ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း တင်း ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈလုမ်းသုၼ်ၵၢင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မၢၼ်ႈ (MPC) ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ လႆႈၸႂ်တူၵ်းလူင်းၵၼ် 4 ၶေႃႈ။

ဝၼ်းတီႈ 22/07/2015 (မိူဝ်ႈဝႃး) ၾၢႆႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း (SD) တင်း ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ၊ ၸုမ်းၶိုင်ပွင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (UPWC) ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈလုမ်း သုၼ်ၵၢင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မၢၼ်ႈ (MPC) ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ။ သွင်ၾၢႆႇလႆႈၸႂ်ၵၼ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းယုၵ်းယၢင်ႇယူင်ႉၶၢပ်ႈ ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း 4 ၶေႃႈ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ လေႃႇၶီးလႃႇ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈထႅမ်ထွၼ်ပၼ် 13 ၶေႃႈ။ ၼႂ်း 13 ၶေႃႈၼၼ်ႉ တႃႇ 6 ၶေႃႈ လႆႈၼမ်းဢဝ်ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်မိူဝ်ႈဝႃး၊ တႃႇ 4 ၶေႃႈၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်တႃႇတေသႂ်ႇပႃးၼႂ်းၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ယုၵ်းယၢင်ႇ တႃႇတေလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ်။ လွင်ႈၼႆႉ လႆႈဝွၵ်ႇလၢတ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တီႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ဝၢႆးသွင်ၾၢႆႇႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ- ၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈဝႃးၼႆႉ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် 6 ၶေႃႈ တေႃႇထိုင်ႁူဝ်ၶမ်ႈ၊ တွၼ်ႈ 4 ၶေႃႈ ဢၼ်သွင်ၾၢႆႇလႆႈၸႂ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ တေသႂ်ႇၸွမ်းၼႂ်းၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇယုၵ်းယၢင်ႇ တႃႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း၊ သွင်ၾၢႆႇလႆႈၸႂ်တူၵ်းလူင်းၵၼ်လႄႈ လႆႈဝႃႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။ ဢၼ်ၵိုတ်း 2 ၶေႃႈၼၼ်ႉ တေသိုပ်ႇဢုပ်ႇၵၼ်ထႅင်ႈ မိူဝ်ႈၼႆႉ (23/07/2015)- ဢူးလႃႉမွင်ႇသူၺ်ႇ ၾၢႆႇပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် သုၼ်ၵၢင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မၢၼ်ႈ လၢတ်ႈ။

ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းဝၼ်းႁႅၵ်ႈ 22/07/2015

ၼႂ်းၵႃႈ 4 ၶေႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၶေႃႈပိုတ်ႇႁူဝ်မၼ်းၵူၺ်း။ ပႆႇၸႂ်ႈၶၵ်ႉဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ၵၢၼ်သိုၵ်းတင်းၵၢၼ်မိူင်း။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈတေႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းမီး ၼႆၼၼ်ႉ ပၵ်းပိူင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢီႈသင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းထမ်းမၻႃး တေဢမ်ႇပေႃးၶဝ်ႈၸႂ်လႄႈ ဢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ- ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ SD ပူးသျိၼ်ၵျူင်း လၢတ်ႈ။

ၼႂ်းၸုမ်း SD တႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈလႄႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်သေ လႆႈၸႂ်ၵၼ်ၵႂႃႇငၢႆႈငၢႆႈ၊ မၼ်းပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဢၼ်တေဢုပ်ႇဢူဝ်းတွၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တေလႆႈသိုပ်ႇတူၺ်းထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ဝႃႈမၼ်းတေပဵၼ်သင်ထႅင်ႈ။ ပၢင်ႁူပ်ႉၵၼ်ဝၼ်းႁႅၵ်ႈ မိူဝ်ႈဝႃးၼႆႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢူးဢွင်ႇမိၼ်းဢွၼ်ႁူဝ်။ ဢူးဢွင်ႇမိၼ်းၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢႃယုႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်းဢမ်ႇပေႃးႁိုင်ယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸူဝ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပႆႇမူတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ
(ဢႃႇၼႃႇ)ၼႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ၊ ပေႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ ၶိုၼ်ႈမႃးၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ၵၢၼ် တႃႇတေသၢင်ႈၵႂႃႇဢၼ်မႂ်ႇထႅင်ႈ- ဝႃႈၼႆ။

ပဵၵ်ႉသမ်ႉဢူးဢွင်ႇမိၼ်း လၢတ်ႈၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၾၢႆႇတူဝ်တႅၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၻွၵ်ႊတိူဝ်ႊလႃႉၵျႃႇ လၢတ်ႈဝႃႈ- ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၵေႃႇတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊၻရႄႊလ်၊ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုမ်းလႂ်ၶိုၼ်ႈမႃးၵေႃႈယဝ်ႉ တိုၼ်းတေလႆႈဝႆႉပိူင်ဢၼ်လဵဝ်သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇၵူၺ်း။ ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းၸိူင်ႉၼၼ် တႃႇတေၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇငၢႆႈ- ဝႃႈၼႆ။

ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼႆႉ ဢၼ်တေလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ယၢပ်ႇၼၼ်ႉ တေပဵၼ်လွင်ႈ တႃႇတေၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇတေႁဵတ်း SSR တင်း DDR ။ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ယၢပ်ႇ။ ပိူင်လူင်မၼ်း လွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတေႁဵတ်းသၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်- ၼႆယဝ်ႉ။

ဢၼ်ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶႂ်ႈႁဵတ်းၼၼ်ႉ (Security Sector Reform-SSR) ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်မႃးသိုၵ်းပႂ်ႉၸႄႈမိူင်း၊ ဢမ်ႇၼၼ် လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်ပလိၵ်ႈ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်သမ်ႉ ပေႃးဝႃႈၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ တၵ်းတေလႆႈႁဵတ်း DDR ။ [DDR ၼႆႉ1.ပူတ်းၵွင်ႈ (Disarmament) ။ 2.ပူတ်းတပ်ႉ (Demobilization) ။ 3.ၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁွမ်း ၼႂ်းတပ်ႉမႂ်ႇ ဢၼ်တင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁွမ်းၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၶိုၼ်း (Reintegration) ။] ၵွပ်ႈၼၼ် ဢၼ်ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႂ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶႂ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ပိူင်ႈၼိုင်ႈ၊ မၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ယင်းတိုၵ်ႉဝႃႈ တႃႇတေၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ႁပ်ႉႁွင်းဝႆႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း 16 ၸုမ်းၵူၺ်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ တဢၢင်း (ပလွင်ႈ)လႄႈ ရၶႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းပႆႇႁပ်ႉႁွင်း ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်း။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း ၼေႃႇသီႇၽူဝ်းလႃႇၸဵင်ႇ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းယႂ်ႇမႃး ၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်း၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းၶႃႈၶႂ်ႈလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်တႄႉတႄႉ။ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ သဵင်ၵွင်ႈယဵၼ်သီႇၵႂႃႇၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း ၵူႈၸွၵ်ႉၵူႈငွၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေလႆႈဝႃႈ ၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းၶႃႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ႈပႃးၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း- ဝႃႈၼႆ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ဝၼ်းတီႈ 23/07/2015 (မိူဝ်ႈၼႆႉ) ပိူင်လူင်မၼ်း သွင်ၾၢႆႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵိုတ်းယိုဝ်း ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း၊  ၵၢၼ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈတပ်ႉလႄႈ လွင်ႈလႅၼ်လိၼ် ပိုၼ်ႉတီႈပၵ်းသဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ- ၼႆယဝ်ႉ။