ဢိင်ၼိူဝ် ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းတွင်ႈထၢမ် လွင်ႈပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသေ ၸဝ်ႈၶူး ထမ်မသီရိ၊ ၽူႈၶတ်းၸႂ်ဢွၼ်ႁူဝ်ပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းတွပ်ႇလၢတ်ႈ ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

ထၢမ်- မိူဝ်ႈၼႆႉ (ဝၼ်းတီႈ 04/05/2014) လႆႈပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမ၊ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ပဵၼ်မႃး၊ လွင်ႈတၢင်း လႆႈပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ သပ်းလႅင်းၼႄပၼ်ၽွင်ႈၶႃႈ ? ။

တွပ်ႇ-လွင်ႈလႆႈပဵၼ်မႃးႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်း တုၵ်းယွၼ်းမႃး၊ တၢင်းၸဝ်ႈ ႁဝ်းၶဝ်လႄႈ သင်ၶၼုမ်ႇ ၼႆၵေႃႈ ၶႂ်ႈပူင်သွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးႁဝ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ႁႂ်ႈၶဝ်ပေႃးတေမီး လွင်ႈယဵၼ်ႇငႄႈ၊ ႁူႉလွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းပုတ်ႉထၽႃသႃႁဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပဵၼ်မႃးႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမ။

ထၢမ်- လွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း ႁဵတ်းႁိုဝ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶႃႈ ? ။

တွပ်ႇ- လွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းၼႆႉ ၵူႈတၢင်းတၢင်း။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၶဝ်တုၵ်းယွၼ်းမႃး၊ လႆႈဢၢၼ်ႇပပ်ႉႁဵၼ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈ တီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇ ပိူဝ်ႈတႃႇ Sunday school ၼၼ်ႉသေ တူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်း လႆႈၶိုၼ်းမႃးပိၼ်ႇ ပဵၼ်ၾၢႆႇတႆး။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ႁဝ်းၶိုၼ်းၶွတ်ႇၽွတ်ႈမူႇၸုမ်း၊ ၽိတ်ႈပၢင်းၸဝ်ႈသင်ၶၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်း၊ ယွၼ်ႉၶႂၢင်ႉတီႈမူႇၸုမ်းသင်ၶ ၼႃႇယၵသေ ႁဝ်းၶိုၼ်းမႃးႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၼ် 2-3 ပွၵ်ႈ။ ဝၢႆးမႃး ႁဵတ်းပၢင်ၾိုၵ်း ၽွၼ်ႉၶူးမေႃသွၼ်သေ လႆႈပိုတ်ႇ ပၢင်ၵႂႃႇမိူဝ်ႈၼႆႉ။

ထၢမ်-လၵ်းသွၼ် (လၵ်းသုတ်ႇ၊ Curriculum) ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႉပိူင်ဢၼ် Sunday school (ႁူင်းႁဵၼ်းဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ) တီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇၶႃႈႁႃႉ၊ ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ? ။

တွပ်ႇ-လၵ်းငဝ်ႈ (လၵ်းသုတ်ႇ)ၵၢၼ်သွၼ်မၼ်းတႄႉ ႁဝ်းဢဝ်ၸွမ်းတီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇ။ ဢၼ်တေပႅၵ်ႇပိူင်ႈတႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈၾိင်ႈထုင်း၊ တီႈၼႂ်းပပ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းပႃးၾိင်ႈထုင်းမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇၶဝ်၊ ႁဝ်းၵေႃႈလႆႈၶိုၼ်းမႄးလၢႆႈပဵၼ် ၾိင်ႈထုင်းတႆးႁဝ်းမႃး။

ထၢမ်-ၼႂ်းလၵ်းသုတ်ႇ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၼွၵ်ႈသေပုတ်ႉထၽႃသႃ သမ်ႉမီး Subject (ဝိၸႃႇ) ဢၼ်လႂ်လၢႆလၢႆၶႃႈ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈပုတ်ႉထၽႃသႃၼႆႉ ၸႅၵ်ႇဝႆႉႁူဝ်ၶေႃႈမၼ်းလၢႆတွၼ်ႈ၊ ၶႅၼ်းတေႃႈသပ်းလႅင်း ၼႄၽွင်ႈၶႃႈ? ။

