ၸုမ်းသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ ၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၸုၵ်းