ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸိူဝ်းတေႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇၵုမ် ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵိုတ်းယိုဝ်း ပတ်းပိုၼ်ႉ တူဝ်ႈမိူင်း ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ်လူင် တီႈၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း။ ပၢင်ၵုမ်တႄႇ (21/08/2015) မိူဝ်ႈၼႆႉၵႂႃႇ။

ပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ မီးၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၽူႈၼမ်းၸၼ်ႉသုင် ၸုမ်းတူဝ်တႅၼ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်း SD (EAO’ SDCN) ၊ ၽူႈၼမ်း SD ၊ ၽူႈၼမ်းၸုမ်း ၵပ်းသၢၼ် ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်း ပတ်းပိုၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်း (NCCT) ၊ ၽူႈၼမ်းၸုမ်း ၶွင်ႊသီႊႁူမ်ႈတုမ် ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း (UNFC) ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ။


ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ် ၸဝ်ႈၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇၵေႃႈ လႆႈယိုၼ်ႈလိၵ်ႈထိုင်တီႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၸုမ်းႁဝ်းၶႃႈၵူႈၵေႃႉၵေႃႈ တႃႇတေၵႂႃႇ ၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉ တူဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈလႆႈႁပ်ႉလိၵ်ႈႁွင်ႉမွၵ်ႇယဝ်ႉ။ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ဝွၵ်ႇမႃး ၸုမ်းၽႂ်ၸုမ်းမၼ်းလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်လၢႆးၽႃႇ ထႅၵ်ႇၸႅၵ်ႇၸၵ်းၼႂ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် တွၼ်ႈတႃႇႁဝ်းၶႃႈ ႁူပ်ႉထူပ်း တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႄႉတႄႉ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၼႂ်းၸုမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်း ၼင်ႇၵၼ် ၊ တေႃႈၼင်ႇ ၼႂ်းၸုမ်းလဵဝ်ၵၼ် ၵူၺ်းၵေႃႈ မီးမႃးလွင်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ ၶႂ်ႈၵႂႃႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈ ဢဝ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်တႅပ်းတတ်း ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ၶႂ်ႈၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈၵူႈၾၢႆႇၵူႈၸုမ်း လႆႈၶဝ်ႈပႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်း- ဝႃႈၼႆ။


“တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸုမ်း Big-5 [(ၸုမ်းၶၢင် လွတ်ႈလႅဝ်း KIO/KIA ၊ ႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNU) ၊ ပႃႊတီႊမိူင်း မွၼ်းမႂ်ႇ (MNSP) ၊ ပႃႊတီႊမႂ်ႇသုင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယၢင်းလႅင် (KNPP) ၊ ပႃႊတီႊမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA)]  5 ၸုမ်းၼႆႉ ပေႃးလိူၼ်ၼႆႉသဵင်ႈ ၵေႃႈတေႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်တင်း ၸွမ်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ လႄႈတင်းၽူႈၼမ်းၸိၵ်းၸွမ် ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ် ၵွၼ်ႇၼႃႈပႆႇထိုင် ပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ ၼင်ႇႁိုဝ် တေတၢင်ႇလၢတ်ႈၼႄ ၶဝ်ၸဝ်ႈလႆႈ လွင်ႈၵၢင်ၸႂ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈမႃး ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် လူင်ႈၼႃႈသေ တေဢဝ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း”- ဝႃႈၼႆ။


ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်းလၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ - ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတင်းသဵင်ႈ ၵူႈၸုမ်းၸုမ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈႁူမ်ႈၵၼ်သေ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၊ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ၵိုတ်းဝႆႉသေၸုမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶတ်းၸႂ်မႃး ႁႂ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်သေတႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNU) ၼေႃႇၸီႇၽူဝ်းလႃႇၸဵင်ႇ ဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ် ၼမ်းၼႃႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵၢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်းပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း (NCA) လႆႈၼၼ်ႉ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် တင်းၸုမ်းယၢင်း DKBA ၊ KNU-KNLA(PC) လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၸိူဝ်းၼႆႉ။


ဢိင်ၼိူဝ် လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်သေ လႆႈမီးၶေႃႈလႆႈၸႂ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ်ႈတၼ်းဝႆႉ တႃႇတေလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်း ပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း (NCA) ၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယူႇယဝ်ႉၼႆ- လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်သေဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ။