ဝၢႆးသေၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ၵႂႃႇယဵမ်ႈမိူင်းၶႄႇပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈဝၼ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း၊ တူဝ်တႅၼ်းဝႃႉတင်းတူဝ်တႅၼ်းမိူင်းလႃး ၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၸၼ်ႉသုင် ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၼႂ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ဝဵင်းလူင်ပိူၺ်ႇၵျိင်း တီႈဝဵင်းလၢၼ်ႇၶျၢင်း၊ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းတႆး တင်းမိူင်းၶႄႇ ။

ဝၼ်းတီႈ 22/08/2016 ၼၼ်ႉ ၸုမ်းမိူင်းလႃး ၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ 4 တပ်ႉသိုၵ်းဢူၺ်းလီ ၻီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႊတိၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ-မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ (NDAA-ESS) ၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းၽူႈမီးၸၼ်ႉသုင် ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ ငဝ်ႈဝဵင်းလူင်ပိူၺ်ႇၵျိင်း တီႈဝဵင်းလၢၼ်ႇၶျၢင်း။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 23/08/2016 ၸုမ်းဝႃႉ ၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ 2 တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UWSA) ၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်း- ၼႆယဝ်ႉ ။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းယူႇပိုၼ်ႉတီႈလႅၼ်လိၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- လွင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လွင်ႈသင် ၸိူင်ႉႁိုဝ်တႄႉဢမ်ႇလႆႈႁူႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ႁူႉတႄႉၶဝ်ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈဝဵင်းလၢၼ်ႇၶျၢင်းယဝ်ႉ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း တေပဵၼ်လွင်ႈၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇမႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ - ဝႃႈၼႆ ။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ်ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၾၢႆႇၸုမ်းဝႃႉၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇတွပ်ႇလၢတ်ႈသင် ။


မိူဝ်ႈၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ သိုဝ်ၵျိၼ်ႉၽိင် လၢတ်ႈဝႃႈတေၵမ်ႉထႅမ်လွင်ႈၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇ- ဝႃႈၼႆ ။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပေႃးထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 31 လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ ၶၢဝ်းတၢင်း 4-5 ဝၼ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NLD တေၸတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ပၢင်လူင် တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ တေမီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း 18 ၸုမ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တေပႃးၸုမ်းဝႃႉ တင်းၸုမ်းမိူင်းလႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸုမ်းတဢၢင်း TNLA ၊ ၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ MNDAA တင်းၸုမ်းရၶႅင်ႇ AA ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉမတေႃႇလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ- ပေႃးဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈၵၢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတေႃႇသူႈၼႆ ဢမ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈလႆႈ ဝႃႈၼႆဝႆႉလႄႈ တႃႇၶဝ်တေလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇတႅတ်ႈတေႃး ။


ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ၵႂႃႇယဵမ်ႈမိူင်းၶႄႇၵမ်းၼႆႉ သွင်ၾၢႆႇလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ တေၵေႃႇသၢင်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၵုၼ်လူင်-ႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ တေႁဵတ်းပႃးၶူဝ်ၼမ်ႉၶူင်းတီႈၵုၼ်လူင်၊ ၶႄႇတေၸွႆႈထႅမ် ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းလတ်းၵူင်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေ ႁွတ်ႈထိုင်ၵျွၵ်ႉၽျူႇ မိူင်းရၶႅင်ႇ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းပႃးလွင်ႈၶႄႇ တေလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ။


သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်တေသၢင်ႈၵႂႃႇၸူးၵျွၵ်ႉၽျူႇ မိူင်းရၶႅင်ႇၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ပၢႆးတိုၵ်း၊ တေလုၵ်ႉဢဝ်ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တႄႇတီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၵူဝ်းၵၢင်ႉသေ လတ်းၵူင်မိူင်းၵႂႃႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပွတ်းတွၼ်ႈဢၼ်တေပိုတ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၵႃႉၶၢႆၼႆႉ သမ်ႉတိုၵ်ႉပဵၼ်သိုၵ်းပဵၼ်သိူဝ်လႄႈ တွၼ်ႈၼႆႉ တၵ်းလႆႈမီးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်- ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် တၵ်ႉၼၢႆဝႆႉၼင်ႇၼႆ ။


သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ပၢႆးတိုၵ်း ဢၼ်ၶႄႇ-မၢၼ်ႈ တေႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ် တႃႇတေၵႃႉၶၢႆတေႃႇၵၼ်၊ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈၼမ်ႉသမ်ႇမုတ်ႉတြႃႇလူင်ဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊ၊ ပဵၼ်ႁူးသဵၼ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇ ၸူးပၢင်ႇလၢႆႇ ၼႃႈတၢင်းတူၵ်းတွၼ်ႈတႃႇမိူင်းၶႄႇလႄႈ ၶႄႇတေမႃးလူင်းတိုၼ်း ပဵၼ်ငိုၼ်းၻေႃႊလိူဝ်ႊ သီႇမိုၼ်ႇလၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် 8 မိုၼ်ႇလၢၼ်ႉ ($ 40-80 Billion) ၼႆယဝ်ႉ ။