ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းတႆး 13 ၸေႊတွၼ်ႈ 55ၸေႊဝဵင်ႈၼႆႉ မီးပီႈၼွင်ႉလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယူႇႁူမ်ႈၵၼ်မႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင် ႁူဝ်ၵူၼ်းမီးမွၵ်ႈ 8 လၢၼ်ႉ ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မွၵ်ႈ 5လၢၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်းတႆး ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမိူၼ်ၼင်ႇ ပဢူဝ်း ၊ ပလွင်ႈ ၊ ထၼု ၊ လႃးႁူႇ ၊ ဝႃႉ…………..ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ။


ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးလင်ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈလူင် ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇမၢၼ်ႈဢဝ်ၶၢဝ်း ယၢမ်း 13 ပီၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈသေ မၵ်းမၼ်ႈမိူဝ်ႈပီ 2008 ၼၼ်ႉ ၸႅၵ်ႇထိူဝ်ဢဝ်မိူင်းတႆး ပၼ်ၼႃႈလိၼ် ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ဝႃႉ ၊ ၵူဝ်းၵၢင်ႉ ၊ ပဢူဝ်း ၊ ပလွင်ႈ ၊ ထၼု ။  


ထိုင်မႃးပီ 2015-2016 ၽွင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈဢွၼ်ႁဵတ်း လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၊ ၵိုတ်းတိုၵ်းပတ်းပိုၼ်ႉ တူဝ်ႈမိူင်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်လၢတ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈလုၵ်ႉ တီႈၼႃႈလိၼ်ၽွင်းၵဝ်ႇ ဢၼ်လႆႈဝႆႉၼၼ်ႉသေ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇတုၵ်းယွၼ်းထႅင်ႈ တႃႇၸႅၵ်ႇဢွၵ်ႇ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမိူင်းတႆးသေ  ဢၢၼ်းၶႂ်ႈတင်ႈၸေႈမိူင်းႁင်းၶေႃ ။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈၼမ်းတႆး လႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ။ ၸွင်ႇတေၽွမ်ႉ ပၼ်လႆႈ ယူႇႁႃႉ ။ ယိင်းၸၢမ်ၽူၺ်း တွင်ႈထၢမ် တွမ်တႅမ်ႈႁၢႆးငၢၼ်းပၼ်ၶႃႈဢေႃႈ ။

ၸွမ်သိုၵ်း ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး

ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ် သုၼ်ႇလႆႈၶွင်ၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ ။  ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းတေႁဵတ်းႁိုဝ်ယူႇႁူမ်ႈၵၼ် ။ ၸွမ်း ၼင်ႇဢၼ်ၶဝ်ယွၼ်းမႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေပၼ်ႁႃႉ  ဢမ်ႇပၼ်ႁႃႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ  ယူႇတီႈ ၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်း ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၵူၼ်းမိူင်းလမ်ႇလွင်ႈတီႈသုတ်း ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတၢင်းသဵင်ႈ လူဝ်ႇ လႆႈဝၢင်းၶိူင်ႈမူတ်းမူတ်းဢိူဝ်ႈ ၼႆၵေႃႈယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်း ၊ ယႃႇႁႂ်ႈဝၢင်းၶိူင်ႈၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်း ၊ ဢၼ်ၶဝ်ယွၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ  ပၼ်ဢိူဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်း ၊ ဢႃႇၼႃႇၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၊ ပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၊ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ တူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း  ယႃႇပေယူႇမဝ်မၢင် ။                                                

                                               

ၸဝ်ႈပိူင်ၾႃႉ  ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းၶွမ်ႊမတီႊငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး SSPP/SSA

မၼ်းပဵၼ်ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းၼႃဢၼ်ၼႆႉ ။  ႁဝ်းၵေႃႉလဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၸုမ်းလဵဝ်ပၼ်ၶႂၢင်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇ လႆႈ ။ တႃႇတေပဵၼ်ၸေႈမိူင်းႁင်းၶေႃၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ တၵ်းလႆႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ 6 ၶေႃႈ ။ ပေႃးတဵမ် ထူၼ်ႈ 6 ၶေႃႈ ၸင်ႇယွၼ်းလႆႈ ။ ယွၼ်းယဝ်ႉသေတႃႉ သမ်ႉတေလႆႈဢဝ် ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းထႅင်ႈ ။ သဵင်ၵူၼ်းမိူင်းတၢင်းသဵင်ႈ တေလႆႈတႅပ်းတတ်း ၸင်ႇတေမၵ်းမၼ်ႈ ပၼ်လႆႈ ၊  မိူင်းတႆးၼႆႉ ၵူၼ်း မိူင်းၵူႈၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင် ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉတၵ်း လႆႈဝႆႉၼၵ်းၼၵ်း ဝူၼ်ႉလီလီဝႃႈ  ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း တေလႆႈယူႇၸွမ်း ၵၼ်ၵႂႃႇႁိုင်ႁိုင် ၼၢၼ်းၼၢၼ်း ၵတ်းၵတ်း ယဵၼ် ယဵၼ် ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းႁိုဝ် ။ လုင်းၵေႃႉလဵဝ် ပႃႇတီႇ ဢၼ်လဵဝ် တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်လဵဝ် ဢဝ်ၶွင် ၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇ ပၼ်တၢင်ႇၵေႃႉ ၼႆႉဢမ်ႇလႆႈ ။

ၸၢႆးတွင်း လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ်ၵဵင်းမႆႇ ပီ 4  (Social Science)

ၶႃႈႁၼ်ဝႃႈတေႉၶဝ်မီးသုၼ်ႇယွၼ်းလႆႈ ယူႇၶႃႈ ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တႃႇတေပၼ်တေႉ မၼ်းတေလႆႈမီး ပၢင်ထၢမ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း Referendum  သေလုၵ်ႉတီႈၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတႅပ်းတတ်း ၊ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဝႃႈ ပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်ၵူၼ်းလူင်ၶဝ်သေ တႅပ်းတတ်းပၼ်ၼႃႈလိၼ်တႆး ႁႂ်ႈပဵၼ်ၶွင်ပိူၼ်ႈၵႂႃႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ 1947 ၸိူင်ႉၼၼ်တေႉဢမ်ႇၽွမ်ႉလႆႈၶႃႈ ၊ လုၵ်ႉတီႈၶႃႈပဵၼ် ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီၵေႃႉၼိုင်ႈသေ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ဢဝ်ပိုၼ်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ၵေႃႈပဵၼ်မိူင်းတႆး ။ ဢဝ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၵေႃႈ ပဵၼ်တႆးၼႆလႄႈ ပေႃးဝႃႈ ႁႂ်ႈၸုမ်းလႂ်ၶိူဝ်းလႂ် တေမႃးယွၼ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မိူင်းၶဝ်ၼႆတေႉ ဢမ်ႇၽွမ်ႉလႆႈၶႃႈ ။

လုင်းသၢမ်တိပ်ႉသိူဝ် ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပႃႇတီႇၵွင်ၸႆး (ESSDDP)

မိူင်းတႆးၼႆႉပဵၼ်ၶွင်ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ။ ယွၼ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈပၢၼ် ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိပ်း ဢႃႇၼႃႇ မိူဝ်ႈပၢၼ် ၼဝတ ၊ ၼဢၽၸွမ်သိုၵ်းၶိၼ်ႇၺုၼ်ႉၵေႃႈ ၸႅၵ်ႇၼႃႈလိၼ်ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇ ။ ၶဝ်လူဝ်ႇသူၼ်းႁႂ်ႈတႆးတႅၵ်ႇၼၼ်ႉ ၼႃႇ ။ ငိူၼ်ႈဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃလူင် တႃႇတႆး ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇ မီးလွင်ႈၸၵ်းၸႅၵ်ႇတႅၵ်ႇယၢႆႈၸိုင် ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇ တႅၵ်ႇ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ ယွၼ်းၼႃႈလိၼ် ။ ၼွင်ၵေႃႈယွၼ်းၼႃ လိၼ်မႃး ။ မိူဝ်ႈပၢၼ် ၸဝ်ႈ ၾႃႉၵေႃႈၸဝ်ႈၾႃႉႁဝ်းၸႂ်လီၸႂ်ၵႂၢင်ႈသေပၼ်ၶဝ်မႃးယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁဝ်း ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၶဝ် သမ်ႉမႃးပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵႂႃႇတူၺ်းလူးတီႈဝဵင်းပၢင်လူင် ၶဝ်မႃးပူၵ်းပၢႆႉ ဝႆႉၵမ်းလဵဝ် ဢိူဝ်ႈ ဝႃႈ ပဵၼ်လိၼ်ပဢူဝ်းဝႃႇၼၼ်ႉ ။

ၸဝ်ႈၸၢင်း ၶိူဝ်းၶမ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်မိူင်းၵွၵ်ႇ

တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၸဝ်ႈႁဝ်းတေႉ လွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းယွၼ်းမိူင်းၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃႁင်းၵူၺ်း ပိူင်ၼိုင်ႈ ။ ၶႂ်ႈပူၵ်းပွင်ႁင်းၵူၺ်းပိူင်ၼိုင်ႈ ။ ၶႂ်ႈၽၢတ်ႇယၢၼ်ဢွၵ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်မိူင်းႁင်းၵူၺ်းပိူင်ၼိုင်ႈ ။ ပေႃးလၢတ်ႈတီႈတႄႉမၼ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၶႂ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယူႇ ။ တႃႇတေယွၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉၶႂ်ႈယၢပ်ႇဝႆႉ ။ ပေႃးမၼ်းလႆႈၼႆ တႆးႁဝ်းလႆႈဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ ။ မၢၼ်ႈၶဝ် ၸွင်ႇယၢမ်ႈလၢတ်ႈသေပွၵ်ႈႁိုဝ် - ဝႃႈတႆးႁဝ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ တင်ႈမိူင်းႁင်းၶေႃဢိူဝ်ႈ - ႁဝ်း လူဝ်ႇပၼ်ၶဝ်ၶိုၼ်းဢိူဝ်ႈ - ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွင်ႇယၢမ်ႈငိၼ်းသေပွၵ်ႈ ။ လွင်ႈတႃႇတေယွၼ်း မိူင်းၼၼ်ႉ မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ ပေႃးမၼ်းပဵၼ်လႆႈၼႆ တႆးႁဝ်းၵွၼ်းၶေႃၸဵမ်မိူဝ်ႈလႂ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇပုၼ်ႉယဝ်ႈ ။