ၸၢႆးဢၢႆႈၵဵင် ႁူဝ်ပဝ်ႈပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉလိၼ်းမႂ်ႇ (ၵဵင်းတုင်)၊ ၵေႃႉဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိၺွပ်းၵႂႃႇ ၸိၼႄးမီးၵွင်ႈၵၢင်ႇ၊ ၵမ်ႉထႅမ်သိုၵ်းတႆး၊ ၺႃးပေႃႉထုပ်ႉၼၼ်ႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်မွပ်ႈပၼ် ၾၢႆႇပလိၵ်ႈ၊ ႁႂ်ႈၵၢဝ်ႇႁႃတၢင်းၽိတ်း။

ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 05/05/2014 သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶလယ 245 ဢၼ်ပၵ်းတီႈၵဵင်းတုင်ၼၼ်ႉ ၵႂႃႇတိၺွပ်းဢဝ် ၸိုဝ်ႈၸၢႆးဢၢႆႈၵဵင်၊ ႁူဝ်ပဝ်ႈပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် လုမ်းၵိင်ႇၽႄဝၢၼ်ႈၼမ်ႉလိၼ်းမႂ်ႇ ဢိူင်ႇပဵင်းတဝ်ႉ ၸႄႈဝဵင်း ၵဵင်းတုင်။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိၼႄးဝႃႈ ၵမ်ႉထႅမ်သိုၵ်းတႆးၼႆသေတိၺွပ်းၵႂႃႇပေႃႉထုပ်ႉ၊ ၶိုၼ်းဢဝ်မႃးမွပ်ႈပၼ် ၾၢႆႇပလိၵ်ႈတီႈၵဵင်းတုင် ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းသုၵ်းတီႈ 09/05/2014 ၊ ႁႂ်ႈၵၢဝ်ႇႁႃဢဝ်တူတ်ႈတၢမ်ႇတၢင်းၽိတ်း (ၸွႆးတြႃး)မၼ်း၊ ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းႁိူၼ်းၸၢႆးဢၢႆႈၵဵင် လၢတ်ႈဝႃႈ- သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်မႃးမွပ်ႈပၼ် တပ်ႉပလိၵ်ႈတီႈ ၵဵင်းတုင်ၼႆႉ ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းၸၢႆႉ ၶၢဝ်းပိူၼ်ႈလပ်းပိူၼ်ႈၼွၼ်း။ ထိုင်ၾႃႉပၢင်ႇမိူင်းလႅင်းမႃးၵေႃႈ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈၶဝ် ပိုတ်ႇလိူင်ႈၸႅင်ႈၵႂၢမ်း ၵၢဝ်ႇႁႃတၢင်းၽိတ်း ၸွမ်းၼင်ႇမၢႆမီႈမတ်ႉတႃ 17/1 ဝႃႈလူၺ်ႈၵၢၼ် ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၸုမ်းၼွၵ်ႈမၢႆမီႈၼၼ်ႉသေ ဢဝ်ၶိုၼ်ႈလုမ်းတြႃး- ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းတီႈလုမ်းပလိၵ်ႈ တီႈၵဵင်းတုင် လၢတ်ႈဝႃႈ- ႁူဝ်ယွႆႈလွင်ႈတႅတ်ႈတေႃး မၼ်းတႄႉႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁူႉၼႆႉ  ပိုတ်ႇလိူင်ႈၸႅင်ႈၵႂၢမ်းယဝ်ႉ ဢဝ်တၢင်ႇလုမ်းတြႃးသေ ထတ်းသၢင်ဝႆႉယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးဢၢႆႈၵဵင်ၼႆႉ ၼွၵ်ႈၼိူဝ်သေ ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် တီႈဝၢၼ်ႈၼမ်ႉလိၼ်းမႂ်ႇယဝ်ႉ ပဵၼ်ပႃးႁူဝ်ၼႃႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢႅၼ်ႇ။ ၽွင်းယၢမ်း ၺႃးတိၺွပ်းၵႂႃႇ 3-4 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢိုပ်းၶဝ်ႈဢိုပ်းၼမ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉမၼ်း ၶုတ်းလုၵ်းသေ ၸႂ်ႉယူႇတၢင်းၼႃႈလုၵ်း ဢၼ်ၶုတ်းဝႆႉ၊ တဵၵ်းလွၵ်ႇငိုတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈလၢတ်ႈႁပ်ႉပၢၵ်ႇဝႃႈမီးၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်းႁိူၼ်းၼႂ်းယေး၊ ပေႃးလၢတ်ႈဝႃႈဢမ်ႇမီးၵွင်ႈ တေယိုဝ်းတၢႆ သႂ်ႇၼႂ်းလုၵ်းၼႆႉ၊ တေၾင်လိပ်းပႅတ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸၢႆးဢၢႆႈၵဵင်တွပ်ႇဝႃႈ သူၶဝ်ႁႅမ်ၵဝ်ၶႃႈတၢႆၵေႃႈ တၢႆလၢႆလၢႆၵူၺ်း၊ တေဢမ်ႇလႆႈ ၼမ်ႉတွၼ်း ၽွၼ်းလီသင်၊ ၵဝ်ၶႃႈဢမ်ႇမီးၵွင်ႈ၊ ၵွင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇယၢမ်ႈယိပ်းသေပွၵ်ႈ ဝႃႈၼႆတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်သေ လႆႈဢဝ်တူဝ်မၼ်းမႃးမွပ်ႈပၼ်ၾၢႆႇတပ်ႉပလိၵ်ႈ တီႈၵဵင်းတုင်သေ ႁႂ်ႈၸႅင်ႈၵႂၢမ်းၸွႆးတြႃး။ ဢိင်ၼိူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်ၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်သေ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ တိုၵ်ႉလႆႈၵိၼ်ၶဝ်ႈ တႃႇလဵဝ် မိူဝ်ႈဝၼ်းသုၵ်းပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵူၺ်း- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး (SNLD) ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၸၢႆးလဵၵ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ- ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိၼႄးဝႃႈၸၢႆးဢၢႆႈၵဵင် ႁူဝ်ပဝ်ႈပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉလိၼ်းမႂ်ႇ တိတ်းတေႃႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ၊ ၸုမ်းၼွၵ်ႈမၢႆမီႈ SSA ၼႆၼၼ်ႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၸုမ်းလႂ်၊ SSA ပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈလီ ပွတ်းၸၢၼ်းၵေႃႈလီ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၸုမ်း ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း တိုၵ်းတေႃးသိုၵ်း မၢၼ်ႈယဝ်ႉ၊ မၼ်းပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်း ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လၢႆးဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ ပူၼ်ႉပႅၼ် 17/1 ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇႁပ်ႉလႆႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆး ဝၢၼ်ႈမိူင်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသေ ဢၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸိၼႄးၸုမ်းၵိုတ်းတိုၵ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢူၼ်ၵဝ်းလႄႈသင်၊ တၢင်းႁဵတ်းတင်းတၢင်းလၢတ်ႈ ဢမ်ႇၶူပ်းငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းမိူၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇမီးပၵ်းမီးပိူင်၊ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ႁဝ်းၶႃႈတေဢဝ်လၢႆးလွင်ႈထုၵ်ႇ မႅၼ်ႈ ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈသေ တေတေႃႇသူႈၵႂႃႇ၊ လွင်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇပၼ်ယဝ်ႉလၢႆ- ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းတႆး SSA မီးၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) လႄႈပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင် ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) ။ သွင်ၸုမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇ ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဝႆႉၼင်ႇၵၼ်။