ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ သင်ၶတၢင်းၵေးသီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ယွၼ်းမဵတ်ႉတႃႇထိုင် ႁႂ်ႈဢဝ်လိူင်ႈဢၼ် ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် ၽၢမ်းတူဝ်ပဵၼ်ၶုၼ်သၢမ်လေႃး။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းၸၢႆး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယုမ်ႇယမ်ၽိတ်းပိူင်ႈ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပုတ်ႉထသႃသၼႃ ၵဝ်ႇသဝ်ႈဝဝ်းမွင်လႄႈ လူလၢႆသင်ၶၸဝ်ႈ၊ ယႃႉၸိုဝ်ႈသဵင်ပိုၼ်းတႆး၊ ယႃႉၸိုဝ်ႈသဵင် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈတၢင်းႁဵတ်းတၢင်းလၢတ်ႈ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်ၼႆႉ 1.ႁဵတ်းၵၢင်ႇထိူၵ်း၊ ႁဵတ်းပိုၼ်ၵၢင်ႇမႃး 8 လႅမ်ႈသေ လၢတ်ႈၼႄ ပိူၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်မၢၵ်ႇၵၢင်ႇပႅတ်ႇပႃး)။ 2.လၢတ်ႈၼႄၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈ သိလ် (သိၵ်ႈၶႃႇ) ၸဝ်ႈသင်ၶ (ရႁၢၼ်း) တိုဝ်းၵမ် (227)ၼႆႉ ယူႇတီႈႁူးၽၢႆႉၵူၺ်း၊ ပေႃးပိူၼ်ႈတေႃႇၽၢႆႇလႄႈဢွၵ်ႇမႃးသုၵ်ႉတုၺ်ႇၼႆ သင်ၶ တေသုၵ်ႉသဵင်ႈ။ 3.ဢဝ်ထမ်းမ(တြႃး) ပုတ်ႉထ (ၽြႃး) ပဵၼ်ၸဝ်ႈ ထၢတ်ႈ 4 ပိူင် (လိၼ်၊ ၼမ်ႉ၊ ၾႆး၊ လူမ်း)ၼၼ်ႉ ႁေႃးလၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ် သၸ်ႉၸႃႇ 4 ပိူင် (တုၵ်ႉၶ၊ သမုတယ၊ ၼိရေႃးထ၊ မၵ်ၵ)။ 4.ယႃႉၸိုဝ်ႈသဵင်ပိုၼ်းတႆး (ၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ)။ 5.ယႃႉၸိုဝ်ႈသဵင် ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၵိုင်။ 6.ယႃႉၸိုဝ်ႈသဵင် ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းၵဵင်းတွင်း- ၼႆယဝ်ႉ။

ၼႂ်းလိၵ်ႈ ၶေႃႈမဵတ်ႉတႃႇ သင်ၶၸဝ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၸၢႆးၸိူင်ႉႁၢၼ် လၢတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဝ်းမူႇၸုမ်းသင်ၶ ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီးတင်းသဵင်ႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မၼ်းတေပဵၼ်ၽေးၶဵၼ်သႃသၼႃပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ၵူၺ်း ဢမ်ႇၵႃး တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းယုမ်ႇယမ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး (ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ) ယုမ်ႇၽိတ်းယုမ်ႇပိူင်ႈ၊ ၵူဝ်လႆႈပႃးၵၼ် ပဵၼ်ၵူၼ်းမိတ်ႉသႃတိတ်ႉထိလႄႈ ယူႇတီႈမူႇၸုမ်းသင်ၶဝဵင်းၵေးသီး မဵတ်ႉတႃႇထိုင် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး ႁႂ်ႈဢဝ်လိူင်ႈ ဢၼ်ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် မႃးၽၢမ်းႁဵတ်း ၶုၼ်သၢမ်လေႃး ယႂ်ႇယႂ်ႇၼမ်ၼမ်- ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ သင်ၶၸဝ်ႈၵေးသီးတူၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးတီႈမိူင်းသီရိလင်းၵႃ (သီႇႁူဝ်ႇ) လၢတ်ႈဝႃႈ- လွင်ႈၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ/ၼၢင်းဢူးပႅမ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဢပုမ်ႇၵူၺ်း။ ၶူးမေႃတႅမ်ႈလိၵ်ႈ တႆးႁဝ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လိၵ်ႈသေၶူင်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၵူၺ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဢပုမ်ႇမၼ်းၶႅမ်ႉၶိုၵ်ႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဝူၼ်ႉထၢင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်လိူင်ႈ တႄႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇၵၢပ်ႇမႃႉၶုၼ်သၢမ်လေႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်မွၵ်ႇဢၼ်မီးၼိူဝ်တူၼ်ႈမႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးၵႂႃႇႁၼ်ၼႆ ထၢင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်တႄႉမၼ်း၊ တီႈတႄႉမၼ်းပဵၼ်ဢပုမ်ႇၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလိူင်ႈတႄႉ။ ၽီဢၼ်မီးၼႂ်းဢပုမ်ႇၼႆႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ် ဢွၵ်ႇမႃးၶဝ်ႈၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းလႆႈ။ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ၊ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၵဝ်းၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်း- ဝႃႈၼႆ။

တင်ႈတႄႇလိူၼ်ႁႃႈသွၼ်းၼမ်ႉမႃး (2014) မႃးၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်ယုမ်ႇယမ်သေ ဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇဝႆႈသႃ ၵူႈဝၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ထတ်းသၢင်ဝႃႈ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမႃႉသေ ဢဝ်ဢွၵ်းဢေႃ ဢမ်ႇလီ (ၵႂင်မႃႈ) ၵႂႃႇပႅတ်ႈ- ဝႃႈၼႆ။

မေႃႁွင်ႉၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းတႆးၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ဢၼ်မီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် ၵိၼ်ယႃႈမႃႉသေဢွၵ်းေဢႃၵႂင်ယွင်ႇမႃႈ ၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆ ပဵၼ်ဢၼ်လီသေးလၢႆလူင်လၢင်။ မိူၼ်တင်းဝႃႈ လၢဝ်ၼႂ်းမိူင်းတႆး ႁူင်ႈၵႂႃႇလုၵ်ႈၼိုင်ႈ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်ၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ႁွင်ႉၵႂၢမ်း မၼ်းၸၢႆးၵေႃႈမီးၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဝႆႉတႄႉတႄႉ။ ပေႃးပဵၼ်မႃး ပိူင်ပဵၼ်ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းႁၵ်ႉသူင်ၽဵင်းၵႂၢမ်းမၼ်းလႄႈသင်၊ ၽူႈသူင်မိုတ်ႈ ၵၢၼ်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ လူတ်းယွမ်းလူင်းၵႂႃႇမွၵ်ႈၶိုင်ႈပၢႆယဝ်ႉ၊ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇႁုမ်သူင်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်း လႃႈလီႈႁဵတ်းၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆ- ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တူဝ်ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်ၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- ပေႃးပဵၼ်ၵႂၢမ်းဢၼ်ဢွၵ်ႇမူၼ်ႉ/ဢွၵ်ႇၽႅၼ်ႇႁင်းၵူၺ်းၼႆႉ တူဝ်ၵဝ်ႇတေဢမ်ႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈယဝ်ႉ၊ ပဵၼ်ပွႆးပဵၼ်လၢမ်းသင်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵႂႃႇႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်သႃသၼႃ ႁဵတ်းတၢင်းလီၼႃးမုၼ် ၵုသူလ်မႃးၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တေၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ် ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းပၼ်ယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် (ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၽုတ်းမႅၼ်းမႃးမႂ်ႇ)ၼႆႉ တေမီးမေးၼၢင်း 2 ၼၢင်း၊ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ တင်း ၼၢင်း ဢူဝ်ႈပႅမ်း။ ၵေႃႉဢၼ်မႃးႁဵတ်းၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ တင်းၼၢင်းဢူဝ်ႈပႅမ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼၢင်းလိူၼ် တင်း ၼၢင်းလၢဝ်၊ ၼၢင်းလိူၼ် ပဵၼ်ၵူၼ်းထုင်ႉမၢဝ်း ၼမ်ႉၶမ်း။ ဢႃယုသွင်ၶႃၼၢင်းတိုၵ်ႉလႆႈ 18-19 ပီ။ ပိူဝ်ႈတႃႇႁဵတ်းလႆႈၸိူင်ႉၼႆ ဢိင်ၼိူဝ်ဢွၼ်ၼႃႈၼႆႉ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် မီးဝႆႉလုၵ်ႈမေးသေ ၵေႃႉပဵၼ်မေးလူင်မၼ်းၸၢႆး တင်းလုၵ်ႈလၢင်း လႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းပၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်သင်ယဝ်ႉ၊ ပႅတ်ႈၵၼ်ယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။

