ၶွမ်ႊမတီႊပွင်ပဵၼ်ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် ၸႄႈမိူင်းတႆးလႄႈၸႄႈ မိူင်းၵယႃး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈၵိုတ်း ပၢင်တိုၵ်း တေႃႇၶၢင်၊ ၵႄႈလိတ်ႈၵၢၼ်မိူင်း လူၺ်ႈလွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။

ဝၼ်းထိ 29/01/13 (မိူဝ်ႈဝႃး) ပႃႊတီႊၵၢၼ်မိူင်း 9 ပႃႊတီႊ ႁူမ်ႈႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် တီႈလုမ်းငဝ်ႈငုၼ်းၻီႊ မွၵ်းၶရေႊသီႊၸိူဝ်ႉ ၶိူဝ်းတႆး ႁိုဝ် ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် (SNLD) တီႈပွၵ်ႉ 10 (ၶၢႆးႁဵဝ်း) ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။ ပၢင်ၵုမ်လႆႈၸႂ်တႅပ်းတတ်း ၵေႃႇတင်ႈၶိုၼ်ႈမႃး ၶွမ်ႊမတီႊပွင်ပဵၼ်ပၢင်ၵုမ် ၸႄႈမိူင်းတႆးလႄႈၸႄႈမိူင်း ၵယႃး ဢၼ်တေၸတ်းၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မၢတ်ႈၶျ်။ ယူႇတီႈၶွမ်ႊမတီႊပွင် ပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်သေ လႆႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈၵိုတ်းယိုတ်းဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁၢင်ႈသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း သိုၵ်းၶၢင် (KIO/KIA) လႄႈ ႁႂ်ႈၸႂ်ႉလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ၵႄႈလိတ်ႈ လူၺ်းလွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း- ၼႆယဝ်ႉ။

တိုၵ်းသူၼ်းဝႃႈ ပေႃးဢဝ်လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ဝႃႈၸိုင် ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈ လႅဝ်း၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်မီးဢႃႇၼႃႇၸိၵ်းၸွမ်ၼင်ႇၵၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ် သူၵဝ်ႁဝ်းႁႃးတင်းသဵင်ႈၼႆႉ တေလႆႈမီး လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်လႄႈ မီးသုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းႁင်းၶေႃ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇ ပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးမႃးႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်။ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ပဵၼ်မႃးၼင်ႇၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈၼပ်ႉထိုဝ်ယုမ်ႇယမ်ၵၼ်၊ ဢိင်ၼိူဝ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၼပ်ႉ ထိုဝ်/ယုမ်ႇယမ် ၵၼ်သေ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵေႃႈ ၸင်ႇဝႃႈဢမ်ႇၵေႃႇသၢင်ႈမႃးလႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇတိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈ ၵိုတ်း သိုၵ်းတီႈ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်သေ ဢဝ်လၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း- ဝႃႈၼႆ။

ပႃႊတီႊၵၢၼ်မိူင်း 9 ပႃႊတီႊ  ဢၼ်ၸတ်းပၢင်ၵုမ်ႁူမ်ႈၵၼ် တီႈၶၢႆးႁဵဝ်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈသေ ႁူမ်ႈၵၼ် ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တိုၵ်းသူၼ်းၼႆႉ 1.ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် (SNLD) ၊ 2.ပႃႊတီႊၻီႊမွၵ်းၶရေႊသီႊ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းထၼု (DNDP) ၊ 3.ပႃႊတီႊပူၵ်းပွင် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဢၢင်းလေး (INDP) ၊ 4.ပႃႊတီႊၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵယၢၼ်း (KNP) ၊ 5.ပႃႊတီႊၽႅၼ်ႇလိၼ်ၵယၢၼ်းမႂ်ႇ (KNLP) ၊ 6.ပႃႊတီႊၻီႊမွၵ်းၶရေႊသီႊလႄႈ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၵူဝ်းၵၢင်ႉ (KDUP) ၊ 7.ပႃႊတီႊၻီႊမွၵ်းၶရႅတ်ႊတိၵ်ႊၵူဝ်းၵၢင်ႉၸိုင်ႈတႆး (SSKDP) ၊ 8.ပႃႊတီႊမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး၊ 9.ပႃႊတီႊၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈဝႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ပိူင်လူင်မၼ်း 9 ပႃႊတီႊၼႆႉ လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်တႅပ်းတတ်းဝႃႈ တေႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် မိူင်းယၢင်းလႅင်-မိူင်းတႆး ႁူမ်ႈၵၼ် ၼႂ်းလိူၼ် မၢတ်ႈၶျ် (2013)ၼႂ်းဝူင်ႈထိၼိုင်ႈ။ ပိူဝ်ႈတႃႇၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ ပၢင်ၵုမ်လႆႈၵေႃႇ တင်ႈဝႆႉ ၸုမ်းပွင်ပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်ပႃႊတီႊႁူဝ် သိူဝ် 3 ၵေႃႉ၊ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ 8 ပႃႊတီႊ ၼိုင်ႈပႃႊတီႊ 1 ၵေႃႉ- ၼႆယဝ်ႉ။