ပႆႇႁိုင်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ လႆႈဢႅဝ်ႇႁွတ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းလၢႆတီႈလၢႆဝဵင်းလႄႈမီးၸႂ်သိူဝ်းၸူမ်း လႆႈႁၼ် မိူင်းတီႈၵိူတ်ႇ တီႈၾင်ႁူၵ်ႈၾင်ႁႄႇ ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ဢၼ်တၼ်းၵၢပ်ႈၸွမ်းပၢၼ် ၼႂ်းၾုင်ၸၢႆးယိင်းၼုမ်ႇမႂ်ႇ ႁုၼ်ႈသႅၼ်း ႁၢတ်ႈႁၢႆး လၢႆလွင်ႈလၢႆပိူင် တင်း ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလႄႈသင် ၾိင်ႈယူႇၵိၼ် ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆ ပႅၵ်ႇၸႂ်ယူႇလၢႆလွင်ႈ လၢႆပိူင် ၸင်ႇမႃးတႅမ်ႈဢွၵ်ႇပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈၾၢင်ႉတိူၼ်ၸႂ်ၼပ်ႉၼိုင်ႈဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းတႆးႁဝ်း တေယူႇလႆႈယိုၼ်းယၢဝ်းၵႂႃႇထႅင်ႈၵႃႈႁိုဝ် ထႅင်ႈလၢႆပီ။

ၶိုၼ်းၼပ်ႉသွၼ်ႇတူၺ်းၼႂ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁင်းၵူၺ်းသေလၢမ်းယင်ႇထတ်းတူၺ်း မိူဝ်ႈသၢမ်သိပ်းပီပၢႆပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၼႆ ၶဝ်ႈၵၢတ်ႇ“ပေႃးဢမ်ႇမေႃၵႂၢမ်းတႆးၸၢင်ႈဢိုပ်းၶဝ်ႈ” ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၸၢႆးသၼ်လွႆ ၵေႃႈယၢမ်ႈႁွင်ႉမႃး ၵွပ်ႈဝႃႈ ၽႂ်ဢမ်ႇၽႂ်ၵေႃႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆးၵူၺ်းၵူၺ်း ယႃႇဝႃႈၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႃႈ တေႃႈမၢၼ်ႈၵေႃႈယင်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆးၵူၺ်း။ ၾၢင်ႁၢင်ႈမႄႈၵႃႉၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် ၵူၼ်းၶဝ်ႈၵၢတ်ႇၸၢႆႇၵၢတ်ႇၵေႃႈ ၼုင်ႈၶူဝ်းတႆးပိုၼ်ႉမိူင်း၊ ႁူမ်ႈဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢိုတ်းႁပ်းႁၢမ်ႈတပ်ႉဢမ်ႇပၼ်ႁဵၼ်းပၼ်သွၼ်ၵေႃႈ ပၢင်သွၼ် ႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးမူၼ်းႁူၼ်ႈလူင်ၵႂႃႇသဵင်ႈ၊ ၽႂ်ႁၼ်ၵေႃႈ ဝူင်ႇဝွၵ်ႇဢွၵ်ႇၾၢင်ႁၢင်ႈ ၼႄလႆႈဝႃႈမိူင်းၼႆႉပဵၼ်မိူင်းတႆး ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးယူႇသဝ်းၼမ်လိူဝ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း။

ၵူၺ်းၵႃႈမိူဝ်ႈလဵဝ် ႁူမ်ႈဝႃႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၾၢင်ႁၢင်ႈၵၢၼ်တႅင်ႇတူဝ်ငၢႆးႁၢင်ႈတၼ်းၵၢပ်ႈၶိုတ်းပၢၼ်ယူႇၼႆၵေႃႈ ၵမ်ႈၼမ် ဢၼ်ႁၼ်ပႅၵ်ႇႁူ ပႅၵ်ႇတႃလႄႈၸႂ်လဵၵ်ႉၶေႃႈၶူမ်ဢိုၵ်ႉၼိုၵ်ႉၸွမ်းၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈလႆႈဝူၼ်ႉသွၼ်ႇႁၼ်ဝႃႈ ထႅင်ႈဢမ်ႇႁိုင် ၸူဝ်ႈပၢၼ်တႆး တေသုတ်းမူၺ်ႉဝၢႆးယဝ်ႉ ၶဝ်ႈၸႂ်ၼင်ႇၼႆ။