ပေႃးႁဵတ်းသၢင်ႈႁေႃသႅင်ယဝ်ႉတူဝ်ႈယဝ်ႉ တေၸတ်းပၢင်ပွႆးၵူပ်ႉၵူႈ ဢၽိသိၵ်ႈ ၶိုၼ်ႈႁၢင်ႈႁေႃ။ လၢႆးႁဵတ်း ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် ၼႆႉ မၢင်ၵေႃႉထတ်းသၢင်ဝႃႈ ပဵၼ်လၢႆးဢဝ်မေးၼွႆႉပၢၼ်မႂ်ႇ- ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် မီးၵၢၼ်တွပ်ႇထဵင်ၵၼ်တင်း သင်ၶ (ၼႂ်းၶလိပ်ႉဝီးၻီးဢူဝ်း ဢၼ်ပိုၼ်ၽႄႈဢွၵ်ႇတၢင်း ၾဵတ်ႉၿုၵ်ႉၶျ်) ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ- ၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉလၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးၶုၼ်သၢမ်လေႃးတင်းၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ ပႆႇၶွႆႈၵၼ်ၼႆႉ မိူင်းတႆး တေဢမ်ႇလႆႈၵတ်းယဵၼ်။ ၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉလၢတ်ႈဝႃႈ မႂ်းၼႆႉယဝ်ႉပဵၼ်ၶုၼ်သၢမ်လေႃး။ ၵွပ်ႈၼႆ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် ၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်းၸွမ်းၵႂၢမ်းၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉ၊ ၵွပ်ႈမိူင်းယိူင်းဢၢၼ်း ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတေလႆႈၵတ်းယဵၼ်- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းသင်ၶၸဝ်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈထွတ်ႈ ၸဝ်ႈမျၢတ်ႈ၊ မၼ်းၸဝ်ႈဢမ်ႇလႆႈလၢတ်ႈၸိူင်ႉၼႆယူဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၵိုင်ႇလီယုမ်ႇၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈယုမ်ႇၵၼ်- ဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ဢၼ်ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်၊ ၼၢင်းလိူၼ် ၼၢင်းလၢဝ်ၶဝ်မႃးႁဵတ်း ၸဝ်ႈဝူင်ႉ ႁေႃသႅင်ၼႆႉ ၸဝ်ႈဢွၼ်ႇပွတ်းၵဵင်းတွင်း၊ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်မိူင်းၼွင် ၽတ်ႉတၼ်တသီႁၼႃတႃလင်ၵႃရ (ထမ်မၸႃရိယ) ဢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းယဝ်ႉ B.A, M.A တီႈမိူင်းသီရိလင်းၵႃ မႃးၵေႃႈၵႂႃႇ ၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵႄႈလိတ်ႈလွင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ 1.လႆႈယုမ်ႇယမ်ဢပုမ်ႇၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်လိူင်ႈတႄႉ။ 2.ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်ၵေႃႈ သမ်ႉပဵၼ်ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ။ 3.မႅၵ်ႇၶႃၸဝ်ႈၶူးဝႃး ဝုၼ်းၸုမ်ႉ။ 4.မီးၽူႈၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ႈယႂ်ႇ- ဝႃႈၼႆ။

သင်ၶၸဝ်ႈၵေးသီး လၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- ပိူဝ်ႈတႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၼႆႉ ႁဝ်းၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း၊ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၾၢႆႇလဵဝ်၊ ၵူၼ်းမိူင်း ၾၢႆႇလဵဝ်၊ တပ်ႉသိုၵ်းၾၢႆႇလဵဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉႁဵတ်းဢမ်ႇလႆႈ။ လၢႆလၢႆၾၢႆႇထုၵ်ႇလႆႈႁူမ်ႈၵၼ်သေ တွင်ႈထၢမ်တူၺ်းတီႈ ၸဝ်ႈသင်ၶၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ၊ ႁူမ်ႈၵၼ်လႆႈၸႂ် ႁဵတ်းၶေႃႈတႅပ်းတတ်း ဢွၵ်ႇမႃးသေႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ။

