ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ဢၼ်ႁပ်ႉႁွင်းၸွမ်းဝၼ်း ၶုၼ်သၢမ်လေႃး-ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ၊ လိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ သေၸတ်းမႃး 2-3 ပီထတ်းၵၼ်ၼႆႉ ပီ 2013 ၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းထႆး၊ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ။ ၼႂ်းမိူင်းတႆးသမ်ႉ ၸတ်းတီႈမိူင်းၵဵင်းတွင်း။

ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉတႆးၼႆႉ တီႈၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ ၶိူဝ်းႁိူၼ်းၶုၼ်သၢမ်လေႃး ဢွၼ်ႁူဝ်မူႇၸုမ်းပီႈၼွင်ႉတႆးၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ ၸတ်းႁဵတ်း တီႈဝတ်ႉၽရႃႉၼွၼ်း (ၶွၼ်မူင်ႉ) ဢိူင်ႇၻွၼ်းၵႅဝ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈရိမ်း ၵဵင်းမႆႇ (ႁိမ်းသႃလႃးၵၢင် ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ) ဝၼ်းထိ 12-13/02/13 ၊ ဢၼ်တူၵ်းမႅၼ်ႈလိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 2-3 ၶမ်ႈၼႆႉ။ ယိူင်းဢၢၼ်းပိူဝ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈဝိၺၢၼ်ႇၶႂၼ်ငဝ်း ၶုၼ်သၢမ်လေႃး-ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းလီၼႃးမုၼ်လႄႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး မီးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်၊ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ထႅမ်သၢင်ႈပႃႇရမီး ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ႁႂ်ႈလႆႈလီၸၢတ်ႈၼႆႉၸၢတ်ႈၼႃႈ- ၼႆယဝ်ႉ။

ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ယင်းမီးယိူင်းဢၢၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁူႉၸၵ်းတႆး၊ ႁူႉပိုၼ်းတႆး၊ ႁူႉထိုင်လွင်ႈ မိူင်းတႆး ၽူႈမီးၵေႃႉမီးသၸ်ႉၸႃႇတၢင်းႁၵ်ႉၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ။ ႁႂ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးမႅတ်ႇပႅင်းၾိင်ႈထုင်းတႆး ၵိုၵ်းပိုၼ်းၵႂႃႇယိုၼ်းယၢဝ်း ၶၢဝ်းႁိုင်လႄႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးၸုပ်ႈသႅၼ်းမႂ်ႇ လႆႈႁူႉပိုၼ်းၶုၼ်သၢမ်လေႃး-ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇသေ မေႃၵဵပ်းဢဝ်လွင်ႈလီမႃးၸႂ်ႉ ပဵၼ်ဝႅပ်ႇယၢင်ႇတၢင်းတိုဝ်းၵမ်၊ ႁႂ်ႈမီးသၸ်ႉၸႃႇသိုဝ်ႈသႂ်တေႃႇ ၵူပ်ႉၵူႈၵေႃႉႁၵ်ႉ၊ ႁႂ်ႈမီးမဵတ်ႉတႃႇတေႃႇၼႃႈႁိူၼ်းတႃယေး၊ ပိူဝ်ႈတႃႇလူတ်းယွမ်းပႅတ်ႈ ပၢၼ်ပဵၼ်ပေႃႈႁၢင်ႉ မႄႈႁၢင်ႉ၊ ပေႃႈသိုပ်ႇမႄႈၵပ်း၊ လွင်ႈၼွၵ်ႈၸႂ်တေႃႇၵေႃႉႁၵ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ- ၼႆယူႇ။

ပီ 2013 ၼႆႉၼႂ်းမိူင်းတႆးသမ်ႉ ၸဝ်ႈမႁႃၵျႃႇဢွၼ်ႁူဝ် ၸတ်းတီႈဝၢၼ်ႈပႃႇသႃ ၵဵင်းတွင်း။  တီႈဝၢၼ်ႈပႃႇသႃၼႆႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပဵၼ်တီႈၵိူတ်ႇၶွင်ၶုၼ်သၢမ်လေႃး၊ ၸတ်းႁဵတ်းထတ်းၵၼ်မႃး ပီၼႆႉပဵၼ်ပီထိ 3 -ၼႆယဝ်ႉ။ (ပီၼႆႉ ဝၼ်းၵိူတ်ႇပိုၼ်းဝၼ်း တၢင်းႁၵ်ႉတႆး ၶုၼ်သၢမ်လေႃး လႄႈၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 998 ပီ)။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၶူးယိင်းပရၶွင်ႊ ၼိမၼ်ႊႁေမိၼ်ႊ ၸဝ်ႈပၢႆးပိုၼ်းၵူၼ်းထႆး ယၢမ်ႈၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼႄတီႈ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၾိင်ႈငႄႈတႆး/ထႆး ဝဵင်းၵဵင်းႁုင်ႈ (သိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး) မိူဝ်ႈ 6/10/2006 ဝႃႈ- ဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၵဵင်းတွင်းလႄႈ ဝၼ်းသၢမ်လေႃး-ဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ (ၵူႈႁၵ်ႉပၢၼ်ဢွၼ်ၸိုင်ႈၸၢင်ႇ) တၢႆၶွႆႈၸွမ်းၵၼ် ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ၊ သမ်ႉတူၵ်းၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊၼင်ႇၵဝ်ႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈႁပ်ႉႁွင်း ပဵၼ်ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉသေ ၸတ်းႁဵတ်းဝၼ်းဝႃႊလဵၼ်ႊ ထၢႆႊ တႆးၵေႃႈလႆႈ- ဝႃႈၼႆ။
ၸဝ်ႈပၢႆးပိုၼ်းတႆး/ထႆး ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈႁၼ်ထိုင်ၸီႉၸမ်ႈဝႃႈ- ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈႁဵၼ်းၸွမ်းပိူၼ်ႈ ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 14 ဝၼ်းသေ ႁဵတ်းဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈၵေႃႈလႆႈ။ ပူၼ်ႉမႃး 53 ပီ (မိူဝ်ႈလဵဝ် 56 ပီ) မိူဝ်ႈလိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ယင်းၶူပ်းမႅၼ်ႈဝၼ်းထိ 14/02/1956 လီငၢမ်းလူးၵွၼ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈႁပ်ႉ ႁွင်းမၵ်းတတ်းဢဝ်ဝၼ်းလိူၼ် သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ။

ၼႂ်းၵႃႈဢပုမ်ႇတႆးၵူႈပွတ်းတွၼ်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼပ်ႉသွၼ်ႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မီးမႃးပဵၼ်ပၢၵ်ႇပၢၵ်ႇႁူဝ်ၼၼ်ႉ ဢပုမ်ႇပိုၼ်း ၸိူင်းၶုၼ်သၢမ်လေႃးၵဵင်းတွင်း ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလိုဝ်းလင် ၽႄႈလိူဝ်ပိူၼ်ႈႁူဝ်ၼိုင်ႈ။ ယႂ်းႁိုၼ်ၽိုၼ်ပပ်ႉ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၵဵင်းတွင်း ၼႆႉ ယၢမ်ႈတွၼ်ႉငိၼ်းဝႃႈ ၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး ၼၢင်းၶမ်းၵူႇ (လုၵ်ႈယိင်းၸဝ်ႈၵၢင်းသိူဝ်) ပဵၼ်ၵေႃႉတႅမ်ႈဝႆႉ ပိုၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ သဝ်ႈမွင် ၽူႈမၢဝ်ႇမေးသၢဝ် မိူင်းၼိူဝ်မိူင်းတႂ်ႈ တၢႆၽၢတ်ႇၵၼ်၊ သမ်ႉလႆႈ ႁၼ်ပႃးလွင်ႈယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈ၊ ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆး တႆးမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ပူၼ်ႉမႃး 4-5 ပၢၵ်ႇပီမိူင်း။

ၶဝ်ႈတူၺ်းႁုၼ်ႇႁၢင်ႈၶုၼ်သၢမ်လေႃး-ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ လႄႈထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်းလႆႈတီႈ- http://www.youtube.com/watch?v=3pdX3X6IpbM