ၼႂ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 66 ပီ ဢၼ်ၸတ်း တီႈငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဝႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီလွင်ႈမၢၼ်ႈတိုၵ်းယိုဝ်းၶၢင်။ ပေႃးၶႂ်ႈသၢင်ႈ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ထုၵ်ႇလႆႈၵိုတ်းယိုဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉတင်းမိူင်း။

ဝၼ်းထိ 08/02/13 ၼႆႉ သိုဝ်ႇမိူင်းထႆးဢွၵ်ႇ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ ၸတ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး တီႈငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း။ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း လၢတ်ႈဝႃႈ- ႁဝ်းဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်းလွင်ႈတပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတိုၵ်ႉပိုတ်ႇသိုၵ်းတိုၵ်း ယိုဝ်းၼႂ်းမိူင်းၶၢင်၊ ၵၢၼ်သၢင်ႈ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိုတ်းယိုဝ်းၸုမ်းၼိုင်ႈသေ ၵႂႃႇတိုၵ်းယိုဝ်းၸုမ်းၼိုင်ႈ၊ ထုၵ်ႇလႆႈၵိုတ်းယိုဝ်း ၵူႈၸုမ်း။

ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း ယင်းလၢတ်ႈပႃးဝႃႈ- မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်းမၢၼ်ႈ ယင်းပႆႇၶိုပ်ႈၼႃႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တၢင်းမၢၼ်ႈ ဢိင်ဢၢင်ႈဝႃႈ မၢၼ်ႈတိုၵ်ႉလႆႈတိုၵ်းသိုၵ်းတေႃႇၶၢင်ယူႇ၊ ဢၼ်ၸၢင်ႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၽွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်  ဢၼ်ၸုမ်း UNODC ၵပ်းသၢၼ် ပၼ်ဝူင်ႈၵၢင်သေ လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းၵၼ်မႃး ဝႃႈတေႁဵတ်းၵႂႃႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း မိူင်းပၼ်ႇ၊ မိူင်းၼၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း- ဝႃႈၼႆ။

ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း တုၵ်းယွၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢၼ် ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ၊ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပႆႇမီးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈဢမ်ႇႁဵတ်း ၸွမ်းၶေႃႈလႆႈၸႂ် ဢၼ်တူၵ်းလူင်းၵၼ်တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ဝိရတ်ႉ ၼိယူမ်းထမ်း၊ ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ၾၢႆႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၼ ရေးသူၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ-ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈမီးပၼ်ႁႃမႃးႁိုင်ၼၢၼ်းယဝ်ႉလႄႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းယဝ်ႉၵေႃႈ ယင်းပႆႇၸၢင်ႈၵိုတ်း ၵၢၼ်တိုၵ်းတေႃးလႆႈ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉၶႂ်ႈၼႄဢဵၼ်ႁႅင်း/ ၼမ်ႉၵတ်ႉၶဝ် တေႃႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ၵူဝ်ယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ပၢင်ၶုၵ်းထူပ်း ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၸတ်းတီႈလွႆတႆးလႅင်းပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈႁႅၵ်ႈ သုတ်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး လႆႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဝၢႆးသေ (RCSS/SSA) တူၵ်းလူင်းၵိုတ်းယိုဝ်းမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 02/12/11 ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ပၢင်ၶုၵ်းထူပ်းဝၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ မီးၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး မိူၼ်ၼင်ႇတူဝ် တႅၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶၢင်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဝႃႉၸိူဝ်းၼႆႉမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ။