ပႃႊတီႊ ပဵၼ်မုၵ်ႉၸုမ်းဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ ပဵၼ်မုၵ်ႉၸုမ်း ဢၼ်ဝႆႉယိူင်းမၢႆတႃႇတေႁဵတ်းၽွၼ်းပၢင်ႈ ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း မိူဝ်ႈၶဝ်လႆႈပဵၼ်ၽွင်းတႅၼ်း၊ မိူဝ်ႈၶဝ်မီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ ၼႂ်းသၽႃး။ ၵွပ်ႈၶဝ် ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၸွႆႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ မၢင်ႇလႆႈပိုင်ႈဢိင်ၶဝ် သေ ၸွႆႈၶဝ်ႁႃသဵင်(ၸွႆႈႁႃၵူၼ်းၵမ်ႉထႅမ်)လႄႈ လိူၵ်ႈၶဝ်၊ ႁႂ်ႈၶဝ်လႆႈပဵၼ်ၽွင်းတႅၼ်း မိူဝ်ႈမီးပွႆး လိူၵ်ႈတင်ႈ။
ပွႆးလိူၵ်ႈတင်ႈၽွင်းတႅၼ်း(ဢမၢတ်ႈ)သမ်ႉ မီးသီႇပီၼိုင်ႈပွၵ်ႈ။ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင်ပွႆးလိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ် ၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ပွႆးလိူၵ်ႈတင်ႈၶဝ် လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလူင်ႈၼႃႈဝႆႉယဝ်ႉ (9) လိူၼ်ၼၼ်ႉ ၵူႈပႃႊတီႊ တေႁၢင်ႈႁႅၼ်းလိူၵ်ႈၵူၼ်းၽူႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ(ၼႂ်းပႃႊတီႊ) တင်းဢွင်ႈတီႈလိူၵ်ႈတင်ႈ ႁႂ်ႈပေႃး ၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၶႄႉၶႅင်ႇႁိမ်သဵင်တင်းတၢင်ႇပႃႊတီႊၶဝ်။ မၢင်မိူင်းပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းႁႂ်ႈ ပႃႊတီႊၶဝ်ဢွၵ်ႇလႄႇတွင်ႈတဵဝ်းႁႃသဵင် (3) လိူၼ်၊ မၢင်ႇမိူင်း (6) လိူၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။

ပွႆးလိူၵ်ႈတင်ႈပႃႊတီႊသၢင်ႇသီႈတေၸၢင်ႈလႆႈလွင်ႈပႄႉပုၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈၵူၼ်းၶဝ်မီးယူႇတူဝ်ႈၵူႈ ဢိူင်ႇၵူးၼႃး၊ ၶႃႈရႃးၸၵၢၼ်(ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တႃၶုၼ်)ၵေႃႈ ၵမ်ႈၼမ်ယူႇၾၢႆႇၶဝ်၊ ၶဝ်လမ် ၼမ်ႉယၵ်းမိုဝ်းၵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁူႉၸွမ်းႁၼ်ၸွမ်း။ ၵူၼ်းတႆးႁဝ်းတင်း ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းၶဝ်ၵေႃႈ ၼပ်ႉပေႃးဢမ်ႇသဵင်ႈလႆႈ။ သိုၵ်းထႅင်ႈ၊ ပလိၵ်ႊ ထႅင်ႈ။ ၼႆႉပဵၼ်ၸုတ်းၶႅင်(တီႈၼဵဝ်ၼႅၼ်ႈ)ပႃႊတီႊသၢင်ႇသီႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ပႃႊတီႊလႂ်လိုမ်းဝူၼ်ႉ လိုမ်းသွၼ်ႇ ပႃႊတီႊၼၼ်ႉတေသုမ်းပုၼ်ႈပွႆးလိူၵ်ႈတင်ႈ၊ မၢင်ပႃႊတီႊ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈ သဵင်(ၶၼႅၼ်း-မႄးသဵင်)သၵ်းၶေႃႈၵေႃႈ တေမီးလူးၵွၼ်ႇ။

