ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ဢိူင်ႇႁၢႆးၼၢင်း ၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင်၊ တုၵ်းယွၼ်းၶိုၼ်းတီႈလိၼ် ဢၼ်ထုၵ်ႇၽူႈၵွၼ်းဢိူင်ႇၵဝ်ႇ ႁူမ်ႈၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်ဝႆႉ 5-6 ပီပူၼ်ႉမႃး။

တင်ႈတႄႇႁူဝ်ပီ 2014 ၼႆႉမႃးတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ဢိူင်ႇႁၢႆးၼၢင်း ၼႂ်းၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်း ပၢင်လူင် (ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ်၊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း) ၵႂႃႇတုၵ်းယွၼ်းဢဝ်ၶိုၼ်းတီႈလိၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တီႈၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇ ၶုၼ်ႇဢွင်ႇဝိၼ်း ၽူႈၵွၼ်းဢိူင်ႇႁၢႆးၼၢင်း၊ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇ (သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶမယ 513) ႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်တီႈလိၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸဝ်ႈၶွင်တင်းမူတ်း 27 ၵေႃႉ၊ တၢင်းၵႂၢင်ႈၼႃႈလိၼ် 58 ဢေႇၵႃႉ၊ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈပီ 2008 ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈတီႈလိၼ်ၼႆႉ ဢူးၶုၼ်ႇဢွင်ႇဝိၼ်း ယိုတ်းဢဝ်ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈပီ 2008 ။ မိူဝ်ႈယိုတ်းဢဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸဝ်ႈၶွင်တီႈလိၼ်ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၸွမ်း။ ဝၢႆးမႃး မၼ်းႁူမ်ႈၵၼ်တင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းဝႂ်တီႈလိၼ် (ပူင်ႇၸၢၼ်ႇ 105) ၊ တီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တတ်းႁဵတ်းပဵၼ်လွၵ်းပဵၼ်လွၵ်းသေ ထၢမ်ၶၢႆၶိုၼ်း။ ၽိူဝ်ႇမၼ်းထၢမ်ၶၢႆၸင်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်တီႈလိၼ်ၶဝ် ၸင်ႇႁူႉဝႃႈမၼ်းႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်ဝႆႉယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။

ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈမၼ်းထၢမ်ၶၢႆယူႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽွင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ (ဢမ်းၼၢၸ်ႈ) သိုၵ်းလႄႈ ပဵၼ်တီႈလိၼ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ႁဵတ်းၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉမႃးလၢႆႁူဝ်သိပ်းပီမိူင်းၵေႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸဝ်ႈၶွင်တီႈလိၼ်ၶဝ် ဢမ်ႇႁတ်းတၵ်းသဵင်။ ၵွပ်ႈႁူႉဝႃႈတီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈလိၼ်သူၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း၊ ပေႃးသိုဝ်ႉ ထႅင်ႈဢိတ်းၼိုင်ႈမႃး ၸၢင်ႈၵိူတ်ႇမီးပၼ်ႁႃလႄႈမၼ်းထၢမ်ၶၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းမႃးႁတ်းသိုဝ်ႉ၊ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈၶၢႆ- ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢူးၶုၼ်ႇဢွင်ႇဝိၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ၊ လုသဵင်ႈတၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် တုၵ်းယွၼ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈပၼ်ၶိုၼ်းတီႈလိၼ်သူၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ- ၼႆယူႇ။

ဝၢႆးဢူးၶိၼ်ႇဢွင်ႇဝိၼ်း ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇတုၵ်းယွၼ်းတိၵ်းတိၵ်းသေ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇတႅၵ်ႈတီႈလိၼ် တင်းၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းၶဝ် လူင်းပိုၼ်ႉတီႈထတ်းတူၺ်း 2-3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တေပၼ်ၶိုၼ်း ဢမ်ႇပၼ်ၶိုၼ်း၊ ပေႃးပၼ်ၶိုၼ်းတေပၼ်ၵႃႈႁိုဝ်ၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇတုမ်ႉတွပ်ႇပၼ်သင် တီႈၸဝ်ႈၶွင်တီႈလိၼ်ၶဝ်- ၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ တုၵ်းယွၼ်းဝႆႉတီႈၸႄႈမိူင်း၊ တီႈၸႄႈမိူင်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉမႃးၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇတၵ်းသဵင်သင်။ ပေႃးဝႃႈၾၢႆႇၸႄႈမိူင်း တင်းၾၢႆႇတႅၵ်ႈၼႃႈလိၼ်ၶဝ် ပႆႇတၵ်းသဵင်သင်ၵေႃႈ တေသိုပ်ႇတႅမ်ႈလိၵ်ႈတၢင်ႇထိုင်ၸွမ်ၸိုင်ႈ တင်း ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၸၢႆးမွၵ်ႇၶမ်း  ႁႂ်ႈမႃးၸွႆႈထႅမ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်၊ ႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈၶိုၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၽုၵ်ႇၵိၼ်ၼႂ်းတီႈလိၼ်သူၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇၶိုၼ်းဝႆးဝႆး- ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။