ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ဝံၼသီရိ ၽူႈၵွၼ်းတိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈ ဝတ်ႉၶူဝ်ဢုင်/ ၶူဝ်ၶမ်း ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈ ၶမ်းၵႂႃႇ လူၺ်းတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၽွင်းဢႃယုၸဝ်ႈ လႆႈ 90 ပီ ဝႃသႃၸဝ်ႈ 70 ဝႃသႃ။


ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ဝံၼသီရိၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢႃယုထဝ်ႈၵႄႇသေ ပဵၼ်ပဵၼ်ႁၢႆႁၢႆမႃး မီးယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်၊ ယွၼ်ႉတၢင်း ပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈသေ လႆႈၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/07/2017 ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 3 မူင်း တီႈဝတ်ႉ ဝိႁၢရ်တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈၶူဝ်ဢုင်/ၶူဝ်ၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဝႃႈၼႆ။

Photo: Jao Aung Ba

ၸဝ်ႈၶူး ပၼ်တိတ ဝတ်ႉၼႃးပဵင်း ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ၼႂ်းပၢင်ၸႃပၼႃ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ဝံၼသီရိ လၢတ်ႈဝႃႈ “ တေႃႈလဵဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈ တူၼ်ၶူး လူင်ႁဝ်း လႆႈဝႆႉတီႈဝတ်ႉဝိႁၢရ်ၶူဝ်ဢုင်/ ၶူဝ်ၶမ်းဝႆႉ။ ယူႇတီႈလုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ပၢႆတင်း တၵ်ႉၵႃႇ သတ်ႉထႃး ၵုမ် ၵၼ်သေ တေလုမ်းလႃးသၢင်းၵျူဝ်ႇ ၼႂ်းလိူၼ်သီႇလွင်ႈ ပေႃးဢဝ်ပီဢိင်းၵလဵတ်ႈဝႃႈၸိုင် တေပဵၼ် ပီၼႃႈ ပီ 2018 ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၼ်း/ဢွင်ႈတီႈ ပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ်တႄႉ ပႆႇတႅပ်းတတ်း တေပူၼ်ႉၼႂ်းဝၼ်းလႂ် တီႈလႂ်” ဝႃႈၼႆ။


ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ဝံၼသီရိၼႆႉ ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီ ၵေႃးၸႃႇ 1290 ၼီႈ လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 4 ၶမ်ႈ ဝၼ်းပုတ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈပဵၼ် လုင်းၸၢင်းသွင်ဢိင်ႇ၊ မႄႈၸဝ်ႈပႃႈၸၢင်းသွင်မႅပ်း ၸႃတိတီႈၵိူတ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ်၊ ဢိူင်ႇၶိူဝ်းၼိမ်း ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်။ တႄႇၵွၼ်းဝတ်ႉၶူဝ်ဢုင် ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး တင်ႈတႄႇပီၵေႃးၸႃႇ 1318 ၼီႈ မႃးႁၢၼ်ႉတေႃႇသုတ်းမုၼ်။


ၼႃးၵၢၼ်သႃသၼႃ ဢၼ်ႁဵတ်းတူင်ႉၼိုင်မႃးတႄႉ ယၢမ်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈသင်ၶၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး၊ ဢွၼ်ၵေႃႇတင်ႈ ပရိယတ်ႉ တိ သတ်ႉထမ်မ ပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ တီႈဝတ်ႉၶူဝ်ဢုင်၊ တိူၵ်းသွၼ်လိၵ်ႈလင်ႁႅၵ်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး။ ၼွၵ်ႈသေ ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ဝတ်ႉ။ ၵၢၼ်လွတ်ႈႁေႃးပထၢၼ်း၊ ပၢင်ဝတ်ႈ/ တိုဝ်းၵမ်း၊ ဢွၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၽြႃး ဢိၼ်းသၢၼ် လႄႈ ဢိၵ်ႇထႅင်ႈလၢႆ လၢႆလွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။


ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ယင်းဢွၼ်ႁူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းမႃး ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး မႁႃႈတူဝ်၊ ဢွၼ်ႁူဝ် ၸတ်းႁဵတ်း ပွႆးပီမႂ်ႇတႆး ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၼႂ်းဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉဝႃး ၽႃသိူဝ်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။