ဝၼ်းတီႈ 25 ပူၼ်ႉမႃး လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၸွမ်ပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ ၸွမ်ၽွင်း ၸႄႈမိူင်း 3 ဢၼ်လႄႈတိူင်း 1 ဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸၢမ်ႇပူၺ်ႈ ။ တူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း 4 ၵေႃႉ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်း မိူင်းတႆး မိူင်းၶၢင် မိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ။

မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ မိူင်းၶၢင် တိတ်း မိူင်းၶႄႇ ၊ မိူင်းတႆး တိတ်း ၶႄႇ- ထႆး ၊ မိူင်းရၶႅင်ႇ တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်း ဢိၼ်းတီးယိူဝ်း ။ တႃႈၵုင်ႈ ပဵၼ်ၵဵဝ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ။ ၵွပ်ႈၼႆ ယူႇတီႈၶဝ် ၶႂ်ႈၵုမ်းၵမ်ဢိုတ်းႁၢမ်ႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ၶဝ်ၵႆႉၼႄလွင်ႈတၢင်းမႃးၸဵမ်ပိုင်းတႄႉဝႃႈ   Geopolitic  ။ ၵၢၼ်မိူင်းလဵၼ်ႈၸွမ်း ၼႃႈလိၼ်မႃးၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈမႃးယဝ်ႉ ။ ပွင်ႇဝႃႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း မီးလွင်ႈယႃႉၵဝ်းၸွမ်း ။ မီးလွင်ႈၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်း ၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းမႃးယဝ်ႉ ။ ၶဝ်ၵႆႉၼႄလွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼႆႉမႃး ။


ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ ၊ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်မႃးၸွမ်း  KIA ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈ 2 ပီ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ။ ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးပႆႇပေႃးႁိုင် ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ဝၢၼ်ႈႁႆးၵေႃႈ ၶဝ်ၵႆႉၵႆႉလၢတ်ႈဝႃႈ ပႃးတင်းၽေးၶဵၼ် ပယေႃးၵ မိူင်းၼွၵ်ႈ ၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းယဝ်ႉ ၶဝ်ၵႆႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸိူင်ႉၼၼ် ။


ၸွမ်းၼင်ႇႁဝ်းၶႃႈမႃးထတ်းႁၼ်ၸွမ်းတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်ၼၼ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈ ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ဝႃႉလႄႈ မိူင်းလႃးသေလႄႈ ၶဝ်လၢတ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ၵူၺ်း ။ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်း ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်း ၶၢင် ၶျၢင်း ယၢင်း မွၼ်း တႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈၽွၼ်းလီ တီႊမွၵ်းၶရေသီႊ လႄႈ ၽွၼ်းလီ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်တင်းပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇလႆႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ ။ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၸုမ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈၵုမ်းၵမ် (ထိင်းသိမ်း) ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇလႄႈ ၸင်ႇၼႄလွင်ႈ တၢင်းဝႃႈ  Geopolitics  ၼႆႉလမ်ႇလွင်ႈ ။ ၸင်ႇၼႄလွင်ႈတၢင်းဝႃႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်းၶွင်မိူင်းႁဝ်း ။


ဢဝ်ႁူဝ်ၶေႃႈဢၼ်ၼႆႉသေ ၸင်ႇဝႃႈၶဝ်ယိုၼ်ႈယွၼ်း မိူင်းတိတ်းၸပ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်လႄႈ မိူင်းၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၸိူဝ်းၼႆႉ ။ ပေႃးပဵၼ်ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇသမ်ႉ ၸွင်ႇတေၽွမ်ႉလႆႈၶႃႈႁႃႉ ။ ၶေႃႈတွပ်ႇတႄႉဝႃႈ မိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ တႃႇတေပၼ်သူၸဝ်ႈၼႆႉမၼ်းယၢပ်ႇ ။ ပေႃးၼႆ မိူင်းတႆးလႄႈ မိူင်းၶၢင်ၼႆႉ တိုၼ်းတေပၼ်တူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၶဝ်  ဢုပ်ႇပိူင်ႇၽွင်းငမ်းယဝ်ႉႁႃႉ ။ ႁႂ်ႈၶဝ်ႁဵတ်း ၸွမ်ၽွင်းယဝ်ႉႁႃႉ ။