သင်ၶၸဝ်ႈၵေးသီး လၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- လွင်ႈႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၵေႃႈမီးယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၸိူင်ႉၼႆႉ။ ပိူင်ပဵၼ်ပွၵ်ႈၼႆႉ ဢဝ်သႃသၼႃႁဵတ်းၼႃႈတိူဝ်ႈ၊ ဝႅၵ်ႇၶႃ သႃသၼႃ၊ လူလၢႆၸဝ်ႈထွတ်ႈၸဝ်ႈမျၢတ်ႈ (ၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉ) ။ လွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်ယုမ်ႇယမ်၊ ထိုင်တီႈၵႂႃႇဝႆႈသႃ ၵႂႃႇလူႇၵႂႃႇတၢၼ်းတႄႉတႄႉ ဝႃႈဝႃႈ ၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈမၼ်းဝႅၵ်ႇၶႃၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉ။ ၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဝ်းယုမ်ႇယမ်မိူၼ်ၼင်ႇၼေႃႇတူၼ်လွင်း (ၽြႃးဢလွင်း) တူၼ်ၼိုင်ႈ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ လွင်ႈၶုၼ်သၢမ်လေႃးၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်တႅမ်ႈၸိူင်း/ဝုတ်ႉထုဢွၵ်ႇမႃးၵူၺ်း၊ ပဵၼ်ဢပုမ်ႇၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွင်ႈတႄႉမၼ်းၼႆၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵမ်ႈၼမ်ဢမ်ႇလႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉ၊ ၵိူဝ်းဝူၼ်ႉထၢင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈတႄႉ ပိုၼ်းတႄႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇၶူးမေႃလိၵ်ႈလၢႆးၼၢင်းၶမ်းၵူႇ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ပႃႇဝူဝ်းၵိၼ်ယိူဝ်ႈတီႈမိူင်းၵိုင်။ ပႃႇဝူဝ်းၵိၼ်ယိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးယူႇၵႆၵႆတူၺ်း မၼ်းမိူၼ်တႄႉ၊ တီႈတႄႉမၼ်းပဵၼ်မၢၵ်ႇႁိၼ်ၵူၺ်း။ တီႈမိူင်းၵိုင်ၼႆႉ ၼၢင်းၶမ်းၵူႇ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ- ၶုၼ်သၢမ်လေႃး တင်းၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇယုမ်ႉတေႃႇၵၼ်ၼႂ်းၵၢတ်ႇ လိၼ်မိူင်းပေႃးၵိူင်း၊ လွင်ႈၼႆႉ ပေႃးၵႂႃႇတူၺ်း လိၼ်မိူင်းသမ်ႉ ၵိူင်းတႄႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယုမ်ႇယမ်တဵမ် 100% ဝႃႈဢပုမ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈတႄႉ။

ၵွပ်ႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ဢပုမ်ႇၶုၼ်သၢမ်လေႃးၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ ပဵၼ်လွင်ႈတႄႉ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ယုမ်ႇယမ်ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းဝုၼ်းၸုမ်ႉမိူၼ်ၽြႃးဢလွင်း။ ဢိင်ၼိူဝ်သွင်လွင်ႈၼႆႉသေ ပိူၼ်ႈၵေႃႈယုမ်ႇယမ်ၼိူဝ် ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်- သင်ၶၸဝ်ႈၵေးသီး လၢတ်ႈၼႄထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။

တင်ႈတႄႇၽွင်းသွၼ်းၼမ်ႉ/လိူၼ်ႁႃႈမႃးၼႆႉ မီးၵူၼ်းၵႂႃႇတၢၼ်းၵႂႃႇဝႆႈ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၵူႈဝၼ်း၊ မိူဝ်ႈၶုၼ်သၢမ်လေႃး တိုၵ်ႉၽုတ်းမႅၼ်းမႃးမႂ်ႇၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းမီးၵူၼ်းၵႂႃႇလူႇၵႂႃႇဝႆႈမွၵ်ႈ 300 ၊ ဝၢႆးမႃးၵေႃႈမီးၼိုင်ႈဝၼ်း ဢမ်ႇယွမ်းမွၵ်ႈ 100 ၵေႃႉ။ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်လၢတ်ႈသင်ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၵႂႃႇလူႇၵႂႃႇတၢၼ်း ၵႂႃႇဝႆႈသႃၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ သႃထုၼႆ ႁႃႇယႂ်ႇႁႃႇလူင်- ၼႆယဝ်ႉ။

ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉလိုဝ်းလင်မႃးသေ မီးသင်ၶၸဝ်ႈလၢႆတူၼ်လၢႆၸဝ်ႈ ၵႂႃႇတွင်ႈထၢမ်တီႈ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် (ၶုၼ်သၢမ် လေႃး)။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းၸၢႆးဢမ်ႇပေႃးဝႆႉၼၵ်းၼိူဝ်သင်ၶ၊ ၸိၼႃႈတမ်တႃသေ လၢတ်ႈတေႃႇသင်ၶၸဝ်ႈ၊ ပဵၼ်လွင်ႈ ႁၢႆႉၸႃႉလိူဝ်ႁႅင်း၊ လွင်ႈၼႆႉမၼ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပဵၼ်- ၼႂ်းဝူင်းသင်ၶၸဝ်ႈ လၢတ်ႈၵၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ဢွင်ႈတီႈၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် ၵေႃႇတင်ႈႁေႃသႅင်ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဝၢၼ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ဢိူင်ႇႁႃႈဝၢၼ်ႈ၊ ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း။ ပဵၼ်တီႈလိၼ်သူၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ၊ ၵွပ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်ႄလႈ မီးၼမ်ႉၸႂ်ၸေႇတၼႃႇ သတ်ႉထႃႇၸိူမ်ႈလိူမ်ႈသႂ်သေဢဝ်လူႇတၢၼ်းပၼ်၊ ၼင်ႇႁိုဝ်မၼ်းၸၢႆး တေလႆႈႁဵတ်းႁေႃသႅင်။ ယၢမ်းလဵဝ် တိုၵ်ႉႁဵတ်းႁေႃၶႃးဝႆႉၵူၺ်း၊ မီးၵူၼ်းမိူင်းမႃးလူႇတၢၼ်းတင်းၼမ်။ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးႁဵတ်းႁေႃသႅင်ယဝ်ႉ ၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉတေမႃးယၢတ်ႇၼမ်ႉၶႂမ်ႈတဝ်ႈပၼ်- ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်မၼ်းၸၢႆး 1.ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၼႂ်းၵၢၼ်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ 2.မၼ်းၸၢႆးၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းႁၢင်ႈလီၾၢင်ငၢမ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ သၢဝ်သၢဝ်ၶဝ်ၵေႃႈၶႂ်ႈႁၼ်မၼ်းၵေႃႈတၢင်းၼိုင်ႈ။ 3.လွင်ႈမၼ်းပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်တႄႉတႄႉ။ 4.လွင်ႈမႃးၵိူတ်ႇပဵၼ်လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆးၸိူင်ႉၼႆသေ မီးၵူၼ်းၼုမ်ႇတၢင်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ၊ မီးၵူၼ်းၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈပၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း (ဝၢၼ်ႈႁႆး)ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ပဵၼ်ၾုင် ပဵၼ်ၵႄ- လႆႈႁူႉထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။

ၵႂၢမ်းသွၼ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉမၵ်ၵ 8 ပိူင် (ဢၼ်တႆးႁွင်ႉဝႃႈမၢၵ်ႇၵၢင်ႇ 8 ပႃး) 1.မီးပၺ်ၺႃ ဢၼ်ႁၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ။ 2.ပၢႆးဝူၼ်ႉထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ။ 3.လၢတ်ႈၸႃထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ။ 4.ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်းထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ။ 5.ႁဵတ်းႁႃလဵင်ႉတွင်ႉ ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ။ 6.မီးတၢင်းၵႆႉ တၢင်းၶတ်းၸႂ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ။ 7.မီးလွင်ႈၾၢင်ႉၵႅမ်း တင်ႈသတိထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ။ 8.လွင်ႈတင်ႈၸႂ် ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၵ်ၵ 8 ပိူင်ၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလပ်းမွတ်ႇ ပႅတ်ႈတၢင်းတုၵ်ႉၶ တၼ်ႁႃယဝ်ႉ။