လွင်ႈၽသႃးၸႄႈမိူင်းတႆး တႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီၸၢဝ်းၶိူဝ်းပွတ်းႁွင်ႇ ပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တွင်ႈထၢမ်သေ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းပလွင်ႈ/ ၶၢင်/ တႆး တွပ်ႇလၢတ်ႈပၼ်တၢင်း ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပေႃးမၵ်းမၼ်ႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၵေႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၵေႃႈ ၵိုင်ႇလီႁွင်ႉဝႃႈ ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ။

(ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ လူၺ်းၶျႄႇရီႇ ၵႅမ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းပလွင်ႈ ၵေႃႉၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၾၢႆႇဢွၼ်ႁူဝ် လွင်ႈပေႃႇလသီႇ ၼႂ်းၸုမ်းၼၢင်းယိင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ (WLB) တွပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။)


ထၢမ်- ၵဵဝ်ႇၵပ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ၽူႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ? ။


တွပ်ႇ-ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ ၽူႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းတွၼ်ႈတႃႇၸႂ်ႉ တီႈၸုမ်းဢၼ်ႁဵတ်းႁၢႆႉၼိူဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ဢၼ်ဝႆႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်ပဝ်ႈမၢႆသေႁဵတ်းႁၢႆႉယူႇ၊ ပိုတ်းယိုဝ်းယူႇမိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်း isis ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ တေလႆႈၵႂႃႇၸႂ်ႉၼိူဝ်ၸုမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း ။


ထၢမ်-ၽႂ်ၸုမ်းလႂ် ၵိုင်ႇထုၵ်ႇလီႁွင်ႉဝႃႈၽူႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ၊ ၸုမ်းသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁႃႉ? ။


တွပ်ႇ-ၸုမ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈႁွင်ႉဝႃႈ ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းႁဵတ်းႁၢႆႉ ႁဵတ်းမိူၵ်ႈလိူင်းၼႆယူႇ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ တပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇဢႃႇၼႃႇမၼ်းတေမၼ်ႈၵိုမ်းၶၢဝ်းယၢဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈမၼ်းတိုၼ်းတေႁဵတ်း၊ မၼ်းပဵၼ်ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄဢႃႇၼႃႇတႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇၵူၺ်း။ ပေႃးမႃးတူၺ်းတင်ႈတႄႇပီ 1962 တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁႅၼ်းသိုၵ်း ၶဝ်ႈလေႃႇတိုၵ်းၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ တီႉၺွပ်းၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ၸီႉၼႄးဝႃႈၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ၸူၼ်ၼႆသေ ၶႃႈႁႅမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉၵေႃႈ တီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇပေႃႉထုပ်ႉ၊ ပေႃးပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၵေႃႈ ဢဝ်ၵႂႃႇၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ ၶႃႈႁႅမ်တၢႆ၊ ႁိမ်ၸူၼ်ဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်၊ ဢဝ်ၾႆးၽဝ်ဝၢၼ်ႈ၊ ဢဝ်ၶိူင်ႈဝိၼ်တိုၵ်းသိုၵ်းယိုဝ်းၶဝ်ႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ႁိူၼ်းၵူၼ်းယူႇသဝ်း။ ၸိူဝ်းၼႆႉမၼ်းပဵၼ်တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၶဝ်၊ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ ။


လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1988 ဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾၢႆႇတၢင်းတပ်ႉမတေႃႇ ယိုဝ်းတၢႆၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း။ မိူဝ်ႈပီ 2007 သင်ၶၸဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈၶဝ်ၼပ်ႉထိုဝ်ၵိူဝ်းလီ ၼႄၵၢင်ၸႂ်ၵေႃႈ ၶဝ်ယင်းတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇတဵၵ်းတဵင်ပေႃႉထုပ်ႉ ၶႃႈႁႅမ်တၢႆၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်း တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၸုမ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ။


ၸိူင်ႉၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈဝႆႉၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ပဝ်ႈမၢႆသေ ႁဵတ်းႁၢႆႉပိုတ်းယိုဝ်း သႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ႁဝ်းၵေႃႈၸၢင်ႈဝႃႈႁင်းၶဝ်ဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၸုမ်းၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉလႆႈယူႇ။ ပဵၼ်ၽႂ်ၸုမ်းလႂ် ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးႁဵတ်းမိူၵ်ႈမႂ်ႈလိူင်းၸိူင်းၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ႁဝ်းတိုၼ်းဝႃႈပဵၼ်ၸုမ်း ၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉတိၵ်းတိၵ်း ။


ထၢမ်- ၵၢၼ်တီႈၼႄးသေၸုမ်းၸုမ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယူႇႁႃႉ။ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီသုတ်း တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်? ။


