ၼင်ႇႁိုဝ် ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ တေယူႇႁိုင် ယိုၼ်းယၢဝ်းၵႂႃႇ ၵိုၵ်းၽႅၼ်ႇလိၼ် မိူင်းတႆးၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ် သၢၼ်ၶတ်း ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းမႂ်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉထူမ်ႈ ၼမ်ႉၼွင်း ၊ ၼမ်ႉၼွင်ႁၢႆးယႃႈႁႅင်ႈ။

ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ဢၼ်မီးၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်မၼ်းတေယူႇ မၼ်ႈၵိုမ်း ယိုၼ်းယၢဝ်း ၵိုၵ်းမိူင်းတႆးၵႂႃႇ မိူဝ်းၼႃႈ လႆႈႁိုင်ၼၢၼ်းၼႆသေ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်မႃး ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းလင်မႂ်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပေႃးဝႃႈ ႁူင်းႁႅမ်းၼမ်မႃး တိၵ်းတိၵ်းၸိုင် လိၼ်ပုၼ်ၶွၼ်ႊၵရိတ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေၼမ်မႃးတိၵ်းတိၵ်း ၊ လိၼ်တေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁပ်ႉၼမ်ႉ ၊ ၼမ်ႉတေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၸိုမ်းၶဝ်ႈၼႂ်း လိၼ်သေ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉႁႅင်ႈ။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းမႆႈမႃး ၼမ်ႉတေႁႅင်ႈ လိူဝ်တၢင်ႇပီၵႂႃႇ တိၵ်းတိၵ်း- တေႃႇၺူဝ်ႇယီႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပေႇပိၼ်ႇ ဢိူင်ႇမိူင်းသွၵ်ႇ ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇဢွၵ်ႇ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ လၢတ်ႈ။


“ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်မီးဝႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼမ်ပဵင်းပေႃးယဝ်ႉ ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇ ၶိုၼ်ႈမႃးထႅင်ႈ ၊ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းမႂ်ႇၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်သေဢိတ်း ၊ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းၼႂ်းၼွင် တင်းမူတ်း တင်းသဵင်ႈ တေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်သေ သၢၼ်ၶတ်းၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။


ၸဝ်ႈႁေႇမႃႇတႅၵ်ႈ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၶဝ် ၊ ၸဝ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶဝ်ၵေႃႈ ယိုတ်းတီႈလိၼ်သူၼ် ႁႆႈ ၼႃး ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသေ တေၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းယူႇ ၊ ၵေႃႇသၢင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၶဝ်ယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ တႃႇတေသၢင်ႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆသေ Budget မၼ်းၵေႃႈလူင်းမႃးယူႇ တိၵ်းတိၵ်း။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၼႂ်းၼွင် တေႁူႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈထုၵ်ႇလႆႈပိုၼ်ၽႄႈၶၢဝ်ႇ ပၼ်ၼမ်ၼမ်။ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ၸိူင်ႉႁိုဝ်ဝႆႉယူႇ ၊ လႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၸႂ်ဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်ယူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်လႆႈႁူႉ။ ယိူင်းဢၢၼ်းႁဝ်းၶႃႈ ႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ တေမၼ်ႈၵိုမ်း ယိုၼ်းယၢဝ်း ၵႂႃႇၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ- ဝႃႈၼႆ။


ၵူဝ်ႇဝိၼ်းၼၢႆႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ မိူင်းသွၵ်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ- ၸူဝ်ႈၵူၼ်း တွင်ႈတဵဝ်းဢႅဝ်ႇမိူင်း ၼမ်မႃးၼႆႉ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵေႃႈၼမ်မႃး ၊ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ပၼ်ႁႃလၢႆယၢင်ႇ လၢႆလွင်ႈ။ ထီႉၼိုင်ႈ ထုၵ်ႇယိုတ်းတီႈလိၼ် သူၼ်ႁႆႈၼႃး ဢၼ်တီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၽုၵ်ႇၵိၼ်ႁႃၵိၼ်။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တႃႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းယူႇ ၸွမ်းသၢပ်ႇထုင်ႉၾင်ႇၼွင် ၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႄႉတႄႉ ၊ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။


“ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်မႃးၵေႃႇသၢင်ႈယူႇ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈ ၸွမ်းသူၼ် ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ် လုၵ်ႉတၢင်ႇ တီႈတၢင်ႇလႅၼ်မႃး ၊ ၶဝ်ႁွင်ႉတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈမႃးသေ ဢွၼ်ၵၼ် မႃးမီးတီႈ ၼႆႈတင်းၼမ်။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇမီးမၢႆမီႈ ၊ ၶဝ်ႈတဝ် သူၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၊ မႃးပိတ်းၵိၼ် မၢၵ်ႇမႆႉ မၢၵ်ႇတွၵ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၽုၵ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းသူၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပိတ်းၵိၼ် မၢၵ်ႇမႆႉ မၢၵ်ႇတွၵ်ႇၼႆႉ  သမ်ႉႁၵ်းထူၺ်ႈၵႂႃႇပႃးတူၼ်ႈမၼ်း ၊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃ ဢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းယူႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈ- ဝႃႈၼႆ။


ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းၼွင် ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- ပီၼႆႉ ၼႂ်းသူၼ်ၶႃႈႁဝ်းၼႆႉ ၽုၵ်ႇဝႆႉမွၵ်ႇၶဝ်ႈဝႃႇသႃ (ပတဵင်ႇငူဝ်ႇ) ၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႃး ဢဝ်ၵႂႃႇလူႇတၢၼ်း ၊ ဢဝ်ၵႂႃႇလူႇတၢၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သင် ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်မႃးႁၵ်း မႃးထူၺ်ႈၵႂႃႇ တင်းႁၢၵ်ႈ တင်းႁူဝ်မၼ်း ၊ ၶဝ်ဢမ်ႇတတ်းဢဝ်/ပိတ်းဢဝ်ၵႂႃႇလီလီ။ ယွၼ်ႉၶဝ်ႁၵ်းၵႂႃႇ ထူၺ်ႈၵႂႃႇ တင်းႁၢၵ်ႈ တင်းႁူဝ်မၼ်းလႄႈ ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ၵေႃႈလူႉၵွႆၵႂႃႇမူတ်း။


ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃ တႃႇႁဝ်းၶႃႈဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉလႆႈ ထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မႃးၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်း တိၵ်းတိၵ်းၵေႃႈ တေပဵၼ်ၶွၼ်ႊၵရိတ်ႊ ၊ ၼမ်ႉၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈၸိုမ်းၶဝ်ႈ ၊ ဢမ်ႇမီးတူၼ်ႈတဝ်းၶႆးတဝ်း။ ပေႃးဢမ်ႇမီး တူၼ်ႈတဝ်း ၶႆးတဝ်းၵေႃႈ ၼမ်ႉၼွင်ၼႆႉ မၼ်းတေဢမ်ႇမီး ဢၼ်ၵုမ်းမၼ်းသေ မၼ်းတေလႆဢွၵ်ႇ တၢင်းၼွၵ်ႈၼမ် ၊ ပေႃးၼမ်ႉလႆဢွၵ်ႇ တၢင်းၼွၵ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ၼမ်ႉတေႁႅင်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶႂ်ႈႁၵ်ႉသႃဝႆႉ ယႃႇႁႂ်ႈၼမ်ႉႁႅင်ႈ- ဝႃႈၼႆ။


ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၼွင်ဢၼ်ယႂ်ႇ ထီႉ 2 ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မီးတႆး မၢၼ်ႈ ၊ ထၼေႃႉ ၊ ထၼူႉ ၊ ယၢင်းလႅင် ၊ ပဢူဝ်း ၊ တွင်ႇယူဝ်း ၊ ဢင်းသႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵမ်ႈၼမ်ႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈမႃး။

001-ၾၢင်ႁၢင်ႈ ၼမ်ႉၼွင် ႁၢႆးယႃႈႁႅင်ႈ ၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈ

(သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ)