ၸုမ်းၼမ်ႉၶူင်း ၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်း ၵႂႃႇၸွႆႈၵူၼ်းထူပ်း ၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ တၢင်းပွတ်း ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၵွင် တႃႇလင်ႁိူၼ်း ၵူၼ်း 1260 လင်ႁိူၼ်းပၢႆ။

ဝၼ်းတီႈ 20-21/2015 ယူႇတီႈ ၸုမ်းၼမ်ႉၶူင်း ၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းမွၵ်ႈ 70 ၵေႃႉပၢႆသေ ၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းထူပ်း ၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ တၢင်းပွတ်း ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ဝဵင်းမိူင်းၵွင် ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းထူပ်းၽေး ပေႃးတေလႆႈႁပ်ႉ တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၶူဝ်းၸႂ်ႉသွႆ တင်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ လႄႈယႃႈယႃ ႁႂ်ႈထိုင်မိုဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ။


ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၼမ်ႉၶူင်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လုင်းထုၼ်းမျႃႉ လႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈ ၸုမ်းၵိင်ႇၽေၼမ်ႉၶူင်း ၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႉလႄႈ ပွတ်းၸၢၼ်း ၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ၵူၼ်းထူပ်း ၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းၶၢင် ဢမ်ႇလိူၵ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းသင် တႃႇလင်ႁိူၼ်း 1260 လင်ႁိူၼ်း ။


ၸၢႆးမၢဝ်ႇသူၺ်ႇပီႇ ၽူႈပွင်ၵၢၼ် ၸုမ်းၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၼမ်ႉၶူင်း လၢတ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 20/08/2015 ၸုမ်းႁဝ်းၶႃႈ လႆႈၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းထူပ်းၽေး 2 ဝၢၼ်ႈ ဝၢၼ်ႈၸႃႇဢိၼ်း (1) ၊  ဝၢၼ်ႈၸႃႇဢိၼ်း (2) လႄႈ ဝၢၼ်ႈလွႆလေႃး လႄႈလႆႈၵႂႃႇၸွႆႈ  ၶဝ်ႈသၢၼ် ၊ ၶဝ်ႈသွႆးမႃမႃႉ (ၶဝ်ႈသွႆးဢေႃႇတေႃႇ) ၊ ပႃဢႅပ်ႇ လႄႈၶူဝ်းလဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။


ဝၼ်းတီႈ 21/08/2015 သမ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈၸႅၵ်ႇ သွင်ၸုမ်း ၸုမ်းၼိုင်ႈၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ် တႃႇႁႃႈဝၢၼ်ႈ ၸုမ်းႁဝ်းၶႃႈသမ်ႉ တႃႇသွင်ဝၢၼ်ႈ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢၼ်လႆႈ ဢဝ်မႃးၸွႆႈထႅမ် ၶဝ်ႈသၢၼ် ၊ ထူဝ်ႇလိူင် ၊ ၼမ်ႉမၼ်း ၊ ၶဝ်ႈသွႆးမႃမႃး (ၶဝ်ႈသွႆးဢေႃႇတေႃႇ) လႄႈ ၶွင်ၸႂ်ႉ သုတ်း ၊ ၽႃႈဝႆ။ ၸႅၵ်ႇပၼ်သမ်ႉ 2 ႁိူၼ်း ၼိုင်ႈထူင် ဝႃႈၼႆ။


ၽူႈပွင်ၵၢၼ် ၸုမ်းၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၼမ်ႉၶူင်း ၼၢင်းၼူၼ်းမူဝ် လၢတ်ႈၼႄ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ ဢၼ် ၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈႁၢင်းႁႅၼ်းဝႆႉ ၶဝ်ႈသၢၼ် 400 ထူင် လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ၶူဝ်းၸႂ်ႉသွႆ ။


လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယႃႈယႃလႄႈ ဝႅၼ်ႉတႃ (မၢၼ်ႇတႃ) တူၵ်းမႅၼ်ႈငိုၼ်း 90 သႅၼ်ပျႃး ၊ တႃႇ 60 သႅၼ်ပျႃးသမ်ႉ သိုဝ်ႉယႃႈယႃလႄႈ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ တႃႇယူတ်းယႃ ၵူၼ်းပဵၼ်။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ လႆႈပႃးၵႂႃႇ မေႃယႃ ၾၢႆႇၶဵဝ်ႈ ၊ မေႃယႃ ၾၢႆႇတႃလႄႈ မေႃယႃ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈလိူၵ်ႈ ၽႃသႃ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈသင် ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းထူပ်း ၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈယူႇၸိုင် ႁဝ်းၶႃႈ  တိုၼ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူႈၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။


ဝၢၼ်ႈတႆး ဢၼ်လႆႈထူပ်း ၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၵွင် ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ဝၢၼ်ႈၵျူၼ်းတေႃး လင်ႁိူၼ်း 23 လင် ၊ ဝၢၼ်ႈၼွင်ၵႆႇတေႃႇ 93 လင်ႁိူၼ်း ၊ ဝၢၼ်ႈမဵဝ်းဢူး 35 လင်ႁိူၼ်း ၊ ဝၢၼ်ႈပေးၵူင်း 32 လင်ႁိူၼ်း ၊ ဝၢၼ်ႈယွႆႇတိပ်ႉ 32 လင်ႁိူၼ်း ၊ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉယၢင်း 55 လင်ႁိူၼ်း ၵူၼ်းလူႉတၢႆလႄႈ ဝၢတ်ႇၸဵပ်း ဢမ်ႇမီး ၼႆယဝ်ႉ။


ၸုမ်းၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၼမ်ႉၶူင်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈလုင်းထုၼ်းမျႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵႂႃႇ တင်းမူတ်းရူတ်ႉ 18 လမ်း ၊ ရူတ်ႉတၢင်ႇ ၶူဝ်းၸႂ်ႉလႄႈ ၶွင်ၵိၼ် 12 လေႃႉ 2 လမ်း ၊ ရူတ်ႉတၢႆႊၼႃႊ 2 လမ်း။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ရူတ်ႉ တၢင်ႇၵူၼ်း 14 လမ်း ၼႆယဝ်ႉ။


ၸုမ်းၼမ်ႉၶူင်းၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃးမိူဝ်ႈ 01/01/1989 ။ ယိူင်းဢၢၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇ ၸွႆႈထႅမ်ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ငဝ်းလၢႆးၵူႈလွင်ႈလွင်ႈသေ ၸုမ်းၼမ်ႉၶူင်းလႆႈၵိုတ်းယင်ႉ ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ထိုင်မႃးပီ 2010 ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽူႈမီးၼမ်ႉၸႂ် ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶိုၼ်းၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၶွမ်ႊမတီႊမႂ်ႇ သႂ်ႇၸိုဝ်ႈၸုမ်းပဵၼ် ၼမ်ႉၶူင်းၶိုၼ်းသေ တူင်ႉၼိုင်မႃး။ လႆႈပၵ်းလုမ်း ပိုတ်ႇႁူင်းယႃမႃး တႄႇမိူဝ်ႈ ႁူဝ်ပီ 2013 ၼႆႉၵူၺ်း။