တွပ်ႇ-ဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈတင်ႈၸိုဝ်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇဝႃႈပဵၼ် ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လၢႆးတၢင်းၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉလႆႈ။ ဢၼ်ယႃႉႁႂ်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ လူႉၵွႆယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵမ်းလဵဝ်။ လွင်ႈၼႆႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းၵၼ်ဝႆးဝႆး၊ မူႇၸုမ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းယိုဝ်းတူဝ်ႈမိူင်းၼႆၸိုင် မိူင်းမၢၼ်ႈတၵ်းတေလႆႈငမ်းယဵၼ် ၶၼ်ၶၼ်ဝႆးဝႆး ဢမ်ႇႁၢင်ႉဢမ်ႇၵၢတ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ ။


မုၼ်းၼေႇရီႇ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းၶၢင် မိူင်းထႆး၊ ၵေႃႉၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်းဢွၼ်ႁူဝ် ၾၢႆႇပေႃႇလသီႇ ၼႂ်းၸုမ်းၼၢင်းယိင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ (WLB) တွပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။


ထၢမ်- ၵဵဝ်ႇၵပ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ၽူႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ? ။


တွပ်ႇ-ၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇတူၺ်းလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ၊ ဢဝ်ၵူႈလွၵ်းၵူႈလၢႆးသေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼႆႉ ၸုမ်းၶဝ်ၼႆႉႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁွင်ႉဝႃႈ ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ။


ထၢမ်-ၽႂ်ၸုမ်းလႂ် ၵိုင်ႇထုၵ်ႇလီႁွင်ႉဝႃႈၽူႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ၊ ၸုမ်းသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁႃႉ? ။


တွပ်ႇ-ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆႉ တေႁွင်ႉၽႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇႁဝ်းၶႃႈႁၼ်တႄႉ ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆသိုၵ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တပ်ႉမတေႃႇၼႆႉ ၶဝ်ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈလႂ်ၵေႃႈ ၼၢင်းယိင်းတီႈၼၼ်ႈၺႃးၵၼ်ႉၸၼ်၊ ၵူၼ်းမိူင်း တီႈၼၼ်ႈၺႃးၶႃႈႁႅမ်တၢႆ၊ ၶဝ်ႁွတ်ႈဝၢၼ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉၺႃးယိုဝ်း၊ လွင်ႈဝႃႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁႃႉ ၵူၼ်းထဝ်ႈႁႃႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်။ တေႃႇၼင်ႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းသေ ၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်းၵေႃႈ ယင်းဢဝ်ၵွင်ႈယိုဝ်း၊ ယိုဝ်းယဝ်ႉဢမ်ႇပၼ်ဢဝ်သူင်ႇႁူင်းယႃၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈႁၼ်မႃးတင်းၼမ်၊ ၵွပ်ႈၼၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းလႆႈလူႉတၢႆၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယၢမ်ႈမီးမႃး ။


လွင်ႈၽဝ်ပႅတ်ႈ ႁိူၼ်းယေးဝၢၼ်ႈသူၼ် ၽဝ်ဝတ်ႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ၊ ၽဝ်ၵျွင်းၽြႃးၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင်၊ ဢၼ်ဢဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ႁဵတ်းႁူဝ်ႉႁႄႉၵင်ႈၽေးတႃႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင်၊ ဢၼ်တီႉၺွပ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ပႃးၸဵမ်ၼၢင်းယိင်း ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၶျေႃးၶဝ်၊ ၵၼ်ႉၸၼ်ၶိုၼ်းၼၢင်းယိင်း ဢၼ်ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၶျေႃးၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင်၊ ဢၼ်ႁဵတ်းၼိူဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်းမူတ်း။ ဢၼ်ဢဝ်ၶိူင်ႈၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်းၶဝ်ႈ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ၊ ဢဝ်ၾႆးၽဝ်ႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ႁိူၼ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း၊ ၶူၼ်ႉသွၵ်ႈတဝ်ဢဝ်ၶူဝ်းၶွင် ၼႂ်းႁိူၼ်းၼႂ်းယေးၵႂႃႇမူတ်းၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင်၊ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းယူႇ လႄႈသင်၊ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈပိူင်တိုဝ်းၵမ်သိုၵ်းယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ဢၼ်ဝႆႉပဝ်ႈမၢႆတီႈၵူၼ်းမိူင်းသေ လူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းႁၢႆႉၵဝ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉၶယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇတၢင်ႇလၢတ်ႈတီႈလႂ်ဢမ်ႇလႆႈ၊ ပေႃးတၢင်ႇလၢတ်ႈၵေႃႈ လွၵ်ႇငိုတ်ႈဝႃႈတေၶႃႈႁႅမ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလွၼ်ႉလွၼ်ႉ ။


ထၢမ်- ၵၢၼ်တီႈၼႄးသေၸုမ်းၸုမ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယူႇႁႃႉ။ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီသုတ်း တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်? ။


တွပ်ႇ-တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇတေၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းလႂ်ဢမ်ႇဝႃႈ တၵ်းလႆႈသိုဝ်ႈသႂ်တေႃႇၵူၼ်းမိူင်း၊ တၵ်းတေလႆႈထွမ်ႇသဵင်ၵူၼ်းမိူင်း သဵင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ တၵ်းတေလႆႈ ၶပ်းၶိုင်ႁဵတ်းပၼ် လွင်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇမီးယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်တေလႆႈယွမ်းႁပ်ႉ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸႂ်ယႂ်ႇၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ၊ တၵ်းတေလႆႈၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵၼ်။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ထုၵ်ႇလႆႈၵႄႈလိတ်ႈၵႂႃႇႁႂ်ႈၶိုတ်းတၼ်း။ ထုၵ်ႇလႆႈၼပ်ႉယမ်ၵၼ်၊ ၼပ်ႉယမ်သုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ တႃႇတေပဵၼ်မႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်း၊ တေလႆႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်သေ လူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ။


(ယိင်းႁၢၼ်ၾႃႉ၊ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး (SWAN) ၵေႃႉၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၾၢႆႇပေႃႇလသီႇ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တွပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။)


ထၢမ်- ၵဵဝ်ႇၵပ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ၽူႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ? ။


တွပ်ႇ- ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇဝႆႉလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်ပိူင်လူင်၊ ဢဝ်ၵူႈလၢႆးလၢႆးသေ မႃးပေႉၵိၼ်တဵၵ်းတဵင်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းၽိတ်းသင်၊ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇသင်၊ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်ၸုမ်းၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ၊ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းပူၼ်ႉပႅၼ်လိူဝ်ႁႅင်း ။


ထၢမ်-ၽႂ်ၸုမ်းလႂ် ၵိုင်ႇထုၵ်ႇလီႁွင်ႉဝႃႈၽူႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ၊ ၸုမ်းသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁႃႉ? ။


တွပ်ႇ-ဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸႄႈ၊ ၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်ပႃးၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းၶၢင် တဢၢင်း ၵူဝ်းၵၢင်ႉ ရၶႅင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်သၽႃး ၵူၼ်းမိူင်း သၽႃးႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ပေႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ  လွင်ႈတေမၵ်းမၼ်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပဵၼ်ၸုမ်းၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉႁႃႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ႁႃႉ။ ယူႇတီႈပၢင်ၵုမ်သၽႃးၸႄႈမိူင်းသမ်ႉ မႃးတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈထႅင်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈၾၢႆႇႁဝ်းၶႃႈသၢၼ်ၶတ်း၊ ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ ။


ၵွပ်ႈသင်လႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းမႃး။ ပေႃးမႃးတူၺ်းၶိုၼ်း ပိုၼ်းၼႆၵေႃႈ မၼ်းမီးလၵ်းထၢၼ် (သၢၵ်ႈသေႇ)မၼ်းယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈထုၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈပေႉၵိၼ် တဵၵ်းတဵင် ၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ ၵဵပ်းၶွၼ်ႇ ၸႂ်ႉႁၢပ်ႇၶျေႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းမႃး၊ လႆႈႁဵတ်းၶႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးပီမၼ်း 60 ပၢႆယဝ်ႉ၊ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁဝ်းၶႃႈသေမႃးယႃႉၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်းလႄႈ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း။ ၸိူဝ်းၼႆႉမၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႃႈ ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉႁႃႉ ။


ၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းၶႃႈယူႇၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ႁဝ်းၶိုၼ်းၼႆတႄႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်း၊ လွင်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပေႉၵိၼ်ၶိုၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးမႃးသေပွၵ်ႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇႁဝ်း ဝႃႈပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆၸိုင် ဢၼ်ပဵၼ်သိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပေႉၵိၼ်တဵၵ်းတဵင်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း၊ ၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵိုင်ႇလီႁွင်ႉၶဝ်ဝႃႈ ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉႁႃႉ? ။


ထၢမ်- ၵၢၼ်တီႈၼႄးသေၸုမ်းၸုမ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယူႇႁႃႉ။ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီသုတ်း တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်? ။


တွပ်ႇ-ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း (လၵ်းမိူင်း) 2008 သေ ဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း၊ ဢၼ်ၶဝ်ႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ မႃးပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈဝၢၼ်ႈမိူင်းယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်မႃးႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် လွင်ႈပိူဝ်ႈတႃႇမၵ်းမၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇဝႃႈ ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ။ ဢၼ်ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈ ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ တေႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵၼ်၊ ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃး လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ။


ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆ ထုၵ်ႇလီဢွၼ်ၵၼ်ဝႄႈ ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇသဝ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး။ ဢၼ်တေႁဵတ်းသၢင်ႈ ပၢင်ၵုမ်လူင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ပၢင်ၵုမ်ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ပၢင်လူင်၊ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်၊ လွင်ႈၸမ်ၸႂ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ လွင်ႈသၢင်ႈလွင်ႈၶိုၼ်းလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင်၊ တႃႇတေႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ႁဵတ်းလွင်ႈၵိုတ်းယိုဝ်း၊ တႃႇၵေႃႇတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊၻရႄႊၸိူဝ်းၼႆႉ တၵ်းတေလႆႈဢဝ်လွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းသေ ၵႄႈလိတ်ႈလူၺ်ႈလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း ၸင်ႇၸၢင်ႈလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ ။