ဢၼ်ယူႇတီႈၸုမ်းဝႃႉ (UWSP/ UWSA) ႁပ်ႉႁဵတ်းၸဝ်ႈႁိူၼ်း ႁဵတ်းၸဝ်ႈတႃႇၼ ၸတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈသင်၊ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၶဝ်လႄႈသင် မီးၵႂၢမ်းထၢမ်ဝႆႉ 2-3 ၶေႃႈ။

ဝဵင်းပၢင်သၢင်း Photo: internet

ၼႂ်းၵႂၢမ်းထၢမ်ၼၼ်ႉ 1.ၵွပ်ႈသင်ၸုမ်းဝႃႉ ပႃႊတီႊ/ တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UWSP/ UWSA) ႁပ်ႉႁဵတ်းၸဝ်ႈႁိူၼ်း ႁဵတ်းၸဝ်ႈတႃႇၼ ၸတ်းပၢင်ၵုမ်။ 2.ဢၼ်တေၸတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ ၵွပ်ႈသင် ဢမ်ႇႁွင်ႉမွၵ်ႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ မီးတင်းမူတ်း 21 ၸုမ်း၊ ၵွပ်ႈသင်ႁွင်ႉမွၵ်ႇ 12 ၸုမ်းၵူၺ်း၊ ၵိုတ်းယူႇ 9 ၸုမ်း။ 3.မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း 3 ၸုမ်း တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ (AA)၊ တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတဢၢင်း (TNLA) ၊ တပ်ႉသိုၵ်းဢူၺ်းလီ တီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႊတိၵ်ႊၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ (MNDAA) ၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ သၢၼ်ၶတ်းဝႆႉၵေႃႈ သမ်ႉႁွင်ႉမွၵ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပၢင်ၵုမ် ? ။ 


ၸုမ်းဝႃႉၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလႂ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ တိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်း ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတၢင်ႇမူႇတၢင်ႇၸုမ်း။ ဢၼ်ဝႃႉၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ႁဵတ်းဢူၺ်းလီၵၼ် ပဵၼ်ၵေႃႉလီၵၼ်မႃးတႃႇသေႇၼၼ်ႉ မီးၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ၊ ၸုမ်းမိူင်းလႃး၊ ပႃႊတီႊမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ တၢင်ႇမူႇတၢင်ႇၸုမ်းၼၼ်ႉ  ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမွၵ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပၢင်ၵုမ်ၵေႃႈ ယူႇတီႈဝႃႉယင်းဢမ်ႇသူႈၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ၊ ပေႃးၵႂႃႇၵေႃႈၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵူၺ်း။

တႃႇတေၸတ်းပၢင်ၵုမ် တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ် ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉၵေႃႈ ၵႃႈပူၼ်ႉမႃး မီးလၢႆၾၢႆႇလၢႆၸုမ်း ယၢမ်ႈတူၵ်ႇလၢတ်ႈ/ ယိုၼ်ႈယွၼ်း/ ၼႄႉၼမ်းမႃးလၢႆပွၵ်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈဝႃႉဢမ်ႇတွၼ်ႉႁပ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼၸတ်းႁဵတ်း။ ၵမ်းၼႆႉသမ်ႉ လၢၵ်ႇလၢၵ်ႇလၢႆးလၢႆးသေ ႁပ်ႉႁဵတ်းၸဝ်ႈႁိူၼ်း၊ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈသေၸတ်းပၢင်ၵုမ်။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ တင်းမူတ်းမီး 21 ၸုမ်း၊ ၵွပ်ႈသင်ႁွင်ႉမွၵ်ႇထိုင် 12 ၸုမ်းၵူၺ်း၊ ၵိုတ်းယူႇ 9 ၸုမ်းၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈသင်ဢမ်ႇႁွင်ႉမွၵ်ႇ။ လွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈလႄႈသင်၊ ၾၢႆႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸိူဝ်းၶိူဝ်းလႄႈသင် ဢွၼ်ၵၼ်ထၢမ်ဝႃႈ ၵွပ်ႈသင် ? ။

ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈတၢင်းဢၼ် ဢမ်ႇလႆႈႁွင်ႉမွၵ်ႇၼၼ်ႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၸုမ်းဝႃႉ (UWSA) ဢူးဢွင်ႇမိၼ်ႉ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ဝႃႈ- ပိူဝ်ႈတႃႇပဵၼ်ႁႅင်းသူၼ်းဢီး ၵမ်ႉထႅမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းပေႃးတေၸဵဝ်းလႆႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းၶွမ်ႊမတီႊႁဝ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ်လူင်လၢႆႇၸႃႇ/ လေႃႇၶီးလႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။  ႁဝ်းတေၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈမီးၽႅၼ်ၵၢၼ်ဝႆႉၸဵမ်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉသေ ၼႂ်းၶွမ်ႊမတီႊႁဝ်းလႆႈလၢတ်ႈ လႆႈလူင်းၸိုဝ်ႈဝႆႉၸဵမ်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 31 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ (ၸုမ်းၶိုင်ပွင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် UPWC) တင်း NCCT ၶဝ်သမ်ႉမႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပၢင်ၵုမ်လူင် ဢၼ်တေႁဵတ်းပၢင်သၢင်းၵမ်းၼႆႉ လွၼ်ႉၵႅၼ် ႁူဝ်ၶေႃႈဢုပ်ႇဢူဝ်းမၼ်းတေပိူင်ႈၵႂႃႇဢိတ်းၼိုင်ႈ။ တၢင်ႇၸုမ်း ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈဝႃႈတေမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းၼႆသေ တုၵ်းယွၼ်းမႃး သူင်ႇသၢႆမၢႆၸိုဝ်ႈသဵင်မႃးဝႆႉ မီးထႅင်ႈလၢႆၸုမ်းလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇတူၵ်းႁူင်ႈတူၵ်းႁၢႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈတိုၵ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်ထႅင်ႈယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း 12 ၸုမ်း ၸိူဝ်းလႆႈႁပ်ႉႁွင်ႉမွၵ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼၼ်ႉ မီးမိူၼ်ၼင်ႇ 1.ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၊ 2.ၸုမ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၶၢင် (KIO) ၊ 3.ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNU) ၊ 4.ပႃႊတီႊမႂ်ႇသုင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် (KNPP) ၊ 5.ပႃႊတီႊမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ (NMSP) ၊ 6.ပႃႊတီႊမႂ်ႇသုင် ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) ၊ 7.တပ်ႉသိုၵ်းဢူၺ်းလီ ၻီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႊတိၵ်ႊၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NDAA) ၸုမ်းမိူင်းလႃး၊ 8.ၸုမ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း (PNLO) ၊ 9.တႅဝ်းႁူမ်ႈပူတ်းပွႆႇမိူင်းပလွင်ႈ ႁိုဝ် တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတဢၢင်း (TNLA) ၊ 10.တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ (AA) ၊ 11.တပ်ႉသိုၵ်းဢူၺ်းလီ ၻီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႊတိၵ်ႊ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ (MNDAA) ၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ ဢိၵ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UWSA) ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼ ၸတ်းပၢင်ၵုမ်လႄႈ ဢွင်ႈတီႈၸတ်းပၢင်ၵုမ် တင်းမူတ်း 12 ၸုမ်း။


ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း 9 ၸုမ်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇလႆႈႁွင်ႉမွၵ်ႇပႃးၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်း 1.ၶွင်ႊသီႊၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈရၶႅင်ႇ (ANC) ၊ 2.တႅဝ်းႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶျၢင်း (CNF) ၊ 3.ၶွင်ႊသီႊငမ်းယဵၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KPC) ၊ 4.တပ်ႉသိုၵ်းယၢင်း ပုတ်ႉထ (DKBA) ၊ 5.ၶွင်ႊသီႊသူဝ်ႇသျႄႊလိတ်ႊၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ မိူင်းၼႃႇၵ (NSCN-K) ၊ 6.ႁူမ်ႈတုမ်ၻီႊမူဝ်ႊ ၶရႅတ်ႊတိၵ်ႊလႃးႁူႇ (LDU) ၊ 7.ၸုမ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝႃႉ (WNO) ၊ 8.ပႃႊတီႊပူတ်းပွႆႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈရၶႅင်ႇ (ALP) 9.တႅဝ်းႁူမ်ႈၻီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႊတိၵ်ႊ လုၵ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ (ABSDF) ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဢၼ်လၢႆၾၢႆႇလၢႆၸုမ်းပႅၵ်ႇၸႂ် မီးလွင်ႈထၢင်ႇတႂ်ႈထိူမ်ၼိူဝ် မီးၶေႃႈထၢမ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ (AA) ၊ တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း/ ပလွင်ႈ TNLA ၊ ၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ MNDAA 3 ၸုမ်းၼႆႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ/ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သၢၼ်ၶတ်းဝႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် တၢင်းဝႃႉတိုၼ်းဢမ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ တေလႆႈၶူၼ်ႉၶႆႈတူၺ်းၶိုၼ်း ပိုၼ်းပိုၼ်ႉပႃႈလင် ဢၼ်ပဵၼ်ၵႃႈပူၼ်ႉမႃးၽွင်ႈ။ ၵူႈပွၵ်ႈဢွၼ်ၼႃႈၼႆႉ ၾၢႆႇၶႄႇယၢမ်ႈၵမ်ႉထႅမ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈမႃးတႃႇသေႇ၊  ဢမ်ႇယူႇၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ဢမ်ႇယူႇၾၢႆႇၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၾၢႆႇမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်သမ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်သၢၼ်ၶတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ၊ ယူႇၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ယူႇၾၢႆႇၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ။

မိူၼ်ၼင်ႇပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈပီ 1994 ၶႄႇတဵၵ်းၶၢင် ႁႂ်ႈၵိုတ်းယိုဝ်းၸွမ်းမၢၼ်ႈ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ဢွၼ်ၼႃႈၼၼ်ႉ ပီ 1989 ၸုမ်းဝႃႉ တင်းၸုမ်းမိူင်းလႃး ၵိုတ်းသိုၵ်းယဝ်ႉ၊ လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းၸွမ်း၊ ပႃးၸဵမ်ပႃႊတီႊမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶၢင်သမ်ႉပႆႇၵိုတ်းသိုၵ်းလႄႈ ၶႄႇၵေႃႈတဵၵ်း ႁႂ်ႈၶၢင်ၵိုတ်းသိုၵ်းၸွမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ တၢင်းၶၢင်လႄႈသင်၊ တၢင်းၵူဝ်းၵၢင်ႉလႄႈသင် ယိုဝ်းၵၼ်ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်းဝႆႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇပေႃးၵႂႃႇမိပ်ႇငႅၼ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးမီး။

ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်လီလႆႈၶႆႈၸႂ်ၼႆႉ ႁဵတ်းသင်ၶႄႇ ဢမ်ႇမိပ်ႇငႅၼ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်ၶႄႇ လႆႈမိပ်ႇငႅၼ်းမႃးမိူဝ်ႈ ပီ 1994 တီႈၶၢင် ႁႂ်ႈၵိုတ်းယိုဝ်း။ ႁဵတ်းသင် ပေႃးမၼ်းဢမ်ႇၵမ်ႉထႅမ် မၼ်းသမ်ႉဢမ်ႇမိပ်ႇငႅၼ်း ?။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီၵၢႆ (2014) လႆႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်း ၸဝ်ႈပၢႆးမေႃၶႄႇၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ မၼ်းၵေႃႈလၢတ်ႈၼႄ တီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- ငဝ်ႈလၢႆးမၼ်း ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆႉ ႁဝ်းတင်း ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉလီၵၼ်၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးႁဝ်းၸွႆႈပၼ် ၶဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇယူႇလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တင်ႈတႄႇပီ 2011 မႃးၼႆႉ မၢၼ်ႈၶဝ်ၵေႃႈမီးဢူၺ်းၵေႃႉမႂ်ႇ မႃးတင်းၼမ်၊ ပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉ ဢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈ ၵႆႉလႃႇၶဝ်မႃးပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်၊ ႁႅတ်ႉၶဝ်မႃး တင်းႁိုင်လၢႆပီမိူင်းၵူၼ်း။ မိူဝ်ႈလဵဝ် မၢၼ်ႈမီးဢူၺ်းၵေႃႉမႂ်ႇ ၼမ်ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းၾၢႆႇၶႄႇ တေလႆႈပႂ်ႉတူၺ်းဝႃႈ မၢၼ်ႈယင်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉလီၶႄႇယူႇႁႃႉ ? ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ  မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉလူဝ်ႇႁဵတ်းတၢင်း မိူင်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇၸူးတီႈပၢင်ႇလၢႆႇလူင် ဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊလႄႈ ႁဝ်းၵေႃႈမိပ်ႇၶၢင်။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸုမ်းဝႃႉတင်းၸုမ်းမိူင်းလႃး ပႆႇၵိုတ်းယိုဝ်းၵေႃႈ ႁဝ်းၵေႃႈတေမိပ်ႇပႃးၶဝ်လူးၵွၼ်ႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မၢၼ်ႈပိုတ်ႇၽၵ်းတူ ၸူးမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ဢၼ်ၶႄႇႁဵတ်းယူႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇၶူင်းၵၢၼ်ၾၢႆလူင်မိတ်ႉသူင်ႇၼႆႉ ထုၵ်ႇမၢၼ်ႈမိပ်ႇငႅၼ်းသေ ၶႄႇဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် မၢၼ်ႈၼႆႉမၼ်းၶႂ်ႈၵႂႃႇၾၢႆႇလႂ်၊ ႁဝ်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉၵၼ်ယူႇႁႃႉ ? ။ မိူဝ်ႈပႆႇတႅၵ်ႇလႅင်း ပႆႇႁူႉၼႄႉၼွၼ်း ဝႃႈ မၢၼ်ႈၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းယူႇႁိုဝ် ဢမ်ႇပဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈတေလႃႈလီႈၵႂႃႇမိပ်ႇၶၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူႉတေ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူင်မၼ်း- ဝႃႈၼႆ။

ငဝ်းလၢႆးမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ မိူၼ်ၼၼ်။ မိူဝ်ႈဢၼ်ၶႄႇယင်းတိုၵ်ႉမီးလွင်ႈထၢင်ႇထိူမ်ဝႃႈ မၢၼ်ႈၼႆႉပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉ ၶႄႇတႄႉ ႁိုဝ် ဢမ်ႇပဵၼ်ၼၼ်ႉ  တႃႇၶႄႇတေမိပ်ႇၵူဝ်းၵၢင်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇမိပ်ႇတႄႉတႄႉ။ ၼႆႉဢမ်ႇပွင်ႇဝႃႈပၼ်ႁႅင်း။

ပေႃးမႃးတူၺ်း ၸုမ်းဢၼ်ႁဵတ်းၸဝ်ႈတႃႇၼပၢင်ၵုမ်ႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ ၸုမ်းၶၢင်လႄႈသင်၊ ၸုမ်းဝႃႉလႄႈသင်၊ ၸုမ်းမိူင်းလႃးလႄႈသင် ပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ပိုင်ႈဢိင်ယူႇသဝ်း မီးငဝ်ႈငုၼ်းပၵ်းၸွမ်း လႅၼ်လိၼ်မိူင်းၶႄႇ လွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ် ၸုမ်းဢၼ်ႁွင်ႉမွၵ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၵေႃႈ ပိူင်လူင်မၼ်း လႆႈႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းၶႄႇ လႄႈ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆးၵူၺ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈတေဝႃႈ ပႃးတပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ (AA) ယူႇလူး၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ငဝ်ႈငုၼ်းၶွင်တပ်ႉသိုၵ်း AA ၼႆႉ ပၵ်းဝႆႉယူႇတီႈၼႂ်းမိူင်းၶၢင်၊ ဢမ်ႇမီးတီႈမိူင်းရၶႅင်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လွင်ႈၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈလီၶႆႈၸႂ်။

ၵွပ်ႈၼၼ် ဢၼ်ဝႃႉယွမ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈႁိူၼ်း ၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၽွင်းႁူဝ်လိူၼ်မေႊ 2015 ၼႆႉ လၢႆၾၢႆႇဢွၼ်ၵၼ် ထၢင်ႇတႂ်ႈထိူမ်ၼိူဝ်တင်းၼမ်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၶႄႇတိုၵ်းသူၼ်း၊ ပီႈၼွင်ႉၶႄႇၶဝ်ယူႇၾၢႆႇလင်လႄႈ ပီႈၼွင်ႉဝႃႉၶဝ် ၸင်ႇႁပ်ႉပဵၼ်ၸဝ်ႈႁိူၼ်း ၸတ်းပၢင်ၵုမ်၊ ၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၵေႃႈ ၸင်ႇဢမ်ႇႁွင်ႉမွၵ်ႇၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈ ဝႃႈၼႆၵၼ်။

ဝၢႆးသေ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉ ယုၵ်းယၢင်ႇယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ လၢႆဝၢၼ်ႈလၢႆမိူင်းဢွၼ်ၵၼ် ယိၼ်းလီႁပ်ႉတွၼ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၶႄႇယိၼ်းလီႁပ်ႉတွၼ်ႈၸွမ်း။ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ယုၵ်းယၢင်ႇ ၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ တူဝ်ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၶွင်ၶႄႇ ဝင်ယိင်ၾၼ်း ယင်းၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းၵူႈဝၼ်း တႃႇသေႇ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ မီး ဝီႊၵျႄႊၼမ်ႊၿီႊယိူဝ်ႊ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပဵၼ်ၽူႈႁူႉႁၼ်ၸွမ်း ၵူႈဝၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈဝင်ယိင်ၾၼ်း ၶတ်းၸႂ်တိုၼ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈဢုပ်ႇပႃးလွင်ႈၵူဝ်းၵၢင်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢၼ်ႈတိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်းဢုပ်ႇ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်တီႈတၢင်းပီႈၼွင်ႉၶႄႇ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်။

ၸင်ႇဝႃႈဝၢႆးလင်ပၢင်ၵုမ် NCA လၢႆမိူင်းဢွၵ်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵၼ်၊ ၶႄႇဢမ်ႇတၵ်းသဵင်သင်။ ၼႆႉဢမ်ႇပွင်ႇဝႃႈ ၶႄႇဢမ်ႇၵမ်ႉထႅမ် ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉ။ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵိုတ်းဝႆႉသေၸုမ်း၊ ပိူင်ၶိုၵ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်းယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးပဵၼ်သိုၵ်းယိုတ်ႈယၢဝ်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်ၵေႃႈ တေၶဝ်ႈမႃးၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ။ ၼႆႉၶႄႇတိုၼ်းဢမ်ႇႁပ်ႉလႆႈ။

ၵွပ်ႈၼၼ် မိူဝ်ႈလဵဝ် ငဝ်းလၢႆးပၢင်ၵုမ်ပၢင်သၢင်း တေပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢိင်ၼိူဝ်ၾၢႆႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ၵူၺ်းပႆႇပေႃး၊ မၼ်းဢိင်ၼိူဝ်မိူင်းမႁႃဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းလူင်ၶဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇပၢႆႈပူၼ်ႉလႆႈ။ ၸင်ႇဝႃႈ ပၢင်ၵုမ်ပၢင်သၢင်းၼၼ်ႉ လီဢွၼ်ၵၼ်ပႂ်ႉတူၺ်းၵၼ်။