တူၺ်းဢဝ်ၾၢင်ႁၢင်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇၵိုၵ်းပိုၼ်ႉငဝ်ႈႁူဝ်တီးၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃမိူင်းတႆး ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁၼ် ယဝ်ႉ လိူဝ်သေပၢင်ပွႆးၵိၼ်ပွႆးလူႇတၢၼ်း ပွႆးမူၼ်ႈပွႆးသိူဝ်း ၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉၵူၺ်း ဢၼ်ႁၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းတႆးလႄႈႁၼ် ႁၢင်ႈတႆး လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းယူႇၵိၼ်ၵႂႃမႃးႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်ၶူဝ်းတႆး ၾၢင်ႁၢင်ႈတႆးယဝ်ႉ တေႃႈၼင်ႇၵူၼ်းၶၢႆၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈ တႃး (သၼၢပ်ႈၶႃး)တူင်ႇမူၼ်းၼိူဝ်ၵႅမ်ႈ ဢမ်ႇလၢတ်ႈ သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ်ၵႂၢမ်းတႆး ဢမ်ႇမိူၼ်မႄႈတႆး၊ ၵူၼ်းၸၢႆးၼႆၵေႃႈ ၼုင်ႈၽႃႈတူင်ႇလၢႆး ဢမ်ႇမိူၼ်ပေႃႈၸၢႆးတႆး ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယင်းပၢႆလၢတ်ႈတေႃႇၵၼ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵႂၢမ်းတႆး ။ ၼႆႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈႁဝ်းတူၺ်း ႁိုဝ် ပိူၼ်ႈ ၵူၼ်းတၢင်ႇၸၢတ်ႈ တၢင်ႇၶိူဝ်း တူၺ်းၵေႃႈ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႆးယူႇယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၶႂ်ႈဝႃႈတႆးယဵၼ်းၼႆၵေႃႈ ပွင်ႇဝႃႈ တႆးဢမ်ႇမီး ႁိုဝ် တႆးႁၢႆယဝ်ႉႁိုဝ် ၼႆၵူၺ်း။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈ တူၺ်းၵႂႃႇတၢင်းလႂ် ပၢႆႉၸိုဝ်ႈဝၢၼ်ႈၸိုဝ်ႈဝဵင်း၊ ၸိုဝ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်း၊ ၸိုဝ်ႈႁၢၼ်ႉၵႃႉ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၸိုဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလိၵ်ႈတႆး ဢမ်ႇမိူၼ်မိူင်းတႆး ဢမ်ႇလႅပ်ႈၸႂ်ႈမိူင်းတႆး ဢမ်ႇပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈမိူင်းတႆး ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းၵမ် ဢမ်ႇမေႃလိၵ်ႈတႆး ဢမ်ႇသူင်ၸႂ်ႉတိုဝ်းတႅမ်ႈလိၵ်ႈတႆး။

ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈထုၵ်ႇၸႂ်ငၢႆႈလူမ်ၶိုတ်းဝႆးသၢင်ႇထုၵ်ႇၸွမ်းၸႂ်ႁဝ်း ဢၼ်ဝႃႈ တႃး(သၼၢပ်ႈၶႃး)ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင် ၼုမ်ႇဢူၼ်ႈၼူၼ်းမိုၼ်ႈလဝ်းလီငၢမ်း ဢဝ်ၽႄႈလၢမ်းၸွတ်ႇလိုမ်ၸိုင်ႈၵူႈႁူဝ်မိူင်း တႆးမူတ်းႁၢင်ႈမူတ်းၾၢင် ၊ ၼုင်ႈၽႃႈ တူင်ႇလၢႆး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵေႃႉၸၢႆး သႂ်ႇၼုင်ႈငၢႆႈ မၼ်းၵူဝ်ႈၼုၵ်းၵိူဝ်ႇၶႆးၵေႃႈ ပိၼ်ႇလၢႆႈဝၢႆႇတၢင်းလႂ်လႆႈလၢႆၼႃႈ ဢဝ်ႁဵတ်းၽႃႈ ပၼ်းတူဝ် ဝႆႁူမ်ႇၵုမ်းသုမ်ႇႁူဝ်ၼွၼ်းၵေႃႈလႆႈ ဢမ်ႇဝႃႈမႆႈဝႃႈၵတ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇငၢႆႈၵူႈသၢမ်ၶၢဝ်း လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ထုၵ်ႇမႅၼ်းၸွမ်းၸႂ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းလီယၢမ်ႈ ၸင်ႇၵူမ်ႈယွမ်းထုၵ်ႇဢိုၼ်ၶိူဝ်းၸိူဝ်ႉယဵၼ်းႁၢႆလူၺ်ႈဢမ်ႇႁူႉႁၢင်ႈႁူႉတူဝ် ယိင်ႈႁို်င် ယိင်ႈယဵၼ်းႁၢႆ ၵၢႆၽၼ်းၸိူဝ်းတႆးမူတ်းမူၺ်ႉဝွတ်ႈဝၢႆးႁၢႆၵႂႃႇၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။

