ဢိင်ၼိူဝ်တၢင်းဝူၼ်ႉၾၼ် ယိူင်းဢၢၼ်းမီးဝႆႉၸဵမ်မိူဝ်ႈ လဵၵ်ႉသေ ၸၢႆးႁၢၼ်လဵတ်း ၶိုင်ပွင်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပပ်ႉ ႁၢင်ႈလူၼ်ႉ (ၵႃႊတုၼ်ႊ)ၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၻွၼ်း” (DAWN) ပွင်ႇဝႃႈ (“ႁူဝ်ၼႂ်” ၵႂၢမ်းၵဝ်ႇတႆးဝႃႈ “ႁုင်ႈ”) ၵဵဝ်ႇၵပ်းပၢႆး ပၺ်ႇၺႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ သင်မီးၽူႈပၼ်ႁႅင်းဢၢၼ်းဢွၵ်ႇ သိုပ်ႇၵႂႃႇၼိုင်ႈလိူၼ်ၼိုင်ႈပပ်ႉ။

ၸၢႆးႁၢၼ်လဵတ်းလၢတ်ႈဝႃႈ- ႁဵတ်းၸွမ်းတၢင်းသူၼ်ၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းၶႂ်ႈပဵၼ်ၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႆးႁဝ်းၼႆႉ မီးၶူးသွၼ်ယူႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးပပ်ႉဢၢၼ်ႇ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈပပ်ႉတႆးႁဝ်းဢမ်ႇဢွၵ်ႇၼမ်။ ပေႃးတူၺ်းပပ်ႉလိၵ်ႈတႆးႁဝ်းၸိူဝ်းဢွၵ်ႇမႃး သမ်ႉၵႂႃႇတူၺ်းပပ်ႉလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတီႈတႃႈၵုင်ႈ ႁႅင်းၸႂ်ပေႃးတူၵ်း၊ ပပ်ႉလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢွၵ်ႇၼိုင်ႈဝၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ။ ပေႃးတူၺ်း မိူင်းထႆး ပပ်ႉလိၵ်ႈထႆးၶႅၼ်းဢွၵ်ႇၼမ်၊ ထႆးဢွၵ်ႇၼိုင်ႈဝၼ်း ပဵင်းတႆးဢွၵ်ႇ 5 ပီ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ႁဝ်း လႆႈဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈလၢႆး (ၶဝ်မီးၵၢင်ႇမၼ်းယဝ်ႉ ႁႂ်ႈမီးပိုၼ်မၼ်းၸွမ်း)ၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈၶိုင်ပွင်ဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼႆႉ- ဝႃႈၼႆ။

