BNI ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်သပ်းလႅင်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ ငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ တီႈဝဵင်းလူင်မိူင်းၵွၵ်ႇ (ၵုင်းထဵပ်ႈ) ၸိုင်ႈထႆး၊ မီးလၢႆၾၢႆႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈတင်းၼမ်။

ဝၼ်းတီႈ 07/05/2014 ၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၵႅၼ်ႇၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ (BNI) ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်သပ်းလႅင်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ပိုၼ်ၽႄႈပပ်ႉႁၢႆးငၢၼ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ပီ 2014 ၊ တီႈဝဵင်းလူင် မိူင်းၵွၵ်ႇ (ၵုင်းထဵပ်ႈ) ၸိုင်ႈထႆး။ ပၢင်သပ်းလႅင်းၼႆႉ ၸတ်းတီႈဢွင်ႈလုမ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၼွၵ်ႈမိူင်း FCCT (The Foreign Correspondents’ Clup of Thailand) -ၼႆယဝ်ႉ။

ပပ်ႉႁၢႆးငၢၼ်းၼႆႉ ၾၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ Deciphering Myanmar’s Peace Process A Reference Guide 2014 ။ ပဵၼ်ပပ်ႉႁၢႆးငၢၼ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ 2014 ။ တီႈၼႂ်းပပ်ႉ ပႃးငဝ်းလၢႆးၶၵ်ႉ ၵၢၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်း၊ လွင်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလီၸိူင်ႉႁိုဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ မီးၼႃႈလိၵ်ႈ 211 ၼႃႈ။

တီႈပၢင်သပ်းလႅင်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၸိူဝ်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း မီးၽူႈၵမ်ၵပ်း တီႈလုမ်း ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈ တုမ် (PI) ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ်၊ ၽူႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈ ငမ်းယဵၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ လုမ်း BNI ၸၢႆးလဵၵ်ႉ လႄႈ ၽူႈထတ်းထွင်လိၵ်ႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇယၢင်း KIC ၼၢင်းၽေႃးၵေႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၸၢႆးလဵၵ်ႉ ၽူႈပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ- ၶေႃႈမုလ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈၵဵပ်းဝႆႉသေ လႆႈမႃးတႅမ်ႈဢွၵ်ႇပဵၼ်ပပ်ႉ ပိုၼ်ၽႄႈပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ် လႆႈတူၺ်း လႆႈဢၢၼ်ႇလႆႈလူ လႆႈထတ်းသၢင်ၸွမ်း။ မိူဝ်ႈလဵဝ် တိုၵ်ႉယဝ်ႉၾၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈၵူၺ်း၊ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈပိၼ်ႇၽႃသႃပႆႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 ၼႆႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ႁဝ်းၶႃႈ မီးမွၵ်ႈ 40 ၵေႃႉ၊ မီးၸဝ်ႈၼႃႈတီႈလုမ်း ၽွင်းတၢင်၊ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ၊ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ၊ ၽူႈၸိူဝ်းဢၼ်သူၼ်ၸႂ် ပႃးၸႂ် ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ် NGO ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ- ဝႃႈၼႆ။

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈၶတ်းၸႂ်ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉတင်းၸိုင်ႈမိူင်း ဝႃႈၼႆသေတႃႉ တပ်ႉသိုၵ်းသမ်ႉ ၶိုၼ်ႈလေႃႇတိုၵ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇပဵၼ်ၵႂႃႇတီႈၵဵင်းတုင်ၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈၵူတ်ႇသွၵ်ႈ တီႈလုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ လွၵ်ႇငိုတ်ႈယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ဢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၵိုတ်းယိုဝ်း ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း/ တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်- ၸၢႆးလဵၵ်ႉလၢတ်ႈ။

မၼ်းၸၢႆးယင်းလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉႁႃၶတ်းၸႂ်ပိူဝ်ႈတႃႇတေၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉ တင်းၸိုင်ႈမိူင်းၵူၺ်း။ ပေႃးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေမႃးဢွၼ်ၵၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈယူင်ႉၶၢပ်ႈၵၢၼ်မိူင်း၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇမႃးဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ၵၢၼ်မိူင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးမႃးထတ်းသၢင် တူၺ်းငဝ်းလၢႆးမိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၢဝ်းတၢင်း ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇ သၢင်ႈလွင်ႈငမ်း ယဵၼ်ထိူင်းထိူဝ်ႉ၊ ယိုတ်ႈၼၢၼ်းပဵၼ်။ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈယုမ်ႇ ယမ်ၼႂ်းၵႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လူတ်းယွမ်းလူင်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်တေၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ တေၸဵဝ်းပဵၼ်မႃး ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈလူတ်းယွၼ်ႇ ပၢင်တိုၵ်း- ဝႃႈၼႆ။

BNI (Burma News International) ၼႆႉ မီးၸုမ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁူမ်ႈၵၼ်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ။ ပႃႈတႂ်ႈၸုမ်း BNI ၼႆႉ မီးၸုမ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ။ ၸုမ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈပီၵၢႆ လႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ပပ်ႉႁၢႆးငၢၼ်းၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ပီ 2013 ။ လႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇထႅင်ႈ ပပ်ႉငဝ်းလၢႆးပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်လႄႈ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်။ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇထႅင်ႈ ပပ်ႉႁၢႆးငၢၼ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ပီ 2014 ၊ ပပ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ပပ်ႉတီႈ 3 ။