တွပ်ႇ- Subject မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ပုတ်ႉထၽႃသႃၵူၺ်း၊ တေမီး 11 ၸၼ်ႉ၊ ၸၼ်ႉ 1-11 ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်း ပႆႇမေႃ လိၵ်ႈတႆးၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေသႂ်ႇပႃး Subject လိၵ်ႈတႆး၊ ဢၼ်တေႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇမီးသွင်ဢၼ်။

ထၢမ်-ပေႃးႁဝ်းၶႃႈတူၺ်း ၼိုင်ႈဝူင်ႈႁဵၼ်းသွၼ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ၊ ၼိုင်ႈပီသမ်ႉမီး 52 ဝူင်ႈၵူၺ်း၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 12 Subject ၼႆႉသမ်ႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်တမ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈမၼ်းသေ ပူင်သွၼ်/ႁဵၼ်းၵႂႃႇၶႃႈ? ။

တွပ်ႇ- မိူၼ်ၼင်ႇၸၼ်ႉငဝ်ႈၼႆႉ တေမီး 22 ၵၼ်/တွၼ်ႈ။ မၢင်တွၼ်ႈၼႆႉမၼ်းယၢဝ်း၊ တေဝႆႉမွၵ်ႈ 2 ဝူင်ႈ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၼိုင်ႈလိူၼ်တေမီး 4 ဝၼ်း၊ ၼႂ်းၵႃႈ 4 ဝၼ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈၵၼ်/တွၼ်ႈ တေႁဵတ်း 2 ပွၵ်ႈႁႃႉ၊ တင်းပီၼႆႉ တေမီးၵႂႃႇ 47-48 ၵၼ်တွၼ်ႈ၊ ၸႅၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

ထၢမ်- ဢၼ်တႄႇႁႅၵ်ႈ ႁဵၼ်းၵႂႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈတူၺ်း ၼိုင်ႈ Subject ၼႆႉ ၵၼ်တွၼ်ႈမၼ်း ၵေႃႈယၢဝ်း၊ သမ်ႉမီးၼမ်ဝႆႉ၊ ဢၼ်တႄႇႁဵၼ်းၵႂႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မီးလၢႆၸၼ်ႉၶႃႈ။ လၵ်းသုတ်ႇမၼ်းမီး 11 ၸၼ်ႉ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်တႄႇတမ်းၵႂႃႇၼႆႉ မီးလၢႆၸၼ်ႉၶႃႈ?။

တွပ်ႇ- ဢၼ်တႄႇတင်ႈၵႂႃႇၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁဝ်းဢဵၼ်းဢၢၼ်းဝႆႉ 2 ၸၼ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပပ်ႉမၼ်းဢမ်ႇပႆႇထိုင်မႃး၊ ပီၼႆႉ ႁဝ်းဢၢၼ်း သွၼ်ႁဵၼ်း 2 ၸၼ်ႉ၊ ၸၼ်ႉငဝ်ႈ တင်းၸၼ်ႉ 2 ။

ထၢမ်-လွင်ႈပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမၼႆႉ တီႈၼႂ်းၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၶႃႈႁႃႉ ?။

တွပ်ႇ- ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၶႃႈ။

ထၢမ်-ႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉ ၸွင်ႇယၢမ်ႈမီးမႃးၶႃႈ ?။

တွပ်ႇ-ယၢမ်ႈမီးမႃးယူႇ၊ တီႈမူႇၸႄႈ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ တႄႇတင်ႈမိူဝ်ႈပီၵၢႆ။ တီႈတၢင်းမိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်းၵေႃႈ လႆႈငိၼ်းယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပိုတ်ႇမိူဝ်ႈလႂ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈႁူႉ။ တီႈၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်း ၼႆႉတႄႉ ပွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယဝ်ႉ။

ထၢမ်-ပပ်ႉလၵ်းသုတ်ႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ဢၼ်ႁဵၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇတီႈမူႇၸႄႈၵေႃႈလီ၊ တီႈၼမ်ႉၶမ်း ၼႆႉၵေႃႈလီ၊ ပဵၼ်ဢၼ် ပိၼ်ႇၽႃသႃတီႈသီႇႁူဝ်ႇမႃးၶႃႈႁႃႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ မီးၵေႃမၼ်းယူႇၶႃႈႁႃႉ၊ သပ်းလႅင်းၼႄပၼ် ၽွင်ႈၶႃႈ ?။

တွပ်ႇ-တီႈမူႇၸႄႈၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉဝႆႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇဢဝ်ၸွမ်းပပ်ႉသီႇႁူဝ်ႇ၊ ဢဝ်ၼႂ်းပပ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ပိၼ်ႇမႃး။ မိူၼ်ၼင်ႇယဵၼ်ႇၵျေႃးလိင်ႇမႃႇ၊ ထမ်းမပိဝ်ႇႁႃႇ၊ ၼႂ်းၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထ ၽႃသႃလိၵ်ႈတႆးႁဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပူင်သွၼ်။ တီႈၼႆႈတႄႉ ႁဝ်းပိၼ်ႇဢဝ်တီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇသေပူင်သွၼ်။ တႃႇတေႁဵတ်းလၵ်းသုတ်ႇ ပပ်ႉႁဵၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ပႆႇမီးမူႇၸုမ်းတီႈလႂ် ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်း။

ထၢမ်- ပေႃးႁဝ်းၶႃႈတူၺ်းၼႆ တိုၵ်ႉႁဵတ်းလၢႆးၽႂ်လၢႆးမၼ်း၊ မိူဝ်းၼႃႈထႃႇပၢႆမႃး လၵ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ၸွင်ႇတေၸၢင်ႈပဵၼ်လၵ်း ၵၢၼ်ႁဵၼ်း ဢၼ်ယူႇတီႈပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်မပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆး မၵ်းမၼ်ႈသေ တေဢဝ် ပူင်သွၼ်ၵႂႃႇၵူႈဝဵင်း၊ လၵ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းဢၼ်တမ်းယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸွင်ႇတေၸၢင်ႈ မီးမႃးၶႃႈ? ။

တွပ်ႇ- တေမီးယူႇ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 2-3 လိူၼ်ၵေႃႈ သင်ၶၸိူဝ်းဢၼ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ် မုၵ်ႉၸုမ်း လူင်သင်ၶၸိုင်ႈတႆး ၵေႃႈမႃးဢုပ်ႇၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်ယူႇ။ ၶဝ်ၸဝ်ႈမႃးတွင်ႈထၢမ် လွင်ႈဝႃႈႁဝ်းၶႂ်ႈႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ႁဝ်းၵေႃႈလႆႈ တူၵ်းလူင်းၵၼ်ၵႂႃႇဝႃႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်မူႇလဵဝ် ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈဢၼ် ၸဝ်ႈႁဝ်းပိၼ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ မီး 2 ပပ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ  ၶဝ်မႃးတွင်ႈထၢမ် ၸဝ်ႈႁဝ်း။ မိူဝ်းၼႃႈၼႆၵေႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်တေႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ် တေၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈလႆႈ ပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်။

ထၢမ်- ပိူဝ်ႈတႃႇပဵၼ်မႃးႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမၼႆႉဢၼ်လႆႈတၢင်ႇမၢႆၾၢင်ၼႆႉ   လႆႈယိုၼ်ႈယွၼ်းတီႈ ၾၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်လူင် သႃသၼႃ ၶႃႈႁႃႉ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇသႃသၼႃမိူင်းတႆးၶႃႈႁႃႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ လႆႈယွၼ်းတီႈ သင်ၶၼႃႇယၵ တီႈမိူင်းတႆးၶႃႈႁႃႉ။ ၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆး ဢၼ်ဢၼုၺၢတ်ႈပၼ်ႁႂ်ႈႁဵတ်းပၢင်ႁဵၼ်းၼႆႉ တူၵ်းမႃးယဝ်ႉၶႃႈႁႃႉ၊ ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ ?။

တွပ်ႇ- လွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈယွၼ်းတီႈလႂ်။ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ် ပွင်ႇၶၢဝ်ႇထိုင်ၵူၺ်း။ ပွင်ႇၶၢဝ်ႇထိုင် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇသုၶမ်း ႁဝ်းၶဝ် လႄႈ ၸိူဝ်းမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း။ မၼ်းၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈသုၶမ်း) ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ၼႂ်းသင်ၶၼႃယၵ ႁဝ်း ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းတႆး။ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇတူၵ်းလူင်းသင်မႃး၊ ႁဝ်းၵေႃႈပႆႇမီးပိူင်မၼ်း။ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်ၶႂ်ႈတင်ႈသေ ႁဵတ်းၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်းၵူၺ်း။ ၼႂ်းသင်ၶ တူင်ႇဝဵင်းတႄႉ လႆႈဢဝ်လိၵ်ႈသေ တၢင်ႇယိုၼ်ႈယွၼ်းထိုင်ယူႇ၊ ႁႂ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈၶိုၼ်း ပၼ်ၶႂၢင်ႉမႃးသေ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်လႆႈပူၵ်းတင်ႈၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်း။

ထၢမ်- ဢၼ်ပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း Sunday school ၼႆႉ မိူဝ်ႈပၢင်ၵႅဝ်ႈၵေႃႈ လႆႈငိၼ်းၸဝ်ႈႁဝ်းဝႃႈ Sunday school ၼႆၶႃႈၼေႃႈ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်၊ ဢမ်ႇယိူင်ႈၶရိယၼ်ႇၶႃႈႁႃႉ၊ ၵွပ်ႈသင် သမ်ႉဢမ်ႇႁဵတ်း ဝၼ်းသိလ်ဝၼ်းထမ်း မိူၼ်ၼင်ႇပႅတ်ႇၶမ်ႈ လိူၼ်လပ်းလိူၼ်မူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပိုင်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းလၢတ်ႈၼႄ ၽွင်ႈၶႃႈ?။

တွပ်ႇ- ဢၼ် Sunday school ၼႆႉ တီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇၶဝ်ၸႂ်ႉ၊ ထမ်းမ school ၼႆတႄႉ ၶဝ်ဢမ်ႇၸႂ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ Sunday school ၼႆၵူၼ်းႁဝ်းၵမ်ႈၼမ်သမ်ႉပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၵျွင်းၶရိယၼ်ႇၶဝ်။ ၵွပ်ႈၼႆ တၢင်ႇဝၼ်းၵေႃႈ ၶႂ်ႈသွၼ်ၵေႃႈလႆႈယူႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇဝၼ်းသိလ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွပ်ႈႁဝ်းၸွမ်းပၵ်းပိူင် ဢၼ်မိူင်းသီႇႁူဝ်ႇၶဝ် သွၼ်ၼၼ်ႉလႄႈ လႆႈသွၼ်ဝၼ်း ဢႃးတိတ်ႉၵူၺ်း၊ လႆႈဝႃႈ Sunday school တႄႉ ႁဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႉယဝ်ႉ၊ ပေႃးၸႂ်ႉသမ်ႉ တေၵႂႃႇပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းၵႂင်ၵႃးၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁဝ်းၸင်ႇဝႃႈ Dhamma School ။ Dhamma School ၼႆႉ ဢၼ်ပိူၼ်ႈၸႂ်ႉ တေမီးမိူင်းပလေးသျိူဝ်း၊ သိင်ႇၵပူဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁဝ်းၵေႃႈလႆႈသႂ်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ Dhamma School ။ ဢၼ်ႁဝ်းလိူၵ်ႈဝၼ်း Sunday ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ပေႃးလႆႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းလီလီ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဝၼ်းၸၼ်တေႃႇထိုင်ဝၼ်းသုၵ်း ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်သမ်ႉတေလႆႈၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း (လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ)၊ ႁဝ်းဝႄႈလွင်ႈၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇလိူၵ်ႈဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ။

ထၢမ်- မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်းၶႃႈ၊ တေလႆႈဝႃႈပဵၼ်ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလီ လွင်ႈမီးႁူင်းႁဵၼ်း ထမ်းမ။ လွင်ႈဢၼ်ၵိင်ႇၽႄ ႁူင်းႁဵၼ်းၶႃႈလူး။ မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း၊ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်း ၶႃႈၼႆႉ ၵေႃႈလီ၊ ပႃးၸဵမ်တၢင်ႇဢိူင်ႇတၢင်းဝဵင်းၵေႃႈလီ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ ၸွင်ႇတေမီးၽႅၼ်ၵၢၼ်ၽႄႈၵႂႃႇ ထႅင်ႈယူႇၶႃႈႁႃႉ၊ မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် လၢတ်ႈၼႄပၼ်ၽွင်ႈၶႃႈ ?။

တွပ်ႇ- မီးယူႇ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 2 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် တွၼ်ႈတႃႇတေၽွတ်ႈႁႅၼ်းထႅင်ႈ ၵိင်ႇၽႄမၼ်း ၵူႈဝၢၼ်ႈၵူႈသူၼ်၊ ၵူႈပွၵ်ႉၵူႈၾၢႆႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်ၶႆႈၼႄၵႂႃႇမိူဝ်ႈၵႆႈၼၼ်ႉ တီႈဝတ်ႉ (ၵျွင်း) ႁဝ်း ၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်း ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းတေမီး 7-8 ဝတ်ႉ(ၵျွင်း)၊ ၼႂ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶိုၼ်းမႅင်ႇပွၵ်ႉမၼ်း၊ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ တေမီးမႃး၊   ၸဝ်ႈၶဝ် ၶပ်းၶိုင် ဝႆႉယဝ်ႉ။

ထၢမ်- မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းလၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ ၵွၼ်ႇၼႃႈတေႁၢင်ႈႁႅၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇပဵၼ်ပၢင်သွၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်ၼႆႉ လႆႈႁွင်ႉၶူးသွၼ်ၶဝ်မႃးၾိုၵ်းလိုမ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶႂ်ႈႁူႉဝႃႈဢၼ်ၾိုၵ်းလိုမ်ႉၼႆႉ ၾိုၵ်းလိုမ်ႉၵႂႃႇ လၢႆဝၼ်း၊ တႃႇတေလပ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉ မေႃသွၼ်ၵေႃႈလီ၊ ဢၼ်တႄႇတင်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၵေႃႈလီ၊ မီးၶူးသွၼ် လၢႆၵေႃႉၶႃႈ ?။

တွပ်ႇ-မိူဝ်ႈပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉႁဝ်းၼႆႉ မီးၶူးသွၼ် 115 ၵေႃႉ၊ လႆႈႁဵတ်းပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉမေႃသွၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း 7 ဝၼ်း။ လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းတႄႉ ၵွပ်ႈဝႃႈမေႃသွၼ်ႁဝ်းၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၢင်ၸိူဝ်းယင်းပႆႇႁူႉလွင်ႈပုတ်ႉထ ၽႃသႃတႄႉတႄႉ။ ႁူႉတႄႉ ႁူႉဝႆႉယဝ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈပႆႇယၢမ်ႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်း၊  ၼႆႉၵေႃႈမီးလွင်ႈတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဢိတ်းဢွတ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈႁဵၼ်းသွၼ်ၽႃသႃတႆးႁဝ်း ၵူၺ်းလႄႈ လႆႈဝႃႈၶႅမ်ႉယူႇၵူႈ ၸိူဝ်ႉၵူႈပိူင်။ ဢၼ်ၸိူဝ်းမႃးၶိုၼ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်ၵေႃႈပႃး၊ ၵူၼ်းႁိူၼ်းၸဵမ်ယိင်းၸဵမ်ၸၢႆး။

ထၢမ်-လွင်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶႃႈလူး မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ႁပ်ႉဝႆႉမီးလၢႆၵေႃႉၶႃႈ။

တွပ်ႇ- မိူဝ်ႈၼႆႉ တိုၵ်ႉႁႃမီး 75 ၵေႃႉၵူၺ်း၊ ၸဝ်ႈသၢင်ႇ 16 တူၼ်/ပႃး။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းၾၢႆႇ။

ထၢမ်- ၼႂ်းၶူးသွၼ်ပၢၵ်ႇပၢႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၵူၺ်းၶႃႈႁႃႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တၢင်ႇတူင်ႇ တၢင်းဝဵင်းၵေႃႈ ပႃးယူႇၶႃႈႁႃႉ ?။

တွပ်ႇ- တၢင်ႇတူင်ႇတၢင်းဝဵင်းဢမ်ႇပႃး၊ ပႃးထုင်ႉလွႆႁူဝ်သိူဝ်၊ တီႈႁူင်းႁဵၼ်းမူႇၸႄႈၵေႃႈ သူင်ႇသင်ၶၸဝ်ႈမႃး 2 တူၼ်။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်းႁဝ်းၼႆႉ၊ ၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းလႄႈ ဝၢၼ်ႈႁိမ်းႁွမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။

ထၢမ်- ႁူင်းႁဵၼ်းသမ်ႉပိုတ်ႇတီႈၼႆႈတီႈလဵဝ်၊ ၶူးသွၼ်ၸိူဝ်းမႃးၾိုၵ်းလိုမ်ႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈလူး၊ တေမိူဝ်းတီႈ ဝၢၼ်ႈ တီႈဢိူင်ႇၶဝ်သေ တေမိူဝ်းပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၶႃႈႁႃႉ၊ မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ။

တွပ်ႇ-တေမိူဝ်းပိုတ်ႇယူႇ၊ တင်းၸဝ်ႈသြႃႇၶဝ် တင်းၵူၼ်းလူင်ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ တင်းမေႃသွၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်တေၵႂႃႇဢွၼ်ႁူဝ်သေ ပိုတ်ႇပၢင်ႁဵၼ်းၵႂႃႇ။

ထၢမ်- ပွင်ႇဝႃႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇတီႈၼႆႈပိုတ်ႇၼၼ်ႉ တေပိုတ်ႇထပ်းၵၼ်ၵႂႃႇ 54 ဝၼ်း တင်းပီၶႃႈႁႃႉ? ။

တွပ်ႇ- တေပိုတ်ႇထပ်းၵၼ်ၵႂႃႇတင်းပီ။

ထၢမ်- ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးဢၼ်လႆႈပိုတ်ႇ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ၊ တႃႇတေပဵၼ်မႃးႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈ ၸဝ်ႈတႃႇၼ ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ လွင်ႈၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်း၊ ပႃးၸဵမ်ႁႅင်းငိုၼ်း ႁႅင်းၵူၼ်း မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈၶႃႈ ?။

တွပ်ႇ- လွင်ႈႁႅင်းငိုၼ်းၼႆႉ တင်ႈတႄႇပၢင်ၵုမ်မႃး ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးၶဝ် မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈလူႇတၢၼ်းမႃး၊ ၸဝ်ႈတႃႇၼၶဝ် ၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ် ၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်းႁဝ်းၵေႃႈၸွႆႈမႃး၊ ဢၼ်ပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းတႄႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၼႂ်းၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး ၵေႃႈပႃး၊ ၸုမ်းၼႂ်းႁူဝ်သိူဝ် သိူဝ်ၽိူၵ်ႇ ၵေႃႈပႃး။ ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သေၸွႆႈၵၼ်။