ပႃႊတီႊသၢင်ႇသီႇ(ပႃႊတီႊသိုၵ်းထၢၵ်ႈ) ၶဝ်တေလၢတ်ႈၼႄလွင်ႈလီ မိူဝ်ႈၽွင်းၶဝ်လႆႈပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃး (4) ပီၼၼ်ႉ ဢီႈသင်ဢီႈသိင်ႇ။ ဢဝ်ၸဵမ်လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႃႈၸႅၵ်ႇၶူဝ်း၊ လွင်ႈ ၸႅၵ်ႇဝႅၼ်ႈတႃၾရီႊ၊ လွင်ႈမႄးသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း၊ လွင်ႈပၼ်ၵႂႃႇပၼ်မႃးလွတ်ႈလွတ်ႈ လႅဝ်းလႅဝ်း၊ လွင်ႈပၼ်ၶိုၼ်းတီႈလိၼ်ဢိတ်းဢိတ်းဢွတ်းဢွတ်းပဵၼ်မၢင်တီႈ၊ တေႃႇထိုင်လွင်ႈ ၵိုတ်းသိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်တေဢဝ်ယွမ်ႉၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵႂင်သေ ၵမ်ႉထႅမ်ၶဝ်ၼႂ်းပွႆး လိူၵ်ႈတင်ႈ။ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၸုတ်းၶႅင်(တီႈၼဵဝ်ၼႅၼ်ႈ)တႃႇသၢင်ႇသီႈၶဝ်တၢင်းၼိုင်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽႂ်တေပဵၼ်ၵေႃႉ ၼမ်းဢဝ်ၵႂႃႇသပ်းလႅင်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပေႃးၶဝ်ႈၸႂ်ပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈဢၼ်တႄႉမၼ်းဝႃႈ- တင်းမူတ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်မႃးၸွမ်းငဝ်းလၢႆးမၼ်းၵွႆး။ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ် ၸုမ်းသၢင်ႇသီႈၶဝ်တင်ႈၸႂ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉၼၼ်ႉ။

ပႃႊတီႊတႆးတင်းသွင်ပႃႊတီႊၼႃႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁဵတ်းသင်ယူႇ ? တူင်ႉၼိုင်တႃႇပႃႊတီႊမီးႁႅင်း ၵူၼ်း၊ ႁႅင်းငိုၼ်း၊ ႁႅင်းဢွင်ႈတီႈၵွႆးၼၼ်ႉ ၼိုၵ်ႉဝႃႈပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းတေပႄႉပုၼ်ႈၼႂ်းပွႆးလိူၵ်ႈ တင်ႈယဝ်ႉၼႆၼႄႇ ? ဢမ်ႇဢွၵ်ႇလႄႇတွင်ႈတဵဝ်းသပ်းလႅင်းၼႄၵူၼ်းမိူင်း(ၼႂ်းဢွင်ႈယိူင်း) ပႃႊတီႊတူဝ်ၵဝ်ႇၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇၸီႉၸမ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ် ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပႃႊတီႊ သၢင်ႇသီႈၶဝ်ႁဵတ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်းသီႇပီၼၼ်ႉ ၶဝ်တင်ႈၸႂ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ ၶဝ်ယိူင်းဢၢၼ်းၸိူဝ်ႉႁိုဝ်၊ တူဝ်(ၵူၼ်းၶဝ်ႈပႃႊတီႊ)ၶဝ်သမ်ႉပဵၼ်ၽႂ်၊ ဢွၼ်တၢင်းမိူဝ်ႈပႆႇပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၶဝ်ယၢမ်ႈ ႁဵတ်းသင်မႃးၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ပေႃးဢမ်ႇပေႃႉၸုတ်းၶႅင်(တီႈၼဵဝ်ၼႅၼ်ႈ)ၶဝ်တႅၵ်ႈလႆႈ၊ ဢမ်ႇ ၼၼ် ဢမ်ႇဝၢင်းၽႅၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸုတ်းၶႅင်ၶဝ် ယဵၼ်းမႃးပဵၼ်ၸုတ်းဢွၼ်ႇ(တီႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ) လႆႈၸိုင် တေပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ၸွင်ႉဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈ ? ဢူဝ်ႊၶေႊ ! ဝူၼ်ႉလႆႈယဝ်ႉၼႆ ၵွၼ်ႇလႄႈ ၸွင်ႇပႃႊတီႊတႆးတင်းသွင် လႆႈဝၢင်းၽႅၼ်လူင်းပိူတ်ႇပၢင်သွၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပွႆးလိူၵ်ႈ တင်ႈ၊ လၢႆးၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ၊ လၢႆးလိူၵ်ႈတင်ႈ၊ ၼႆႉဢမ်ႇလမ်ႇလွင်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းသင်ၼႆၼႄႇ ?

