ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၵူၼ်းမိူင်း ၵုၼ်ႁဵင် ယိၼ်းၶေႃးၶူမ်ၸွမ်း လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢမ်ႇပႃးၼႂ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယုၵ်းယၢင်ႇ 5 ပီ၊ ဢၼ်တႄႇၼႂ်းပီ 2011-16 ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇႁူႉသၽႃးတုမ်ႉတွပ်ႇၸိူင်ႉ ႁိုဝ်။

ၸွမ်းၼင်ႇၶၢဝ်ႇဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇမႃးၼၼ်ႉ လႆႈႁူႉဝႃႈၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢမ်ႇပႃးၼႂ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ 5 ပီ ယုၵ်းယၢင်ႇ၊ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတၢင်ႇၸူးတီႈသၽႃး ပိူဝ်ႈတႃႇထတ်းသၢင်။ ပီပတ်ႊၵျႅတ်ႊ (Budget) ၶၢဝ်းတၢင်း 5 ပီၼႆႉ တင်ႈတႄႇၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊ ပရိူဝ်ႊလ် ပီ 2011-12 တေႃႇထိုင်မျၢတ်ႊၶျ် ပီ 2015-16 ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၼၢင်းဝႃႇၼု ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးၵူၼ်းမိူင်း ၵုၼ်ႁဵင် လၢတ်ႈဝႃႈ- ပီပတ်ႊၵျႅတ်ႊ ဢၼ်တင်ႈဝႆႉၶၢဝ်းတၢင်း 5 ပီ  ဢမ်ႇပႃးၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈပုၼ်ႈတႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ ၵဝ်ၶႃႈယိၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်လဵၵ်ႉ တႄႉတႄႉ- မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 12/01/13 ၼင်ႇၼႆ။

ၼၢင်းဝႃႇၼု ယင်းလၢတ်ႈဝႃႈ- ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ ဢၼ်ယုင်ႈယၢင်ႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၼ် မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 60 ပီပၢႆၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈမီးၶၢဝ်းယၢမ်းပဵင်းပေႃးၵုမ်ႇထူၼ်ႈ၊ တေလႆႈပဵၼ်ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း ၶိုင်ပွင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶၢဝ်းပွတ်း-ၶၢဝ်းယၢဝ်းၼင်ႇၵၼ်- ဝႃႈၼႆ။ (ၵူၺ်းၵႃႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉတႅမ်ႈ ၶၢဝ်ႇၼႆႉ ယင်းပႆႇလႆႈႁူႉဝႃႈ တၢင်းသၽႃးတုမ်ႉတွပ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်)။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇလၢႆၾၢႆႇသပ်းလႅင်းၼႄဝႃႈ- ပေႃးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢမ်ႇပႃးၼႂ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် 5 ပီၵေႃႈ ပွင်ႇဝႃႈ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းဢမ်ႇမီး။ ပေႃးၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢမ်ႇပႃးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵေႃႈ တၢင်ႇယွၼ်းငိုၼ်းၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးပၼ်- ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 04/09/12 ဢိင်ၼိူဝ်မီးၵၢၼ်တွင်ႈထၢမ်သေ ဢူးဢွင်ႇမိၼ်း တွပ်ႇလၢတ်ႈတီႈၸုမ်းသိုဝ်ႇ (KIC) ဝႃႈ- မၼ်းၸဝ်ႈတင်းၽူႈၸွႆႈ ဢူးလႃႉမွင်ႇသူၺ်ႇ လႆႈၸူၵ်းငိုၼ်းၼႂ်းထွင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၸႂ်ႉ ၸၢႆႇၵူၺ်း။ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇလွင်ႈငမ်း ယဵၼ် ယင်းပႆႇမီးၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈပတ်ႊၵျႅတ်ႊဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ တေႃႇထိုင် မိူဝ်ႈလဵဝ် သၽႃးၵေႃႈပႆႇၽႄပၼ် ငိုၼ်းပိူဝ်ႈတႃႇ ႁဝ်းၸႂ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 03/11/12  ႁူဝ်ပဝ်ႈသၽႃးယူႊရွပ်ႊ (EU) Jose Manuel Barosso ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈၸွႆႈပၼ် ငိုၼ်းယူႊရူဝ်ႊ 700,000 (7 သႅၼ်)၊ (ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းယၢမ်းလဵဝ် တူၵ်းငိုၼ်းထႆးမွၵ်ႈ 28,441,000 လၢၼ်ႉဝၢတ်ႇ။ တူၵ်းငိုၼ်းမၢၼ်ႈမွၵ်ႈ 805,772,336 ၵျၢတ်ႈ)  ပၼ်သုၼ်ၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ (Myanmar Peace Center) ပိူဝ်ႈတႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇပီ 2013 ႁဝ်းၶႃႈတေၸွႆႈပၼ်ထႅင်ႈ 30,000,000 (30 လၢၼ်ႉ)ယူႊရူဝ်ႊ (ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းယၢမ်းလဵဝ် တူၵ်းငိုၼ်းထႆးမွၵ်ႈ 1,206,701,655 ဝၢတ်ႇ။ တူၵ်းငိုၼ်းမၢၼ်ႈမွၵ်ႈ 34,537,747,275 ၵျၢတ်ႈ) -  ၼႆယူႇ။

ၼွၵ်ႈသေၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ ၼၢင်းဝႃႇၼု ယင်းလႆႈတူၵ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈ 2 ၶေႃႈ- 1.လွင်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈၸၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၵႂႃႇတူၵ်းမိူင်းပိူၼ်ႈ၊ ပေႃးဝႃႈပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းၸိုင် ႁႂ်ႈပၼ်သုၼ်ႇလႆႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶိုၼ်း။ 2.ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶူင်းၵၢၼ်ပုတ်ႈတႅၼ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ႁႂ်ႈပေႃး ၶိုဝ်းယမ်- ၼႆယဝ်ႉ။