ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇလၢႆၸႄႈဝဵင်း ဢိၵ်ႇ ၽူႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆးလၢႆၵေႃႉ ဢွၵ်ႇမႃးတူင်ႉၼိုင် ႁူမ်ႈၵၼ်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း တူၵ်းသူး ၸွမ်းလၢႆလၢႆဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ၊ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႃငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းထူပ်းၽေးသိုၵ်း ။

ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ လၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်း ဢိၵ်ႇတင်းၽူႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးႁူမ်ႈၵၼ်တူင်ႉၼိုင်ၼႆႉ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17-18/11/2015 တႄႇႁူမ်ႈၵၼ်တူင်ႉၼိုင် ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းတူၵ်းသူး တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ။ ဝၼ်းတီႈ 17 ၵၢင်ဝၼ်း ႁပ်ႉငိုၼ်းၸွႆႈထႅမ် လႆႈ 47 သႅၼ် 8 မိုၼ်ႇပၢႆ ။ ၽိူဝ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈမႃး ႁူမ်ႈငိုၼ်းလႆႈ 50 သႅၼ်ပၢႆ ။ ၽူႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း ၸိူဝ်းဢၼ်မႃးႁူမ်ႈၼၼ်ႉ မီးၸၢႆးဢွင်ႇထီးၶမ်း ၊ ဢၢႆႈၸၢႆးပလႅၵ်ႊႁူဝ်ႊလ် (Black hole) ၊ တၢၼ်ႉႁဵင်း ၊ လၢဝ်မိူင်းယၢဝ်း ၊ ပိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ - ၵူၼ်းၼုမ်ႇၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းတူၵ်းသူး ၸၢႆးၵွၼ်း လၢတ်ႈ ။


ၶၢဝ်းတၢင်းတူၵ်းသူး ႁပ်ႉငိုၼ်းၸွႆႈၼႆႉ ၸၢႆးၵွၼ်း လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ - ဝၼ်းႁႅၵ်ႈသုတ်း တႄႇတီႈတူၼ်ႈတီး ဝၼ်းတီႈ 17 ၊ ဝၼ်းတီႈ 18 ၵေႃႈတူၼ်ႈတီး ။ ဝၼ်းတီႈ 19 တေၵႂႃႇမိူင်းပွၼ် ၊ 20 တေၵႂႃႇတီႈပၢင်လူင် ၊ 21 တေၵႂႃႇတီႈၼမ်ႉၸၢင် ၊ 22 တေၵႂႃႇတီႈလၢႆးၶႃႈ ၊ 23 တေၵႂႃႇၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈဝၢၼ်ႈဝႃႉ ၊ ဝၼ်းတီႈ 24 ဢၢၼ်းတေၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃး ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆး ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်တတ်းမၵ်းဝႆႉၼႆႉ တေၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇ - ဝႃႈၼႆ ။


ၶၢဝ်းတၢင်းတူၵ်းသူး ႁႃငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇလၢႆလၢႆဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းၸၢၼ်းၵေႃႈ ပႂ်ႉႁပ်ႉႁူမ်ၸူမ်းတွၼ်ႈ ။ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈမိူင်းပွၼ် လွႆလႅမ် ပၢင်လူင် ၼမ်ႉၸၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈသေ ၵႂႃႇႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင်ၸွမ်းၵၼ် ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်း ပွတ်းလၢင်းၶိူဝ်းၶဝ်ၵေႃႈ မႃးပႂ်ႉတီႈပၢင်လူင်ဝႆႉ ၊ တေမႃးႁူမ်ႈၵၼ်သေ သိုပ်ႇၵႂႃႇတူၵ်းသူးယဝ်ႉ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇတၢင်းဝၢၼ်ႈဝႃႉ - ၼႆယဝ်ႉ ။


ၵွပ်ႈပဵၼ်ၶၢဝ်းလိူတ်ႇၶၢဝ်းမႆႈလႄႈ ၽူႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼိူဝ်ၶဵင်ႇဝေးထီး ။ ဢဝ်ၵီႊတႃႇ 1-2 ႁူၺ်ႇ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းတူၵ်းသူးသေ ႁပ်ႉတုင်းဢဝ်ငိုၼ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ ။ ၵႂၢမ်းဢၼ်ႁွင်ႉၾၢႆႇမၢၼ်ႈ ဢၼ်တုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ “ ၵိုတ်းပၼ်ပၢင်တိုၵ်း ” လႄႈတၢင်ႇႁူဝ် ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵႂၢမ်းတႆးတႄႉ ယူႇတီႈၸဝ်ႈႁိူၼ်းၶဝ် တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းႁူဝ်လႂ် ၊ ၶဝ်ၵေႃႈႁွင်ႉပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ - ၸၢႆးၵွၼ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။