ၽွင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽွင်းသင်၊ ယူႇၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၸိူဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ တင်းသွင်ပႃႊတီႊတႆး ႁူႉၵၼ် ယူႇ။ တေလႆႈပႆတၢင်းသဵၼ်ႈလႂ်လႄႈတေလႆႈပႆၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၶႅၼ်းႁူႉယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ။ ၵွႆး ဢၼ်ၶႂ်ႈတိူၼ်သတိႁႅင်းႁႅင်းၼႆႉ ယႃႇပေလိုမ်းမႄးသၢင်ႈၸုတ်းဢွၼ်ႇ(တီႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ)ႁဝ်း ႁႂ်ႈယဵၼ်းမႃးပဵၼ်ၸုတ်ႉၶႅင်(တီႈၼဵဝ်ၼႅၼ်ႈ)ႁဝ်းၼႆၼၼ်ႉလႃးလႃး။ ႁႃၸုတ်းဢွၼ်ႇႁၼ်ၼမ် ၵႃႈႁိုဝ် တေသၢင်ႈလႆႈၸုတ်းၶႅင်ၼမ်ၵႃႈၼၼ်ႉ။ ၼႆႉၵေႃႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈသွင်ပႃႊတီႊတႆး ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈယူႇ တႃႇသေႇ။ တႄႇဢဝ်ၽွင်းၼႆႉၵႂႃႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽွင်းႁဝ်းတေမႃးၽိတ်းထဵင်ၵၼ်ယဝ်ႉ၊ တေႃႇထိုင် ပွႆးလိူၵ်ႈတင်ႈ ပဵၼ်ၽွင်းႁဝ်းတေလူင်းႁႃသဵင်ၶႄႉၶႅင်ႇၵၼ်တင်းပႃႊတီႊတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းယဝ်ႉ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ႁဝ်းတေလႆႈၶႄႉၶႅင်ႇတင်းပႃႊတီႊသၢင်ႇသီႈ(ဢၼ်ပဵၼ်ပႃႊတီႊသိုၵ်းထၢၵ်ႈ) ယဝ်ႉလႄႈႁဝ်းတေလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းလၢႆးတိုၵ်းၼႂ်းပွႆးတိုၵ်း ဢၼ်တေထိုင်မႃးဢမ်ႇႁိုင်သင်ၼႆႉ။

ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ- တႃႇလႆႈသဵင်ၼႂ်းပွႆးလိူၵ်ႈတင်ႈ၊ တႃႇလႆႈလွင်ႈပႄႉပုၼ်ႈၼႂ်းပွႆးလိုၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ သွင်ပႃႊတီႊတႆးလီဝၢႆႇၼႃႈၶဝ်ႈႁႃၵၼ်၊ လီဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းၵၼ်။ တေတူၵ်းလူင်းၵၼ် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၶွမ်ႊမတီႊငဝ်ႈငုၼ်းသွင်ၾၢႆႇ၊ သမ်ႉထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ လီ ထွမ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉတီႈၵူၼ်းမိူင်းၽွင်ႈၸင်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ ၽွင်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ႁႅင်းသဵင်တႃႇႁဝ်း။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် တေၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလၢႆးၸၢဝ်းၶႄႇမႅင်ႇပႃပၼ်ၸၢဝ်းတႆး 2 ၵေႃႉၼၼ်ႉ၊ တႆး (2) ၵေႃႉလႆႈပႃ (3) တူဝ်၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမႅင်ႇၵၼ်လႄႈထဵင်ၵၼ်ယူႇႁဵတ်းၼၼ်၊ ၶႄႇမႃးႁၼ်သေ ထၢမ်ႁူႉလွင်ႈမၼ်းယဝ်ႉၶႄႇထၢမ်မႅင်ႇပၼ်ၶဝ် ဢဝ်ၵႂႃႇၼိုင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈတူဝ်၊ ၶႄႇဢဝ်ပႅတ်ႈ တူဝ်ၼိုင်ႈ၊ ၼႆႉၶဝ်ပၢႆတၢင်ႇၵႄးၸူးၶႄႇဝႃႈ- ၵိုတ်းၵႃႈမီးမႂ်းလႃႉ ။ ၼႆႉၵေႃႈၵူဝ်မိူၼ်ၼၼ်။
တူဝ်ယၢင်ႇ- မိူဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈၽူႈတၢင်တူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႈတႃႈၵုင်ႈ(ၼႂ်းလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ) ပီ 2014 ၼၼ်ႉ သိူဝ်ၽိူၵ်ႇတင်းယၶႅင်ႇ တၢၼ်ႇလႆႈၵေႃႉ (5) သဵင်ပဵင်းၵၼ်၊ ၵွပ်ႈသိူဝ်ၽိူၵ်ႇၶဝ်ႈ လိူၵ်ႈ (2) ၵေႃႉလႄႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႆႈ (4) သဵင်၊ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႆႈ (1) သဵင်သေ ဢဝ်ၵၢၼ်ႉယၶႅင်ႇ ပႅတ်ႈ၊ ၵွပ်ႈယၶႅင်ႇဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁိမ်လႄႈ လႆႈတဵမ်တင်း (5) သဵင်။ လွင်ႈၼႆႉ တူၺ်းပုၼ်ႈမိူင်းတႆး သေ ဝႆႉသတိၵၼ်ၵျပ်ႉၵျပ်ႉသေၵမ်းၼႆ။

လၢႆးၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ(ပြသ်ႉသၼႃ) ဢၼ်ပုတ်ႉထၽြႃးပၼ်ဝႆႉမီးဝႃႈ- လၵ်းသၸ်ႉၸထမ်း (4) ၶေႃႈ၊ 1)တူဝ်ပၼ်ႁႃ ပဵၼ်သင်ႁႂ်ႈႁူႉ(တုၵ်ႉၶသၸ်ႉၸ)။ 2)ႁူႉယဝ်ႉၶူၼ်ႉႁႃႁႂ်ႈႁၼ်လွင်ႈ တၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃ(သမုတယသၸ်ႉၸ)။ 3)ၶူၼ်ႉႁႃႁၼ်လွင်ႈတၢင်းပၼ်ႁႃ ယဝ်ႉ ဝူၼ်ႉႁႃလၢႆးၵႄႈလိတ်ႈမၼ်း(မၵ်ႉၵသၸ်ႉၸ)။ 4)မိူဝ်ႈႁႃႁၼ်လၢႆးၵႄႈလိတ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ လႄႈၵႄႈလိတ်ႈၸွမ်းယဝ်ႉ မၼ်းၵတ်းယဵၼ်(ၼိရူဝ်းထသၸ်ႉၸ)။ လၵ်းသၸ်ႉၸထမ်း (4) ၶေႃႈၼႆႉ ဢဝ်ၸႂ်ႉလႆႈတင်းၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး၊ ၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉတေႃႇထိုင် ၵၢၼ်ယွႆႈယွႆႈယႅမ်းယႅမ်း ဢၼ်ထူပ်းၺႃးယူႇၵူႈဝၼ်းၵူႈၶိုၼ်းၼႂ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်း။

မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉဢဝ်လၵ်းသၸ်ႉၸထမ်း (4) ၼႆႉၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃယူႇၼၼ်ႉ လူဝ်ႇဢဝ်ၸိတ်းၸႂ် ဝၢင်းဝႆႉၼိူဝ်လၵ်းဢၼတ်ႉတ(တူၺ်းတႃႇၽွၼ်းလီသုၼ်ႇၼမ်)၊ ဢဝ်လၵ်းဢၼတ်ႉတပဵၼ် ပိူၼ်ႉထၢၼ်တီးၸုၵ်းမၼ်ႈလႄႈဢဝ် လၵ်းဢၼိၸ်ႉၸ(မၼ်းတေဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၼင်ႇ ၸႂ်ႁဝ်း ဢၢင်ႈဝႆႉ)တင်းလၵ်းတုၵ်ႉၶ(ႁဝ်းဝင်းၶပ်ႉၸႂ်ႉမၼ်း ဢမ်ႇလႆႈၼင်ႇၸႂ်) ပဵၼ်ၼင်ႇမိုဝ်းသၢႆႉ မိုဝ်းၶႂႃသေ ႁဵတ်းၸွမ်းလၵ်းၼမ်း(သဵၼ်ႈတၢင်းသၢႆၵၢင်) ဢၼ်ပဵၼ်သီလ(ႁဵတ်းၸွမ်းလၵ်း ပိူင်)၊ သမႃထိ(ဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇၼႃႈၵၢၼ်၊ ဝႆႉၼၵ်းၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်း)လႄႈပၺ်ၺႃ(ဝႆႉသတိ တူၺ်းႁႂ်ႈႁၼ်လွင်ႈၽိတ်းလွင်ႈထုၵ်ႇ)သၢမ်ၶေႃႈပႅတ်ႈယိူင်ႈၼႆႉၼႆတႄႉ ထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃသင် ၵေႃႈ ၵႄႈလိတ်ႈလႆႈၵမ်းလဵဝ်ႈဢမ်ႇႁၢင်ႉၼႆပုတ်ႉထၶမ်းၸဝ်ႈႁဝ်း ႁပ်ႉႁွင်းဝႆႉလူၺ်ႈထမ်း ၽၢင်ၸင်ႈ(ယႃႇၸူႇထမ်း) 6 ယိူင်ႈဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ- ၵုၼ်းလီထမ်း(ၵုင်ႇတြႃး) 6 ပိူင်ၼၼ်ႉ။