တႅမ်ႈလိၵ်ႈတႆးဝႃႈ မိူၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈဢမ်ႇလႆႈႁူႉႁဵၼ်းသုင် ယူဝ်ပိူၼ်ႈသၢင်းၽႅပ်ႉ ဢမ်ႇၵႅပ်ႉလိၵ်ႈၵႅပ်ႉလၢႆးလႄႈဢမ်ႇ ထိုင်ဢူၵ်းထိုင်ၸႂ် မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈပိူၼ်ႈဝႃႈမၼ်းၶိုၵ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇပႃးလိၵ်ႈတၢင်ႇၶိူဝ်း ၵိူဝ်းဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇလိုၵ်ႉ ထိုင်လွၼ်ႉမွၼ်းၸႂ်ၵႅၼ်ၼႅၼ်ႈၼႆၵေႃႈႁင်းမၼ်း။

ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆၵိုၵ်းၸၢတ်ႈ ဢမ်ႇမီးၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈဢမ်ႇမီးလိၵ်ႈ မီးလၢႆးပၢႆၵမ်ႁင်းၶေႃၸိုင် ဢမ်ႇပဵၼ်ၶိူဝ်းၵူၼ်းၶိူဝ်းၼိုင်ႈလႆႈ တေပဵၼ်မႆႉၸပ်းၽၢၵ်ႇ ယူႇၸွမ်းၶိူဝ်းၽႂ်ၵေႃႈ တေပဵၼ်ၵႂႃႇ ၸွမ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉတႆးၼႆႉ မီးၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇမႃးၸဵမ်ပိုင်း မီးလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆၵမ်မႃးႁင်းၶေႃ မီးၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆၵိုၵ်းၸၢတ်ႈမႃးပဵၼ်ၶွင်တူဝ်ၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ လိၵ်ႈလၢႆး ပၢႆၵမ် ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆၸိုင် တၵ်းတေဝၢႆးဝွတ်ႈမူၺ်ႉႁၢႆဢမ်ႇႁၢင်ႉယဝ်ႉ။ ၶႂ်ႈမီးသိုၵ်း ဢဵၼ်ႁႅင်းၵႃႈပေႉယႂ်ႇ မီးဢမ်းၼၢၸ်ႈၵႃႈပေႉသုင် မီးငိုၼ်းၵႃႈပေႉၼမ်ၵေႃႈ ပေႃးဢမ်ႇလၢတ်ႈ ဢမ်ႇတႅမ်ႈ ဢမ်ႇၼုင်ႈၶူဝ်းႁဝ်း ၽႂ်ႁၼ်ၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇဝႃႈပဵၼ်တႆးယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼၼ် ၽႃးသႃလိၵ်ႈလၢႆးၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆတႆးႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈသၢႆၸႂ်လူင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းယဝ်ႉ ပေႃးၽႃးသႃ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆၵမ် ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆႁဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၢႆၼႆ ထႅင်ႈႁူဝ်ႁဵင်ႁူဝ်မိုၼ်ႇပီ ဢမ်ႇဝႃႈ တႆးမီးမိူင်း ဢမ်ႇမီးမိူင်း ဢမ်ႇဝႃႈယူႇတီႈလႂ်ဢွင်ႈလႂ် မိူင်းလႂ်ၵေႃႈ တႆးတၵ်းဢမ်ႇႁၢႆ တႆးတၵ်းမီးယူႇၼႂ်းလူၵ်ႈ (လူဝ်းၵ) လူင်ၼႆႉယူႇ ဢမ်ႇႁၢင်ႉ။

ၽိူဝ်တွင်ႁႅင်ႈ