မိူဝ်ႈဝူင်ႈပူၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်းသေ ၼမ်ႉၼွင်း ထူမ်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလၢႆၸႄႈဝဵင်း၊ တီႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉၵေႃႇသၢင်ႈၵွင်းမူးယၢၼ်ႇ တၢႆးဢွင်ႇ လႄႈၵမ်ႈၽွင်ႈၶႂၢၵ်ႈႁူဝ်ႉႁိူၼ်းထူမ် မႄႈၼမ်ႉ။

ဝၼ်းထိ 27/07/12 ၼမ်ႉထူမ်ႈတီႈလႃႈသဵဝ်ႈ ပွၵ်ႉၼႃးမၢၵ်ႇၶေႃ၊ ၼႃးၶႆႉ၊ ပွၵ်ႉၼိူဝ်၊ ပွၵ်ႉ 1, 3, 9, 11 ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၶူၼ်တၢင်းလူင်။ ၼမ်ႉထူမ်ႈပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ မၢင်ၵေႃႉဝႃႈပဵၼ်ၼမ်ႉၵေးဢေႊၻီႊ (AD ၶျွင်း)၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉႁူၺ်ႈ ၼမ်ႉလွႆလႆလုပ်ႇၼွင်းလူင်းမႃးၼွင်းထူမ်ႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၸွမ်းၾင်ႇၼမ်ႉၶႂၢၵ်ႈႁူဝ်ႉ၊ ထူမ်ၾင်ႇမႄႈၼမ်တွၼ် ဢၼ်လႆလတ်းၽၢၼ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်း လႃႈသဵဝ်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမႄႈၼမ်ႉၵႅပ်ႈလူင်း၊ ၼမ်ႉၸင်ႇလူၼ်ႉၾင်ႇ ၼွင်းထူမ်ႈ။

မၢင်ၵေႃႉသမ်ႉဝႃႈ ဝၢႆးၵေႃႇႁဵတ်းၵွင်းမူးပေႉၶဵၼ်တင်းလူင် (ၵွင်းမူးယၢၼ်ႇတၢႆးဢွင်ႇ)မႃးၼႆႉ ၵွပ်ႈမီးၵၢၼ် ထူမ်လိၼ်၊ လတ်း တဵင်ႁႄႉတတ်းတၢင်းၼမ်ႉလႆ၊ ၼမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆၵႂႃႇတၢင်ႇတၢင်းသေ ၶိုၼ်းလႆႁူၼ် ၶဝ်ႈ ၸူးဝဵင်းလႄႈ တင်ႈတႄႇႁဵတ်း ၵွင်းမူးမႃးၼႆႉ လႆႈႁၼ်ၼမ်ႉထူမ်ႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈမႃးၵူႈပီ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီၼႆႉႁၢင်ႈႁၢႆႉ လိူဝ်ၵူႈပီပူၼ်ႉမႃး- ဝႃႈၼႆ။

တီႈလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ဢွၼ်ၼႃႈၼႆႉ မိူဝ်ႈၶိုၼ်းဝၼ်းထိ 08/07/12 ၊ ၼႂ်ဝၼ်းထိ 9 တႄႇယၢမ်းတဵင်ႈၶိုၼ်းလိုၵ်း 1 မူင်းထိုင် 3 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ယွၼ်ႉၾူၼ်တူၵ်းႁႃႇယႂ်ႇႁႅင်းလိူဝ်ၸႂ်သေ မႄႈၼမ်ႉတွၼ် ဢၼ်လႆလတ်းၽၢၼ်ႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်းၶူင်ႇ ႁိူဝ်းဝိၼ်၊ ၵႂႃႇၶဝ်ႈၼွင်ၸဝ်ႈၾႃႉ (ၸေႃႇပႂႃးၵၢၼ်ႇ) လုပ်ႇၼွင်းထူမ်ႈပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ (ၸေးတၢၼ်း)၊ ပၢင်ႇၵျွင်း၊ ၵွင်းသႃႇ၊ ပွၵ်ႉၸၢင်ႈ လဵၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼမ်ႉထူမ်ႈၵူၺ်း ပႆႇပေႃး၊ ႁူဝ်ႉဝၢင်းႁိူၼ်း ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၸွမ်းၾင်ႇၼမ်ႉတွၼ် ဢၼ်ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇဢုတ်ႇ ဝွၵ်းႁဵတ်းၵေႃႈ ၵူၼ်ႇလူမ်ႉပဵၼ်တႅဝ်း ပဵၼ်တႅဝ်း၊ ႁိူၼ်းမၢင်လင် ဢၼ်ဢဝ်ႁူဝ်ႉႁဵတ်းၽႃႁိူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၺႃးၽေး ၼမ်ႉလုပ်ႇၼွင်းၼႆႉသေ မီးလွင်ႈလုသုမ်းၼမ်။

လွင်ႈတၢင်းၼမ်ႉၼွင်းထူမ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈယွၼ်ႉဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၵူၼ်းယူႇၼမ်ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈမႃး၊ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်း ယူႇတၢင်းၼိူဝ် ၼမ်ႉလႄႈသင်၊ ၸွမ်းသွင်ၽၢၵ်ႇၶၢင်ႈမႄႈၼမ်ႉတွၼ်လႄႈသင်၊ ပွတ်းတႂ်ႈမႄႈၼမ်ႉ လႄႈသင် မီးၵၢၼ်ပႅတ်ႈယုၵ်းယၵ်းၼမ်မႃး လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင်လႄႈ ပေႃးၾူၼ်တူၵ်းၼမ်ႉလုပ်ႇ ၼွင်းၵေႃႈ တေႃႉဢဝ်ယုၵ်းယၵ်းလူင်းၵႂႃႇၶွၼ်ႈၶမ်တီႈ လဵဝ်ၵၼ်၊ ၵႂႃႇၶမ်တီႈၶူဝ်၊ တီႈႁူးလွတ်ႇတေႃႈ ဢၼ်လၼ်ႈလိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆ လႄႈ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းႁဵတ်း ႁႂ်ႈၼမ်ႉထူမ်ႈ ပွတ်းတွၼ်ႈ 3-4 ပွၵ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ- ဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈလဵဝ်တီႈမိူင်းလႃးတႄႉ ၼမ်ႉယွမ်းလူင်းယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈၼမ်ႉၼွင်းၼၼ်ႉ တိူၵ်ႈဢုတ်ႇၺႃးၽေးၼမ်ႉ 60 ပၢႆ၊ ႁူင်းႁႅမ်းၺႃး 16 လင်။ ၼမ်ႉလူတ်းလူင်းယဝ်ႉသေတႃႉ ဢၼ်တိုၵ်ႉထူမ်ႈယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်တိူၵ်ႇႁႆႈ လွၵ်းၼႃး ပွတ်းဝၢၼ်ႈသဵဝ်ႈ-မိူင်းမႃႉ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၵေႃႈ ၼမ်ႉၶိုၼ် ၼွင်းထူမ်ႈ၊ မၢင်တီႈႁိူၼ်းၵူၼ်း ၽႃႇဢုတ်ႇႁူဝ်ႉႁိူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵူၼ်ႇပင်း- ၼႆယဝ်ႉ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ၊ ၽွင်းၼမ်ႉထူမ်ႈတၢင်းမိူင်းလႃးၼႆႉ တၢင်းပၢင်သၢင်း ငဝ်ႈငုၼ်းၸုမ်းဝႃႉ UWSP/UWSA ၵေႃႈၺႃး ၼမ်ႉထူမ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၼမ်ႉၶႃ လႆၵႂႃႇၸွမ်းၶႅပ်ႇဝဵင်း/ လႅၼ်လိၼ်ၵူၺ်း၊ ႁိူၼ်းၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၵိၼ် ၸမ်မႄႈၼမ်ႉ ၺႃးၽေးမွၵ်ႈ 5 လင်၊ ၽွင်းၼမ်ႉၼွင်း ႁႅင်းၼၼ်ႉ ၼမ်ႉၶိုၼ်ႈသုင် မွၵ်ႈ 5 မဵတ်ႉ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ သူၼ်/ၼႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႄႉၺႃးၼမ်ဝႆႉ။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈဝႃႉၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- ႁဝ်းတႄႉဢမ်ႇၺႃးႁႅင်းမိူၼ်မိူင်းလႃး၊ ၵွပ်ႈမႄႈၼမ်ႉၶႃ ဢမ်ႇလႆ လတ်းၼႂ်းဝဵင်း မိူၼ်ၼင်ႇ မႄႈၼမ်ႉမႃႉ လႆလတ်းဝဵင်းမိူင်းလႃး၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် ယွမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။