵ်ႈလၢင်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇၶႅမ်ႉလႆႈ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ်ၵေႃႈ ယွၼ်းၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးမႃး တေဢဝ်သင်ပၼ်ၶဝ်၊ ပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်း မၼ်းမီးတီႈၵူၼ်းမိူင်း။ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ လႆႈၺႃးတၢမ်ႇ သိုၵ်းသိူဝ်မႃးၼမ်ယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇယႃႇႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈၺႃးၸၢၵ်ႇတၢမ်ႇသိုၵ်းသိူဝ် ထႅင်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၸင်ႇလႆႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ- ၸၢႆးႁၢၼ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၼင်ႇၼႆ ။