ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ 2 ၵေႃႉ၊ ၼမ်ႉၸၢင် တင်းလၢႆးၶႃႈ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇပႃႊတီႊသေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ်။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ တၢင်ႇၸႄႈဝဵင်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် ၼင်ႇၵဝ်ႇ။

ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸၢႆးၵျေႃႇၸေႇယ

ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် (ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 2) ၸၢႆးသူႇရိၼ်ႇဢူး (တူႇရဵင်ႇဢူး)၊ ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸၢႆးၵျေႃႇၸေႇယ 2 ၵေႃႉၼႆႉ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတီႈ ပႃႊတီႊ ၻီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႊတိၵ်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ႁိုဝ် ပႃႊတီႊသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ (SNDP) မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 02/12/2014 သေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႂ်း ငဝ်ႈငုၼ်းၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ႁိုဝ် ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် (SNLD)။

ၸၢႆးသူႇရိၼ်ႇဢူး လၢတ်ႈဝႃႈ-ၽူႈၶဝ်ႈၶွမ်ႊမတီႊၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်၊ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း/ပႃႊတီႊၸိူဝ်းၼႆႉတုၵ်းယွၼ်း လႄႈၶႃႈႁဝ်းၵေႃႈ လႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈသေထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ။ လုၵ်ႈၸုမ်းတင်းၸႄႈဝဵင်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈ ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ်ယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။

ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ၸၢႆးသူႇရိၼ်ႇဢူး

မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ လုၵ်ႈၸုမ်းပႃႊတီႊသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ တီႈမိူင်းၵိုင်၊ ၵေးသီးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ ပႃႊတီႊ သေ ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ်ယဝ်ႉ။ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသူႈ၊ မိူင်းတူၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈပႃႊတီႊ သိူဝ်ၽိူၵ်ႇသေ ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ်ၵၼ်။ တီႈၵျွၵ်ႉမႄး၊ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ပၢင်လွင်း၊ သီႇသႅင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၽူႈၶဝ်ႈ/ လုၵ်ႈၸုမ်း ပႃႊတီႊသိူဝ်ၽိူၵ်ႇၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆႉၵႂႃႇၶဝ်ႈပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ်။

ၵူၺ်းၵႃႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈပႃႊတီႊသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ ၸၢႆးဢၢႆႈပဝ်းတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ- မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းပႃႊတီႊသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ မီးသီႇသႅၼ်ပၢႆ (400,000+) ။ ပေႃးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2015 ၼႆ ပႃႊတီႊသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ တိုၼ်းတေပေႉပၢင် လိူၵ်ႈတင်ႈသေ တေၸၢင်ႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈလႆႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး။ ပေႃးႁဝ်း ၶွတ်ႇၽွတ်ႈလႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းတႆးၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ် ပၼ်ႁႃၵူၼ်းမိူင်း၊ ပၼ်ႁႃႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ- ဝႃႈၼႆ။

ပႃႊတီႊသိူဝ်ၽိူၵ်ႇၼႆႉ ႁပ်ႉႁွင်းဝႆႉ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 လႄႈ လွၵ်းပိူင် 14 ၸိုင်ႈမိူင်း/တိူင်း။ ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် သမ်ႉ ႁပ်ႉႁွင်းဝႆႉလွၵ်းပိူင် 8 ၸိုင်ႈမိူင်း/တိူင်း လႄႈ ၶႂ်ႈၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊလ် (ၸိုင်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ)။

ပိူဝ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈသွင်ပႃႊတီႊတႆးႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်၊ တပ်ႉသိုၵ်းသွင်တပ်ႉသိုၵ်းႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ပႃးၸဵမ်သင်ၶၸဝ်ႈ တုၵ်းယွၼ်းမႃးယူႇလၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႃႊတီႊတႆးသွင်ပႃႊတီႊၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပေႃႇလသီႇ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်လႄႈ ဢွၼ်ၼႃႈ ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2015 ၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ် ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈၼႆ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။