မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၵဝ်ၶႃႈယၢမ်ႈလၢတ်ႈမႃး ၽွၼ်းလီၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ် 24 ယၢင်ႇယဝ်ႉ။ ပွၵ်ႈၼႆႉ ၵဝ်ၶႃႈတေ ၶိုၼ်းဢဝ်ႁူဝ်ၶေႃႈ ဢၼ်ဝႃႈ ၽွၼ်းလီၼမ်ႉၽိုင်ႈ 10 ယၢင်ႇၼႆႉ တေယွၼ်းလၢတ်ႈၼႄဢိတ်းၼိုင်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်ထုင်ႉမိူင်းသၼ်လွႆႁဝ်းၶဝ် တႄႉၵေႃႈ ၼႂ်းၵႃႈႁိူၼ်းၼိုင်ႈလင်ၼႆႉ ၵႆႉၵႆႉႁၼ်ၶဝ်ဢဝ်ၼမ်ႉ ၽိုင်ႈဝႆႉ ၼိုင်ႈတဝ်ႈလႂ် သွင်တဝ်ႈလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉႁမ်ႉၼမ်။ ပေႃးထၢမ်ဝႃႈ ၼမ်ႉၽိုင်ႈသမ်ႉဢဝ်ဝႆႉႁဵတ်း သင်ၼႆ ၵမ်ႈ ၼမ်လႆႈၶေႃႈတွပ်ႈဝႃႈ “ပိူဝ်ႈဢဝ်ႁဵတ်းယႃႈယႃ” ၼႆႉယဝ်ႉ။

ၸႂ်ႈတေႉယဝ်ႉ ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းယႃႈယႃသႅၼ်းၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ မၢင်ၸိူဝ်းတေဢဝ်လေႃး ၼမ်ႉမႆႈသေၵိၼ်။ မၢင်းၸိူဝ်းၵေႃႈ တေၶူၼ်းၶဝ်းလေႃးၼမ်ႉလၢင်ႈသေ ၵိၼ်။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ဢဝ်သႂ်ႇၼႂ်းၽၵ်းသေၵိၼ်။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ဢဝ်သႂ်ႇလေႃးယႃႈယႃတၢင်ႇၸိူဝ်ႉ တၢင်ႇပိူင်သေၵိၼ်။ လၢႆးၵိၼ်မၼ်းမီးၼမ်။ ပေႃးၵႆႉၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈၸိုင် ၽွၼ်းလီမၼ်းမီးဝႆႉ 10 ယၢင်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ -

1) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႊသိူဝ်ႊ Cancer လႄႈ တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်
ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈပႃးဝႆႉထၢတ်ႈ Antioxidant flavonoid လႄႈလိူဝ်သေၸၢင်ႈႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈတၢင်းပဵၼ် Cancer မၢင်ၸိူဝ်းယဝ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်ၵေႃႈ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈ။

2) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵၼ်းႁႂ်ႈ ႁူင်းၶဝ်ႈၸဵပ်းယူပ်ႈယွမ်းလူင်း
ၸွမ်းၼင်ႇ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီၶဝ်မၢင်ၸုမ်း ၶူၼ်ႉၶႂႃႉႁႃႁၼ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမႅင်း Bacteria သေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူင်းၶဝ်းႁဝ်းၵႂ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးလႂ်၊ ထူင်းၶဝ်ႈၸဵမ်းၶိုၼ်ႈမႃးလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈၵေႈပၼ် လႆႈယူႇ-ၼႆယဝ်ႉ။

3) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈႁႄႉၵင်ႈလႆႈမႅင်း Bacteria တင်း Funguses
ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉသၢၼ်ၶတ်းၵၼ်တင်း မႅင်း Bacteria လႄႈ Funguses လႆႈ။ ၼမ်ႉၽိုင်ႈလႄႈ enzyme ထႅင်ႈသႅၼ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၶဝ်မႃးႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်သေ ယဵၼ်းပဵၼ်ၵႂႃႇၼမ်ႉၵတ်ႉ Hydrogen peroxide ယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ်ဝေႊၵႃႊ( မိူင်းၼယူႊသီႊလၼ်ႊ) ၽူႈလဵပ်းႁဵၼ်းပီႊတႃႊ လၢတ်ႈၸိူင်ႉၼႆ။

4) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵၼ်းႁႂ်ႈထူၺ်ႈၸႂ်လူမ်
ၵူၼ်းလဵၼ်ႈႁႅင်း Olympic ၶဝ် မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉၵေႃႈ တႃႇႁႂ်ႈတၢင်းႁိူဝ်ႉမွႆႈ တေႁၢႆလႄႈသင် တႃႇႁႂ်ႈပေႃးထူၺ်ႈၸႂ်ငၢႆႈ/ ထူၺ်ႈၸႂ်လူမ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵႆႉၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈ-ၼႆယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ၶိုၼ်းႁႃႁၼ်ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၵုမ်းလႆႈထိုင်ၸၼ်ႉ Glycogen သေ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းႁဝ်းတိူဝ်းၶိုၼ်ႈမႃး။

5) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸွႆႈၵမ်ႉပၼ် ႁႂ်ႈတၢင်းပဵၼ်ဢႆလႄႈၶေႃးၶူမ်းႁၢႆလႆႈ
ပေႃးပဵၼ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈတႄႉတႄႉၸိုင် ၸၢင်ႈယႃပၼ်လႆႈတၢင်းပဵၼ်ဢႆ ႁၢႆလၢႆ။ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 110 ၵေႃႉ ပေႃးပၼ်ၶဝ်ၵိၼ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈ ၼိုင်ႈၵွၵ်းသေ ၼွၼ်းလပ်းၵႂႃႇယဝ်ႉၸိုင် ဢၼ်ၶဝ်ၵႆႉဢႆၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ႁၢႆၵႂႃႇသေ ၼွၼ်းလပ်းလႆႈလီ။

6) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈၵုမ်းပၼ်လႆႈ ၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်း
ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ်လႆႈၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်း။ ၸၢင်ႈထႅင်ႈပၼ်လႆႈ ႁႅင်းသၢႆတႃ ႁႂ်ႈတူၺ်းလႆႈၸႅင်ႈ။ လိူဝ်သေၵုမ်း ပၼ်လႆႈၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်းယဝ်ႉ ၼႂ်းထူင်ယဵဝ်ႈ ဢၼ်မႅင်းၸၢင်ႈၶဝ်ႈၵႂႃႇလႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈ၊ တၢင်းပဵၼ်ၶႂ်ႈႁၢၵ်ႈ ၶႂ်ႈဢေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁၢႆၼႆယဝ်ႉ။

7) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈၵုမ်းပၼ်လႆႈ ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈ
ၼႂ်းတူဝ်းၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ် ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်သေ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉတႃလပ်း သိင်ႇမဝ်းလူမ်ႉ။ ၼႂ်းၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ တေၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ၽရႅတ်ႉတူတ်ႉသ် လႄႈ Glucose ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၸၢင်ႈၵုမ်းပၼ်လႆႈ ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈ။

8) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ်လႆႈ ႁွႆးၸဵပ်းမၢတ်ၼိူဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်
ၼိူဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်ႁဝ်းၼႆႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈတိူဝ်ႉၺႃးဝၢတ်ႇပဵၼ်ႁွႆးၸဵပ်းလႄႈသင် ထုၵ်ႇၺႃးၾႆးမႆႈလႄႈပဵၼ်ၸဵပ်းဝႆႉ ၼၼ်ႉလႄႈသင် ပေႃးဢဝ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈတႃးပၼ်ၼႆၸိုင် ႁွႆးဝၢတ်ႇၸဵပ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေၸဵဝ်းႁၢႆ ၶႅၼ်းဢိၵ်ႇတင်း ႁွႆးၸဵပ်းဝၢတ်ႇၵေႃႈ တေၸဵဝ်းႁႅင်ႈ။

(9) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈၼႂ်းယႃႈယႃ
ၼႂ်းၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ Lactobacilli   6 ယၢင်ႇၶိုၼ်ႈၼိူဝ်လႄႈသင် Bifidobacteria   6 ယၢင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ဝႆႉတဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ဢဝ်ႁဵတ်းယႃႈယႃၵေႃႈ လႆႈၼႆယဝ်ႉ။

(10) ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၽိဝ်ၼင် ႁၢင်ႈလီ
ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈဝႃႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၶတ်းၶႂၢင်လႆႈ မႅင်း Bacteria လႄႈ ၸၢင်ႈႁဵၼ်းႁႂ်ႈၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင် ႁၢင်ႈလီ ဢူၼ်ႈၼူၼ်း။ သင်ဢဝ်တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင် ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်တင်းၼမ်ႉၽိုင်ႈၼၼ်ႉ မႃးၶူၼ်းၶဝ်းလေႃးၵၼ်သေ ဢဝ်တႃးၽိဝ် ၼိူဝ်ၽိဝ်ၼင် ၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်ႁဝ်း ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်သေ တူၺ်းႁၢင်ႈလီၼႆယဝ်ႉ။