ၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၸတ်းၵၢၼ်တီႈလိၼ် ၸႄႈမိူင်းတႆး တၢင်ႇႁၢႆးငၢၼ်းထိုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ လွင်ႈလႆႈ ၶိုၼ်းမွပ်ႈပၼ် တီႈလိၼ်သူၼ် ႁႆႈ ၼႃးၵူၼ်းမိူင်း ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇဢေႊၵႃႊ ၸိူဝ်းထုၵ်ႇယိုတ်းဝႆႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်ႈငုၼ်း ၸီႉသင်ႇလူင်းမႃး၊ ႁႂ်ႈၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၸတ်း (ၸတ်း/ ၸႅၵ်ႇ/ ၸႂ်ႉတိုဝ်း) ၼႃႈလိၼ် ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းတႆး မွပ်ႈပၼ်ၶိုၼ်းတီႈလိၼ် သူၼ် ႁႆႈ ၼႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းထုၵ်ႇႁုပ်ႈယိုတ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေ ၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၸတ်း/ၸႅၵ်ႇ/ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႃႈလိၼ် ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းတႆး လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵုမ်ၵၼ်ယဝ်ႉ ၸတ်းပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။

ၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၸတ်း ၸႅၵ်ႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႃႈလိၼ် ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းတႆး တႅမ်ႈၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းတၢင်ႇလဝ်ႈယိုၼ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဝႃႈ- ပိုၼ်ႉတီႈၼႃႈလိၼ် တီႈသူၼ် ႁႆႈ ၼႃးၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းထုၵ်ႇယိုတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸီႉသင်ႇလူင်းမႃးသေ လႆႈၸႅၵ်ႇဝၢၵ်ႈပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၶိုၼ်းယဝ်ႉ ဢေႊၵႃႊ 5 မိုၼ်ႇပၢႆ။ ၼႂ်းတီႈလိၼ် 5 မိုၼ်ႇဢေႊၵႃႊပၢႆၼႆႉ တႃႇၶိုင်ႈၼိုင်ႈ ပဵၼ်လိၼ်ပဝ်ႇလိၼ်ႁၢမ်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇပႃႇမႆႉၶီႈလဵၵ်း (မႆႉၸီႇလီႇ)၊ ပႃႇမႆႉဢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉတႅပ်း ႁဵတ်းၽိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းတီႈလိၼ် 5 မိုၼ်ႇဢေႊၵႃႊပၢႆၼၼ်ႉ ဢၼ်ႁဵတ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃးလႆႈလႄႈ ဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵိၼ်ၶိုၼ်းလႆႈၼႆႉ တေမီး 2 မိုၼ်ႇဢေႊၵႃႊပၢႆ- ၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၸတ်းၵၢၼ်ၼႃႈလိၼ် ၸႄႈမိူင်းတႆး လၢတ်ႈၼႄၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ တီႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။

တီႈလိၼ်ဢၼ် ၶိုၼ်းပၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ် ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၶိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်လိၼ်ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တိုၵ်ႉၵုမ်းၵမ်ဝႆႉယူႇ၊ ၸႅၵ်ႇဝၢၵ်ႈပၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶိုၼ်းၵူၺ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၶိုၼ်းယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်း ဢဝ်ၶၢႆၵိၼ်လႆႈ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ဢူးတဵင်းဢူး ၾၢႆႇယိပ်းသဵၼ်ႈမၢႆတီႈလိၼ်ၸႄႈမိူင်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဢၼ်ပဵၼ်ပႃး ၽူႈၼမ်းၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၸတ်း/ ၸႅၵ်ႇ/ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႃႈလိၼ်  သူၼ် ႁႆႈ ၼႃး ၸႄႈမိူင်းတႆး လၢတ်ႈဝႃႈ- တီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸႅၵ်ႇပၼ်ႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵိၼ်ၵူၺ်း၊ ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၶဝ် ၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈၸႂ်ၽိတ်းသေ ဝႃႈႁဝ်းလႆႈၶိုၼ်းတီႈလိၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉ ၼႆၶိုၼ်းဢဝ်ၵႂႃႇၶၢႆၵိၼ် ၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ် မီးတီႈလိၼ်သူၼ် ႁႆႈ ၼႃးၶိုၼ်းၵူၺ်းလႄႈ လႆႈၸႅၵ်ႇပၼ်ၵူၺ်း၊ ယႃႇပေၶဝ်ႈၽႂ်ၽိတ်းသေ ဢဝ်ၶၢႆၵိၼ်ပႅတ်ႈ- လၢတ်ႈၼႄတီႈၼႂ်းပၢင်သပ်းၸႅင်ႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။

ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ႁုပ်ႈယိုတ်းဝႆႉတီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတီႈလိၼ် ဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵိၼ်တင်းသဵင်ႈ၊ ပဵၼ်ပႃးလိၼ်ပဝ်ႇလိၼ်ႁၢမ်း လိၼ်ပႃႇမႆႉပႃႇၽိုၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ။ တီႈလိၼ်ဢၼ်ၵိုတ်းၶိုင်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတေၸတ်းၸႅၵ်ႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇလွႆးလွႆး။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေဢမ်ႇပၼ်တင်းမူတ်း၊ ၵွပ်ႈဝႃႈတီႈလိၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ တေလႆႈဝႆႉၸႂ်ႉတိုဝ်း ႁဵတ်းတွၼ်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်း- ဢူးတဵင်းဢူး သပ်းလႅင်းၼႄၼင်ႇၼႆ။

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉၶၻီး (ဢမု) လွင်ႈပၼ်ႁႃတီႈလိၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း တၢင်ႇၶိုၼ်ႈမႃးမိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈထုၵ်ႇႁုပ်ႈယိုတ်း တီႈလိၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ၶၻီး (ဢမု) မၼ်းမီး သွင်ႁဵင်ပၢႆ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး လႆႈႁပ်ႉဝႆႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လႆႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ယဝ်ႉၵႂႃႇ မီးႁဵင်ပၢႆ (1,000+)ယဝ်ႉ၊ ဢၼ်တိုၵ်ႉၵႄႈလိတ်ႈယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်လႄႈ ၵႄႈလိတ်ႈယင်းပႆႇယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၵိုတ်းႁူၵ်းပၢၵ်ႇပၢႆ (600+)။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းပၼ်ႁႃတီႈလိၼ် သူၼ် ႁႆႈၼႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်ႈငုၼ်း ၸီႉသင်ႇလူင်းမႃးသေ ၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၸတ်းတီႈလိၼ် ၸႄႈမိူင်း တေႁဵတ်းၵႂႃႇၸွမ်းၵူတ်းမၢႆ (မၢႆမီႈ) 7 ၶေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ် ၶွမ်ႊမတီႊၸတ်းၼႃႈလိၼ် ၸႄႈမိူင်းတႆး တမ်းဝၢင်းဝႆႉၼၼ်ႉ။