မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ မီးဢူၺ်းၵေႃႉ 3 ၵေႃႉ လႆႈလတ်းၽႃႇ ထိူၼ်ႇလူင် ဢၼ်ဢမ်ႇမီး ၼမ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ ၵႂႃႇၸူးဝဵင်းမႂ်ႇလူင် တီႈၼိုင်ႈ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၶဝ်မႃးၺႃး ၼွင်ၼမ်ႉဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီး သၢၵ်ႈတူဝ်ထိူၼ်ႇ ၽူးဝႆႉယူႇ။

ဢူၺ်းၵေႃႉ 1 ၽိူဝ်ႇတေၵိၼ်မၼ်း တႃႉၵဝ်တၢႆသေလႃႈ။ မႃး ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ် ၶုတ်းၼမ်ႉမေႃႇ။


ဢူၺ်းၵေႃႉ 2 ၽိူဝ်ႇၶုတ်း ၼမ်ႉမေႃႇ တႃႉႁဝ်း မႄးတူမ်ႈ မႄးထွင် ၼမ်ႉၼႂ်းၼွင်ၼႆႉ တေဢမ်ႇဝႆးႁိုဝ် ?။


ဢူၺ်းၵေႃႉ 3 ပေႃးဢဝ်ဢူၺ်းၵေႃႉ 1 ဝႃႈ ႁဝ်းတေလႆႈ ၵိၼ်ၼမ်ႉလီ ၼမ်ႉယဵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေလႆႈၵိၼ် ဢၼ်သႂ်မၼ်းၼႆႉ တေလႆႈၶုတ်းႁိုင် လႄႈ ပႂ်ႉႁိုင်။ ပေႃးဢဝ် ဢူၺ်းၵေႃႉ 2 ဝႃႈ ႁဝ်းတေၸဵဝ်းလႆႈ ၵိၼ်ၼမ်ႉ ၸုပ်ႉၶေႃးႁႅင်ႈႁဝ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေဢမ်ႇပေႃး တႃႇၵႂႃႇ တၢင်းၼႃႈ။ တႃႉႁဝ်း ဢဝ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ တင်းသွင် မႃးႁူမ်ႈၵၼ်။ ဢွၼ်တၢင်း ႁဝ်းတူမ်ႈထွင် ၼမ်ႉၼႂ်းၼွင်သေၵိၼ်။ ပေႃးမီးႁႅင်း ၽွင်ႈယဝ်ႉ ၶုတ်းၼမ်ႉမေႃႇၵႂႃႇ။ ပေႃးႁဵတ်းၼၼ် ႁဝ်းတေမီးၼမ်ႉ ပဵင်းပေႃး တႃႇၵႂႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းႁဝ်း။


ဢပုမ်ႇၼႆႉ ယၢမ်ႈငိၼ်း မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ၊ ဢမ်ႇတွင်းဝႃႈ ပဵၼ်ၽႂ်ၶႆႈၼႄ။ မၼ်းသွၼ်ဝႃႈ ၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ပိူင် ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းၼၼ်ႉ မီးတင်း ၽွၼ်းလီ လႄႈ ၽွၼ်းၸႃႉ ၼင်ႇၵၼ်။ လၢႆးၼိုင်ႈ ၸၢင်ႈၵႄႈပၼ်ႁႃ ၶၢဝ်းပွတ်း ပၼ်ႁဝ်း။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈ ၸၢင်ႈၵႄႈ ပၼ်ႁႃၶၢဝ်းယၢဝ်း ပၼ်ႁဝ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းၼၼ်ႉ ၸူးဢဝ်လၢႆး ၶၢဝ်းပွတ်းၵူၺ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇမီး လၢႆးၶၢဝ်းယၢဝ်းမႃး ၵမ်ႉၸိုင် မၼ်းဢမ်ႇမီးတီႈပွင်ႇ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၸူးဢဝ်လၢႆး ၶၢဝ်းယၢဝ်းၵူၺ်း ၊ ဢမ်ႇပႃးလၢႆး ၶၢဝ်းပွတ်းၸိုင် မၼ်းဢမ်ႇၵႂႃႇၵႆလႆႈ။


ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း ငဝ်းလၢႆးမိူၼ်ၼႆ လႆႈထူပ်း လၢႆပွၵ်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶၵ်ႉၵၢၼ် ငမ်းယဵၼ် မိူဝ်ႈလဵဝ်၊ ပေႃးဝူၼ်ႉတႃႇ ၶၢဝ်းပွတ်း ၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပူၼ်ႉလႆႈ ၼမ်ႉတူႇ ၼမ်ႉၼဝ်ႈ။ ပေႃးဝူၼ်ႉတႃႇ ၶၢဝ်းယၢဝ်း ၵူၺ်းၵေႃႈ မၼ်းတေလႆႈ တၢင်းယၢပ်ႇ လၢႆလၢႆ။ လီတီႈသုတ်းၵေႃႈ လၢႆးၶၢဝ်းပွတ်း တင်းလၢႆးၶၢဝ်းယၢဝ်း ႁူမ်ႈၵၼ်လႆႈ ၸင်ႇတေ ထိုင်တီႈယွတ်ႈ ႁွတ်ႈတီႈပၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


မိူဝ်ႈလဵဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တဵင်းၸဵင်ႇ ႁပ်ႉႁွင်းဝႆႉ မီး 8 ၶေႃႈ ၼႂ်းယုၵ်းယၢင်ႇ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၵိုတ်းယိုဝ်း ပတ်းပိုၼ်ႉ (NCA) တီႈမူႇၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ်-

1.ဢမ်ႇတၢပ်ႈပူတ်းၵွင်ႈ ၸူဝ်ႈတိုၵ်ႉ ဢုပ်ႇၵၼ်ယူႇ။

2.ဢမ်ႇလႆႈပဵၼ် မူႇၸုမ်းၼွၵ်ႈမၢႆမီႈ။

3.တေလႆႈ ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ဢုပ်ႇတင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၸွမ်းၵၼ်။

4.တေလႆႈ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢိၵ်ႇပႃႇတီႇ ၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်သေ ၶပ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ၶၵ်ႉၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ်။

5.ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း တိုၵ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် ယူႇၼႆႉ ၵၢၼ်ငၢၼ်းၵူႈပိူင်ပိူင် ႁဵတ်းၵႂႃႇၸွမ်း ပၵ်းၵဝ်ႇ ပိူင်ၵဝ်ႇ။

6.တေၸၢင်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ် ပႂ်ႉလူလွမ်တူၺ်း ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်း လႄႈ တိုတ်ႉၸၼ်ဝႆႉ ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် တင်းသွင်ၾၢႆႇ (Code of Conduct) ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈ ပဵၼ်သိုၵ်း ပဵၼ်သိူဝ် တေႃႇၵၼ်ၶိုၼ်း။

7.တေၸၢင်ႈ မူၼ်ႉမႄးလၵ်းမိူင်း/ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 ။

8.မိူင်းႁဝ်းယူႇ ႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ တေပဵၼ် ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ (Genuine Federal Union) ။


ပေႃးႁဝ်းလႆႈ တူၵ်းလူင်းသေ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ တၢင်းၼႃႈမႃး ဢမ်ႇမီးတီႈ မႆႈၸႂ်သင် ယဝ်ႉၼႄႇ။ မိူၼ် သၢမ်ဢူၺ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ ၶဝ်လႆႈ ၼမ်ႉၵတ်းယဵၼ် သႂ်ၵႂႃႇယဝ်ႉၵေႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၶဝ်ၵႂႃႇ ယင်းဢမ်ႇပႆႇသုတ်းသဵင်ႈ။


လႆႈတေႃႇသူႈၵၼ် တင်းၶဵၼ် လၢႆပိူင်ထႅင်ႈ၊ ဢမ်ႇဝႃႈသတ်းႁၢႆႉ ၵူၼ်းႁၢႆႉလႄႈ ၾႃႉၾူၼ် လူမ်းလူင်ၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁဝ်းၵေႃႈမိူၼ်ၵၼ် တေလႆႈသိုပ်ႇ ၶဵင်ႇတႃႉၵၼ် ယၢပ်ႇယဵၼ်း ၶၢၼ်ၸႂ် လိူဝ်ယၢမ်းလဵဝ် ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။


တီႈၼႆႈၼႆႉ ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈၵႂၢမ်းသွၼ် သုၼ်းၸိုဝ်ႇ (Sun Zi, BC 551-469) ဢမ်ႇၼၼ် သုၼ်းဝူးၶေႃႈၼိုင်ႈ။


*မိူဝ်ႈၼမ်ႉလႆဝႆး ထိုင်တီႈ တူင်ႉၶွၼ်းလႆႈ ၵွၼ်ႈႁိၼ်ယႂ်ႇၸိုင် မၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉ ႁႅင်းပုင်ႈ (momentum) ။

*မိူဝ်ႈႁုင်ႉမိၼ်ဝႆး ထိုင်တီႈၸၵ်ႉလႄႈ ႁႅမ်လႆႈ တူဝ်ယိူဝ်ႇၸိုင် မၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉ မေႃလိူၵ်ႈယၢမ်း (Timing) ။


ႁႅင်းပုင်ႈ လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်လူႉသုမ်းၵႂႃႇၼႆႉ တႃႇဢဝ်မႃးလႆႈၶိုၼ်း မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငႅမ်ႈ။ ၸင်ႇဝႃႈ ၶႂ်ႈထၢမ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် တင်းလၢႆ ဢၼ်ဢဝ် ၵမ်ၸႃႇတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း တင်းသဵင်ႈ မႃးပဵၼ်ၶွင် တေႃႇၵႃႈ တေႃႇၶၼ်ယူႇၼၼ်ႉဝႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢမ်ႇမႅၼ်ႈ ႁႅင်းပုင်ႈ လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းယဝ်ႉႁိုဝ် ?။ ဝႃႈလႃးၵေႃႈ ပူၼ်ႉၵႂႃႇ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇ ဢူးမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇယဝ်ႉ မီးတီႈၸႂ်ယႂ်ႇၼိူဝ်ၽႂ်ယူႇႁႃႉ ?။