ၵႃႈပူၼ်ႉမႃး ဢိင်ၼိူဝ်ၸၢႆးႁၢၼ်လဵတ်း ယၢမ်ႈတႅမ်ႈႁၢင်ႈလူၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵိူဝ်ႉၶုၼ်မိူင်းလွင်ႈႁုၵ်းႁၢႆႉ မႃးလႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇလႆႈ တွင်ႈထၢမ်ဝႃႈ- ယၢမ်ႈတႅမ်ႈႁၢင်ႈလူၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်း၊ ၶိုၼ်းမႃးတႅမ်ႈႁၢင်ႈလူၼ်ႉ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးတွပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- တႅမ်ႈႁၢင်ႈ လူၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ယိူင်းၸူးၽႂ်ၵေႃႈႁဝ်းတိုၼ်းလႆႈဝူၼ်ႉတႃႇၵူၼ်း ၵေႃႉၼၼ်ႉ၊ တိုၼ်းႁႃတၢင်း ႁုၵ်းႁၢႆႉမၼ်းတႃႇသေႇ၊ ပေႃးဢမ်ႇ ႁၼ်ဢၼ်ႁၢႆႉမၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ႁၢင်ႈလူၼ်ႉဢၼ်လီမႃးလႆႈ။ ႁၢင်ႈလူၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈဝူၼ်ႉႁဵတ်း တင်းဝၼ်းယဝ်ႉႁူဝ်ၼိုင်ႈၵူၺ်း၊ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈတႃႇႁူဝ် ၼိုင်ႈၵူၺ်း ဝူၼ်ႉ 2-3 ဝၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇဢွၵ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႄႉ ၵွပ်ႈလႆႈဢၢင်ႈဢိင်ဢဝ်ၼႂ်း ပပ်ႉတၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း၊ ဢပုမ်ႇဢီႇ သုပ်ႉ၊ ပၢႆးသႅၼ်ႉ (Science)၊ ပပ်ႉလိၵ်ႈလၢႆးထႆး၊ ၽူႈမီးၸိုဝ်ႈ သဵင်ယႂ်ႇၼႂ်းလူၵ်ႈ၊ ၼႂ်းသႃသၼႃပုတ်ႉထ / ၶရိတ်ႉ၊ ၵႂၢမ်းၵပ်း ထုၵ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ လႄႈ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးယၢပ်ႇ- ဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈလဵဝ် တႅမ်ႈဢွၵ်ႇယဝ်ႉ 6 ပပ်ႉ၊ ဢၼ်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉမီး 1 ပပ်ႉ၊ ဢၼ်တိုၵ်ႉႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၼႂ်းၶွမ်ႊ ၵိုတ်းထႅင်ႈ 5 ပပ်ႉ၊ ၼႂ်း 6 ပပ်ႉၼႆႉ ၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်း 20 ဝၼ်း။

လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းလႄႈတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ- ၵဝ်ၶႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းတႅမ်ႈႁၢင်ႈလူၼ်ႉ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းတႅမ်ႈ လိၵ်ႈ၊ လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းၼႂ်းလိၵ်ႈလၢႆးတႄႉတေမီးယူႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁိပ်ႈၼႅတ်ႈႁဵတ်း၊ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးမီး။ ၵၢၼ်ငိုၼ်း တွင်းၵေႃႈ ဢဝ်ငိုၼ်းဢၼ်ၵဵပ်းႁွမ်တွမ်ဝႆႉတႃႇလုၵ်ႈလၢင်း မႃးၸႂ်ႉၸၢႆႇၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမီးငိုၼ်းၼမ်သေႁဵတ်း။ ႁဵတ်းၵႂႃႇတူၺ်း ပေႃးဝႃႈ 5-6 ပပ်ႉၼႆႉ မီးၽူႈပၼ်ႁႅင်း ၼမ်၊ ဢမ်ႇပုတ်းတိုၼ်း ၸိုင် တေသိုပ်ႇႁဵတ်းၵႂႃႇ 1 လိူၼ်ၼိုင်ႈပပ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။

ယူႇတီႈသုၼ်ႇတူဝ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသေႈလႄႈတၢင်ႇမူႇတၢင်းၸုမ်းၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈႁၼ်ၽွၼ်း ၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်း ဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ ၶေးတေၸၢင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်ယူႇ။ ပပ်ႉႁၢင်ႈလူၼ်ႉၼႆႉ ပေႃးမႃးပၼ်ႁႅင်းတီႈ တူဝ်ၵဝ်ႇၸိုင် ၵႃႈၶၼ်ပပ်ႉလႂ် 25 ဝၢတ်ႇ၊ ဢၼ်ၶၢႆၸွမ်းႁၢၼ်ႉတႄႉဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တုၵ်းယွၼ်း ယႃႇႁႂ်ႈ ၶၼ်သုင်လိူဝ် 35 ဝၢတ်ႇ။ ၼႂ်းမိူင်းတႄႉယိူင်း ဢၢၼ်းပိုၼ်ၽႄႈတီႈ မွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင်၊ လႅင်းၶမ်း လႃႈသဵဝ်ႈ၊ မူဝ်တႆး ဝဵင်းလိူဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ- ဝႃႈၼႆ။