ထၢမ်- ဢိင်ၼိူဝ်ႁဝ်းလႆႈပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၵမ်းၼႆႉသေ ယူႇတီႈၸဝ်ႈႁဝ်း ၶႂ်ႈသင်ႇလၢတ်ႈထိုင်ပႃးပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁဝ်းတင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈႁူႉၸၵ်းလွင်ႈႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမႁဝ်းၶႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၶႅၼ်းတေႃႈလၢတ်ႈပၼ် ၵႂၢမ်းၼႂ်းဢူၵ်းၼႂ်းၸႂ်ၽွင်ႈၶႃႈ ?။

တွပ်ႇ- ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၶႂ်ႈသင်ႇလၢတ်ႈၼႆႉ ႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမႁဝ်းၼႆႉ မီးမႃးယဝ်ႉ၊ မီးမႃးတီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ႁဝ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးႁဝ်းၶဝ်၊ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ သင်ၶၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ် ၶႅၼ်းတေႃႈဢွၼ်ၵၼ် ဢွၼ်ႁူဝ် ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းသေလႄႈ ပိုတ်ႇၵႂႃႇ။ ပေႃးႁဝ်းပိုတ်ႇ ၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်း ႁဝ်းၵေႃႈလႆႈမီးမႃးႁူင်းႁဵၼ်းတႆး။ ယူႇတီႈႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ယူႇတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ် ႁႂ်ႈလႆႈသင်ႇသွၼ်၊ ႁႂ်ႈလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵႂႃႇ။ ဢၼ်ၼႆႉႁဝ်း လႆႈတိုၵ်းသူၼ်းထိုင်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်လႆႈပိုတ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်းၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆ ငိၼ်းၸူမ်းတႄႉတႄႉ။ ယူႇတီႈတူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ ၵွပ်ႈလႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းသၢင်ႈ သေလႄႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႈငိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ၼိူဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးၸွႆႈၵူႈၵေႃႉ ၵူႈၵူၼ်း။ ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်းၼႆၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈ မေႃႁူႉလွင်ႈဝႃႈၽႃသႃႁဝ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ဢိင်ၼိူဝ်ၽႃသႃႁဝ်းသေ ၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး၊ ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈ၊ ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်း ၵူၼ်းၵူႈပိူင်ပိူင် မၼ်းၸႅၵ်ႇၵႂႃႇလႆႈ တင်းၼမ်။ ၵွပ်ႈၼႆ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းထိုင်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ၶဝ်ႈၸႂ်လွင်ႈၼႆႉ ႁႅင်းႁႅင်း။

ၸဝ်ႈၶူးထမ်မသီရိၼႆႉ ၸိုဝ်ႈပၢႆၵမ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၶမ်းယွတ်ႈ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းထမ်းမဢၼ်ပိုတ်ႇယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ၊ ပဵၼ်ပႃးႁူဝ်ပဝ်ႈ ၾၢႆႇပၢႆးၵၢၼ်ႁဵၼ်း၊ ပၢႆးပၺ်ၺႃ လႄႈ ပဵၼ်ပႃးၶူးသွၼ်တီႈ ႁူင်းႁဵၼ်း ၵေႃးလဵၵ်ႉ တီႈမူႇၸႄႈ။ ယဝ်ႉၵၢၼ်ႁဵၼ်း ၸၼ်ႉ B.A. Honor တင်း M.A. တီႈၸၼ်ႉၸွမ် Kalyani မိူင်းသီႇႁူဝ်ႇ (သီရိလင်းၵႃ)။ ပီ 2011 ယဝ်ႉ B.A. ။ ပီ 2012 ယဝ်ႉ M.A. ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ယဝ်ႉထမ်းမၸရိယၼိုင်ႈပိူင်(ၵျၢမ်း) တီႈၸၼ်ႉၸွမ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။