ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၼၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းပႃႇမႆႉ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵုမ်းၵမ်သေ တီႉဢဝ်ၵူၼ်းၸုမ်းဝႃႉ ဝႆႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသွင်ၾၢႆႇ ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တေႃႇၵၼ်။ ထိုင်တီႈၵူၼ်းမိူင်းမႆႈၸႂ် ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း။

တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ

ၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈၼႆႉ ၽွင်းတႅၼ်းပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် (SNLD) ၸၢႆးဝိၼ်းမျၢတ်ႉဢူး လၢတ်ႈဝႃႈ- ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 05/06/2015 (မိူဝ်ႈၼႆႉ) ႁဝ်းၶႃႈတေလူင်းပိုၼ်ႉတီႈသေ သူၼ်းတုမ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်းသိုၵ်းဝႃႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်လႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ လႆႈၸိူင်ႉၵၢတ်ႈ/ၵိုတ်းဝႆႉ- ဝႃႈၼႆ။

လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃ ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်ၼႆႉ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 03/06/2015 သိုၵ်းမၢၼ်ႈတပ်ႉၶမယ 519 ၊ တပ်ႉပလိၵ်ႈ တင်းတပ်ႉပႃႇမႆႉႁူမ်ႈၵၼ်သေ ၵႂႃႇၵူတ်ႇသွၵ်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပႃႇမႆႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ တီႈမိူင်းၶိတ်ႈ။ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈ တီႉလႆႈၵူၼ်းၸုမ်းဝႃႉႁိမ်း 10 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶႄႇ 6 ၵေႃႉ၊ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ)၊ လႆႈႁူႉဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ မႃးႁဵတ်းၵၢၼ် ၸွမ်းဝႃႉ။ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈၸီႉၼႄးဝႃႈ ဝႃႉလၵ်ႉၶဝ်ႈတႅပ်းမႆႉ ၼႂ်းပႃႇမႆႉဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ- ၵူၼ်းၸမ်ၸႂ် ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။


ဢိင်ၼိူဝ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းၸုမ်းဝႃႉၵႂႃႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 03/06/2015 ၼၼ်ႉသေ ဝၼ်းတီႈ 4 မိူဝ်ႈဝႃးၼႆႉ သိုၵ်းဝႃႉဢဵၼ်ႁႅင်းမွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉ သူင်ႇႁႅင်းသိုၵ်းၵႂႃႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈပၼ်ၶိုၼ်းၵူၼ်းၸုမ်းဝႃႉ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႉဝႆႉ- ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼႂ်းဝႃႉ ဢၼ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၸိုဝ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။

ၽူႈမီးၸၼ်ႉဝႃႉၼၼ်ႉ ယင်းလၢတ်ႈဝႃႈ- ပွတ်းတွၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈႁဝ်းၶႃႈတူင်ႉၼိုင်၊ ဢၼ်မၢၼ်ႈၼႄးႁဝ်းဝႃႈ ၵႂႃႇလၵ်ႉတႅပ်းမႆႉ ၼႂ်းထိူၼ်ႇမိူင်းၶိတ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶဝ်မၢပ်ႇၽၢမ်းၸီႉၼႄးႁႃတၢင်းၽိတ်းႁဝ်းၵူၺ်း၊ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇပဵၼ်ထမ်း ၼႂ်းၵၢၼ်ႁႃတၢင်းၽိတ်းၵၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃးဢမ်ႇပဵၼ်ထမ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေယွမ်းၵူမ်ႈႁူဝ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈမၢၼ်ႈယိုဝ်းႁဝ်းဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈတေဢမ်ႇပႂ်ႉၶေႃႈၸီႉသင်ႇ တၢင်းၼိူဝ် တေယိုဝ်းတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းၵမ်းလဵဝ်- ဝႃႈၼႆ။

မီးၶၢဝ်ႇဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ် လၢတ်ႈဝႃႈ- ဢၼ်မၢၼ်ႈမႃးတီႉၵူၼ်းဝႃႉၵႂႃႇ 10 ပၢႆ၊ ပႃးၵူၼ်းၶႄႇ 6 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ်။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ မီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ- ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉလမ်းယွၼ်းၵူၼ်းၶဝ်လႄႈ တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းယိုဝ်းၵၼ်တီႈသၼ်လွႆဢႃႇလူး မိူဝ်ႈဝႃးယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း၊ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႆႇယိုၼ်ယၼ်လႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈဝႃႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်လတ်းၽၢၼ်ႇၵႂႃႇမႃးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းဝႃႈဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းသဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇ - ဝႃႈၼႆ။

ၽွင်းတႅၼ်းၸႄႈမိူင်း ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် ၸၢႆးဝိၼ်းမျၢတ်ႉဢူး ယင်းလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- ဢၼ်ပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ပေႃးဝႃႈယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈတူၺ်းတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၶဝ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉၼႆႉ ၶဝ်ၵူဝ်မၼ်းသဝ်ႈဝဝ်းမွင်ၵႂႃႇလႄႈ ၶဝ်ၶိုင်ႁႃသၢင်ႈႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၶၵ်ႉၵၢၼ် ဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈ ပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵႂႃႇၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈၶဝ်ႈပႃးယူႇၼႆၼၼ်ႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈၼႄႁႅင်းၶဝ်။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈၸမ်မႃးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉလူး- ဝႃႈၼႆ။

ၵႃႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃး ပေႃးမီးပၼ်ႁႃမိူၼ်ၼင်ႇလွင်ႈသူၼ်ယၢင်၊ လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႉၶဝ်ဢဝ်ငိုၼ်း ယဵတ်ႈမွၼ် တီႈမၢၼ်ႈသေ ယဝ်ႉၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း။ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈမၢၼ်ႈၶႂ်ႈလႆႈငိုၼ်းတီႈဝႃႉၵူၺ်းတႄႉ ပေႃးဝႃႉပၼ်ငိုၼ်းယဝ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ႁႃလွင်ႈၼႆႉတေယဝ်ႉၵႂႃႇ- ၵမ်ႈၽွင်ႈထတ်းသၢင်ၼင်ႇၼႆ။

ၵႃႈပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယၢမ်ႈမၢပ်ႇၽၢမ်း ၸီႉၼႄးသိုၵ်းဝႃႉဝႆႉဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ယိုဝ်းၵၼ်တၢင်း ၼႃႈလိၼ်ၵူဝ်းၵၢင်ႉသေ ပၢင်တိုၵ်းယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းဝႃႉယူႇလင်ပၼ်ႁႅင်း။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈပီ 2009 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်းၸႂ်ႉႁႂ်ႈၸုမ်းဝႃႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈႁဵတ်းတပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်၊ ၾၢႆႇဝႃႉဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႄႈ  သွင်ၾၢႆႇၶဵင်ႈၶႅင်ၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇတပ်ႉမၢၼ်ႈ ၶိုင်မိပ်ႇငႅၼ်း ႁႂ်ႈဝႃႉပွတ်းတႂ်ႈ ၸိူဝ်းယူႇသဝ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် (လႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး) ပွၵ်ႈမိူဝ်းယူႇတၢင်းၼႃႈလိၼ်ဝႃႉ တွၼ်ႈၼိူဝ်ၶိုၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝႃႉဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႄႈ သွင်ၾၢႆႇယၢမ်ႈၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တေႃႇၵၼ်မႃးၵမ်းၼိုင်ႈ။

မိူဝ်ႈပီၵၢႆၵေႃႈ ဢိင်ၼိူဝ်ပၼ်ႁႃလွင်ႈတီႉၺွပ်းယႃႈ၊ ပၼ်ႁႃလွင်ႈသူၼ်ယၢင်တင် (Rubber) ၸိူဝ်းၼႆႉသေ သွင်ၾၢႆႇယၢမ်ႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်မႃးယူႇ၊ တွၵ်ႉတႅၵ်ႉၵၼ်သေ မီးၵၢၼ်ယိုဝ်းၵၼ်မႃးၽွင်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းဝႃႉ ဢမ်ႇတွၼ်ႉယိုၼ်ယၼ်ဝႃႈ ယၢမ်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးသေပွၵ်ႈ။

ဢိင်ၼိူဝ်ပၢင်ၵုမ်ပၢင်သၢင်းသေ ၸုမ်းဝႃႉ (UWSA/ UWSP) ပိုတ်ႇလၢတ်ႈတႅၵ်ႇလႅင်းမႃးဝႃႈ- ၶႂ်ႈဢဝ်ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ဝႃႉၵုမ်းၵမ် တွၼ်ႈတၢင်းတႂ်ႈ (ၸၢၼ်း) ဢၼ်တိတ်းၸပ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး လႄႈ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉပွတ်းၼိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶွၼ်ႈတုမ်ပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်သေ တင်ႈၸႄႈမိူင်း ႁင်းၶေႃ၊ ၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမိူင်းတႆးသေ ယူႇတႂ်ႈၼေႇပျီႇတေႃႇၵုမ်းၵမ်ၵမ်းသိုဝ်ႈ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင် တီႈပၢင်သၢင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းဝႃႉ ပိုတ်ႇလၢတ်ႈတႅၵ်ႇလႅင်းမႃးဝႃႈ- ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢၼ်တေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၵႂႃႇၼႆႉ ဝႃႉၶႂ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ။

တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UWSA)ၼႆႉ မီးဢဵၼ်ႁႅင်းတင်းမူတ်း 9 တပ်ႉၸုမ်း။ ၼႂ်း 9 တပ်ႉၸုမ်းၼႆႉ မီးၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ တွၼ်ႈၼိူဝ် 4 တပ်ႉၸုမ်း၊ မီးၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ဝႃႉၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ တွၼ်ႈတႂ်ႈ (ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်၊ တိတ်းၸပ်ႉလႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး) 5 တပ်ႉၸုမ်း။ တွၼ်ႈတႂ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း 171 ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ မီးဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း (ပီႇတုၸိတ်ႉ) ထႅင်ႈ။

ႁႅင်းသိုၵ်း တွၼ်ႈတၢင်းၸၢၼ်း ၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း 171 မီး 5 တပ်ႉၸုမ်းၼႆႉ ပဵၼ်တပ်ႉၸုမ်း 772, 775, 778, 518, 248 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တွၼ်ႈတၢင်းၼိူဝ် 4 တပ်ႉၸုမ်းပဵၼ်တပ်ႉၸုမ်း 468, 318, 418 လႄႈ တပ်ႉႁူမ်ႇလူမ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်း တပ်ႉၸုမ်း 618 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼိုင်ႈတပ်ႉၸုမ်း မီးဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်း 2,500-3,200 ၵေႃႉ- ဝႃႈၼႆ။