တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇယိုတ်းဢဝ် ငဝ်ႈငုၼ်းၶၢင် (KIO/KIA) ဝဵင်းလၢႆႇၸႃႇၵေႃႈ ၵွပ်ႈၵွင်းလွႆသုင် ဢၼ်မုင်းဝႆႉၼိူဝ်လၢႆႇၸႃႇၼၼ်ႉ ၵုမ်းဝႆႉမူတ်းယဝ်ႉလႄႈ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ယိုတ်းလႆႈဝဵင်းလၢႆႇၸႃႇ၊ တတ်းၶၢတ်ႇပႅတ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်း ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၸုမ်းၶၢင်။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ဢူးဢွင်ႇၵျေႃႇၸေႃး၊ ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း/ၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၵႆႉထတ်းသၢင်ၵၢၼ် သိုၵ်း/ၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈမႃးတႃႇသေႇ လၢတ်ႈဝႃႈ-  ဝၢႆးသေသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်း လႆႈၵွင်း/ လွႆသုင် ႁိမ်းႁွမ်းလၢႆႇၸႃႇယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇယိုတ်းဢဝ် ဝဵင်းလၢႆႇၸႃႇၵေႃႈမိူၼ်ၵၼ် တင်းယိုတ်းဝႆႉယဝ်ႉ၊ တႄႇဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႂ်ႈယိုတ်းမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ လႆႈယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။

ၸွမ်းၼင်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်း/ၶေႃႈမုလ်းလၢႆၾၢႆႇၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဝၢင်းၽႅၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈသဵၼ်ႈ တၢင်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် လုၵ်ႉလႃႇၵျႃးယၢင်ႇ (မိူင်းၶၢင်)ၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းယိၼ်ၵျႅင်း (မိူင်းၶႄႇ)၊ ယိူင်းဢၢၼ်း တတ်းပႅတ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၶူဝ်းၵုၼ်ႇသိၼ်ၵႃႉ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ လတ်းၽၢၼ်ႇတၢင်းလၢႆႇၸႃႇ။ ဢွၼ်ၼႃႈၼႆႉ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇသိၼ်ၵႃႉ လုၵ်ႉမိူင်းၶႄႇၶဝ်ႈမိူင်းၶၢင်လတ်းၽၢၼ်ႇတၢင်း လၢႆႇၸႃႇ၊ ၵမ်းၼႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်း ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်မႂ်ႇၼႆႉ တေဢမ်ႇၽၢၼ်ႇလၢႆႇၸႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇသိၼ်ၵႃႉလုၵ်ႉမိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈမိူင်းၶၢင် တေၶဝ်ႈတၢင်း လႃႇၵျႃးယၢၼ်ႇ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် လၢႆႇၸႃႇၵေႃႈဢမ်ႇမီးတီႈပွင်ႇသင်ယဝ်ႉ-ၼႆယူႇ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ၸုမ်းၶၢင် KIO/KIA  ၶဝ်ပေႃးၶၢႆႉဢွၵ်ႇငဝ်ႈငုၼ်းလၢႆႇၸႃႇၵႂႃႇၸဵမ်လႂ် ယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵႂႃႇတင်ႈတီႈလႂ်ၼၼ်ႉဢမ်ႇလၢတ်ႈ။

တူဝ်ၸွမ်ႁၢၼ်ၵုၼ်ႇမေႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၵႅမ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းၶၢင် KIA ၵေႃႈ လၢတ်ႈၼႂ်းပၢင်ၵုမ်တီႈၼိုင်ႈ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 23/01/13 ဝႃႈ- ႁဝ်းၼႆႉ တေလုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်သိုၵ်းၸိူင်းတင်ႈႁပ်ႉသေ တေၵႂႃႇၸူးတီႈၵၢၼ်သိုၵ်း-ၸိူင်းသိုၵ်းမုတ်းၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ၶႂၢင်ယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။

ဢွင်ႇၵျေႃႇၸေႃး လၢတ်ႈဝႃႈ- ယူႇတီႈလုမ်းၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ (လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ) ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 28/01/13 ဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ဢၼ်သိုၵ်းၶၢင် KIA မႃးတိုၵ်းၶဝ်ၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇတိုၵ်း ၶၢင်။ ၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထုၵ်ႇသိုၵ်းၶၢင် KIA ယိုတ်းဢဝ်ၵႂႃႇၵမ်းတီႈၵမ်းတီႈတႄႉ ႁဝ်းၵေႃႈတေၸၢင်ႈ ႁပ်ႉလႆႈယူႇ။ ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ ပေႃးဝႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းတပ်ႉၵွင်ၼႂ်းမိူင်းၶၢင် ဢၼ်မီးယူႇတင်းမူတ်း 46 တပ်ႉၵွင်ၼၼ်ႉ ၵူၺ်းၵေႃႈ ႁဝ်းႁပ်ႉလႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တင်းဢၼ်ပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉမၼ်းပိၼ်ႈၾူၼ်၊ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၶၢင်မႃးယိုတ်းဢဝ်တပ်ႉမၢၼ်ႈ၊ ပဵၼ်မၢၼ်ႈၵႂႃႇယိုတ်းဢဝ်တပ်ႉၶၢင်ၵူႈတီႈတီႈ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းၶၢင် 46 တပ်ႉၵွင် ပႃးၸဵမ်တပ်ႉဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်ႇတီႈၵႂႃႇ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းမူတ်းမီး 128 တပ်ႉၵွင်။ မိူဝ်ႈတိုၵ်းယိုဝ်းၵၼ်ၵေႃႈ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းၶႄႇလၢႆလုၵ်ႈ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇတႃႈရေႊၻႃႊ (Radar) မိူင်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈမၢႆဝႆႉၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ႁိူဝ်းဝိၼ် ၵႂႃႇယိုဝ်းၶၢင်တင်းမူတ်း 242 ပွၵ်ႈ၊ လွင်ႈၼႆႉ ၼႄဝႃႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ- ဝႃႈၼႆ။

သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁဵတ်းယူႇၼႆႉ  တိုၼ်းဝႃႈဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်း၊ ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းႁဵတ်းယူႇၵေႃႈ တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတိုၼ်းၵႂႃႇၵၼ်ၵေႃႉႁူးၵေႃႉတၢင်း၊ ၵွပ်ႈဝႃႈတူၼ်ႈၸႂ် (Mindset)  ၶွင်တပ်ႉသိုၵ်း ဢမ်ႇမီးတၢင်းဝူၼ်ႉဝႆႉဝႃႈ တေသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ၶဝ်ၵူၺ်းမီးတၢင်းဝူၼ်ႉဝႆႉဝႃႈတေၽဵဝ်ႈၽူႈၶဵၼ် ပိူင်လဵဝ်ၵူၺ်း၊ ပေႃးတူၺ်းပၢင်ၵုမ် 4 လိူၼ်ၶဝ်ၵႃႈ ပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ လၢတ်ႈလွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်။ ပေႃးလၢတ်ႈၵေႃႈ ပေႃးၶႂ်ႈလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်မၼ်ႈ ၵိုမ်း/ထႃဝရၵေႃႈ တၵ်းလႆႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၵူၺ်း- ဝႃႈၼႆ။

ဢွင်ႇၵျေႃႇၸေႃးၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၸွမ်သိုၵ်းၵျေႃႇၸေႃး (ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းၵေႃႉႁၢၼ် 30 ၵေႃႉ ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း လႆႈၵေႃႇတင်ႈဝႆႉမိူဝ်ႈသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈၵမ်း 2)။

ၼႂ်းၽွင်းယၢမ်းၼင်ႇၼႆ ဢိင်ၼိူဝ်တၢင်းၶႄႇ တင်း ဢမႄႊရိၵၼ်ႊမိပ်ႇငႅၼ်းမႃးလႄႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ပိူဝ်ႈတႃႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵၼ်တင်းၶၢင် ထႅင်ႈဝႆးဝႆးၼႆႉယူႇ။

ပဵၵ်ႉသမ်ႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇလၢႆလၢႆတီႈလၢတ်ႈဝႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ထႅင်ႈၼႆႉ တေပဵၼ်တီႈပၢင်သၢင်းၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽူႈမီးႁူယႂ်ႇတႃၵႂၢင်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ၊ ပိူဝ်ႈတႃႇလိူၵ်ႈတီႈပၢင်သၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈၵမ်းလိုၼ်း သုတ်းၵူၺ်း၊ ၸူဝ်ႈၸႃႈၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇႁဵတ်းပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်တီႈ ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ဝႃႉလႂ်၊ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UN) မႃးၶဝ်ႈၵႄႈၵၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ/သူၸဝ်ႈလိုမ်းဝႆႉၵွၼ်ႇလႃႈ- ဝႃႈၼႆ။