ပေႃးမႃးထတ်းသၢင်ၶိုၼ်းၸိုင် ယူတီႈႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၼိုင်ႈၵေႃႉ ၊ ယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်းထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်း ၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆတႄႉ  တူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၵူၺ်း တေပႂ်ႉထွမ်ႇၶေႃႈၸီႉသင်ႇ တီႈၸွမ်ပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းၶဝ် ၸီႉသင်ႇၼၼ်ႉၵူၺ်း ၊ တႃႇႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး တေမီးလွင်ႈလီမႃးၼၼ်ႉယၢပ်ႇ တႄႉတႄႉ ။


ၸိူဝ်းတေၵႂႃႇပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး ၊ ၸိူဝ်းတေၵႂႃႇပဵၼ်ၶုၼ်ၽွင်း ၸႄႈမိူင်းမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ သမ်ႉတေလႆႈထုၵ်ႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸွမ်ၽွင်းၶဝ် ပၼ်ၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ၊ ၸွမ်ၽွင်း ဝႆႉတီႈလႂ်ၵေႃႈ ၵႃႈတေလႆႈယူႇတီႈၼၼ်ႈ ၊ ၸွမ်ၽွင်းၸီႉသင်ႇသင်ၵေႃႈ ၵႃႈတေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်း ။


ၵွပ်ႈသင်လႄႈ ဝႃႈၼၼ်ၼႆ မိူင်းတႆးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇမီးၼမ်လိူင်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၊ ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၼမ်လိူင်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ။ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈ မီးၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၸေးၸွတ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေၵုမ်းၵမ်ထိင်းသိမ်းလႆႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈတၵ်းတေလႆႈၸႂ်ႉဢႃႇၼႃႇ ၊ ယူႇတီႈၸွမ်ၽွင်းၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈသိုၵ်းၶၢႆႉမႃးႁဵတ်းၼၼ်ႉ ၸီႉသင်ႇလုမ်းလုမ်းလႄႈ တႃႇမိူင်းတႆးတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးႁၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇတေပဵၼ်မိူင်းတီႊမွၵ်ႊၶရေသီႊလႆႈ ။


ၸွမ်ၽွင်းၼႆႉ မီးသုၼ်ႇတႃႇတေလိူၵ်ႈၶၢၼ်းသျေႉၼေႇၶျူၵ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈ ၶုၼ်ၵွၼ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇတၢင်ၼႃႈ ၊ ပျီႇၼႄႇသျေႉၼႄႇၶျူၵ်ႉၼႆႉ ယူႇတီႈၸွမ်ၽွင်းၸီႉသင်ႇၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပေႃးမီးလွင်ႈ ၵၢၼ်လုမ်းၵၢၼ်ၸႆးမႃးတႄႉတႄႉ ၊ တြႃးႁိုဝ် ဢမ်ႇတြႃးၼၼ်ႉဝႆႉၵမ်းၼိုင်ႈ ။ တီႈၶုၼ်ၵွၼ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇတၢင်ၼႃႈ တင်းၸွမ်ၽွင်း တႅပ်းတတ်းဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ် ၊ တူၺ်းၼႃႈလဵၵ်ႉၼႃႈတႅမ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ် ၊ ၵၢၼ်ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တေလႆႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈၽွၼ်းလီ ႁုၵ်းႁုၵ်းႁၢႆႉႁၢႆႉ လိုၵ်ႉလိုၵ်ႉလမ်ႇလမ်ႇလႄႈ ၵူႈပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းတႆး ၊ ၵူႈပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတင်းပီႈၼွင်ႉတႆးတင်းသဵင်ႈ တၵ်းတေလႆႈႁူႉလႅင်းသေ သပ်းလႅင်းၼႄပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်း ၼင်ႇႁိုဝ်တေပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေၸၢမ်ႇပူၺ်ႈလႆႈ ၽွၼ်းပၢင်ႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈတူင်ႉတိုၼ်ႇၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း ၊ တေလႆႈႁူႉၸၵ်းၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်းလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉၵွၼ်ႇ ႁဝ်းၸင်ႇတေပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈ ၊ ႁဝ်းၸင်ႇတေၸၢမ်ႇပူၺ်ႈလႆႈၽွၼ်းလီ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ဢၼ်လၵ်းမိူင်းပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။