ၵူၼ်းတႆးၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆး ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်း မိူဝ်းဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇမိူင်းလင် ၼိုင်ႈဝၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵေႃႉ၊ မိူဝ်းသူႇၸႂ်းတီႈယူႇၵဝ်ႇ၊ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းသႂ်ႇၸိုဝ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း၊ ႁူမ်ႈပႃးဢဝ်လုၵ်ႈလၢၼ်ပွၵ်ႈမိူဝ်း ႁဵတ်း သၢင်ႇလွင်း။

ဝၢႆးငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းလႅၵ်ႈလၢႆႈၶၢႆႉၶဝ်ႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ တဵင်းၸဵင်ႇဢွၼ်ႁူဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵဵပ်းသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပီ 2014 ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းထႆး ဢွၼ်ၸူဝ်းၵၼ်ဝၢႆႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းၵိူတ်ႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး၊ မၢင်ၸိူဝ်း ပွၵ်ႈမိူဝ်းၸႂ်းတီႈယူႇၵဝ်ႇ၊ မၢင်ၸိူဝ်းမိူဝ်းသႂ်ႇသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ႁဵတ်းဝႂ်ၵပ်းတူဝ် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ)၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းသေ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢၼ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းႁဵတ်းသၢင်ႇ ႁဵတ်းပွႆးသၢင်ႇလွင်း၊ ၼိုင်ႈဝၼ်း ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ထႆး-တႆး ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵေႃႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းငဝ်းလၢႆးၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် လႆႈႁူႉဝႃႈ- သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်ပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး လုၵ်ႉမိူင်းထႆးဢွၵ်ႇပွၵ်ႈမိူဝ်းမီး 4 သဵၼ်ႈတၢင်း- 1.မႄႈသၢႆ-တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ 2.ၼွင်ဢုၵ်း (BP1) ၊ 3.လွႆသၼ်ၸု (ပွတ်းမိူင်းၾၢင်) ၼႃႈတီႈၵုမ်းၵမ် ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၊ 4.မႄႈႁွင်ႈသွၼ်- ႁူဝ်မိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

တွင်ႈထၢမ်တူၺ်းၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ၵူၼ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်းတၢင်းပုင်ႇပႃႇၶႅမ်- ၼႃးၵွင်းမူး- မိူင်းတူၼ် ၼိုင်ႈဝၼ်းဢမ်ႇယွမ်း 250-300 ၵေႃႉ၊ ဢွၵ်ႇတၢင်းႁူဝ်မိူင်း ဢမ်ႇယွမ်းဝၼ်း 150 ၵေႃႉ၊ တၢင်းမႄႈသၢႆ-တႃႈၶီႈလဵၵ်း ဢွၵ်ႇၼမ်သေၵူႈတီႈ၊ ႁူင်းသဝ်း(ႁေႃႊတႄႊလ်) ၼႂ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ႁွင်ႈၼွၼ်း 500-600 ဝၢတ်ႇ မီးၵူၼ်းၼွၼ်းၶႂ်ႈတဵမ်ၵူႈဝၼ်း။ ၵူၼ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်မိူဝ်းယဵမ်ႈၸႂ်းၶိုၼ်း ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇ မိူင်းလင်၊ ပေႃႈမႄႈပီႈ ၼွင်ႉၸိူဝ်ႉ ၶိူဝ်းလႄႈ ဢၢၼ်းမိူဝ်းသႂ်ႇသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း၊ ႁဵတ်းဝႂ်ၵပ်းတူဝ်။ ၵွပ်ႈပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈဢဝ်လုၵ်ႈလၢၼ် ပွၵ်ႈမိူဝ်းႁဵတ်းသၢင်ႇလွင်းၵေႃႈမီး၊ ၸူဝ်ႈၸႃႈၼႆႉ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်းၼမ်ႉတႄႉတႄႉ၊ လူတ်ႉၵႃးႁပ်ႉတၢင်ႇတေႃႉသူင်ႇၵူၼ်း သမ်ႉပေႃးတေႃႉဢမ်ႇ ၶိုတ်းတၼ်းလႆႈ- ဝႃႈၼႆ။

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵဵပ်းသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း တႄႇဝၼ်းတီႈ 30/03/2014 တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 10/04/2014 (ၶၢဝ်းတၢင်း 12 ဝၼ်း)။ ၵၢၼ်ၵဵပ်းသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်းၵမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ် တၢင်းသုတ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 30 ပီ။

လွင်ႈၼႆႉ လၢႆမူႇၸုမ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး လႆႈတိုၵ်းသူၼ်းပူၵ်းတိုၼ်ႇၵူၼ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆး ဢွၼ်ၵၼ်သႂ်ႇၸႂ် မိူဝ်းသႂ်ႇသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းလႄႈႁဵတ်းဝႂ်ၵပ်းတူဝ် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ)။ လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီး ဝႂ်ၵပ်းတူဝ် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းသုမ်းသုၼ်ႇလႆႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇ 1.သုၼ်ႇလႆႈၵၢၼ်ယူႇသဝ်း၊ ႁဵတ်းၵၢၼ် မၢၵ်ႈမီး၊ သိုဝ်ႉၶူဝ်းႁိူၼ်းလူတ်ႉၵႃး၊ သူၼ်ႁႆႈၼႃး။ 2.သုၼ်ႇလႆႈၵၢၼ် တွတ်ႈၶႅပ်း ၵၢင်ၸႂ် လိူၵ်ႈတင်ႈ။ 3.ပေႃးဢမ်ႇမီးသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ တင်းၼမ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး လူတ်းယွမ်း- ၼႆယဝ်ႉ။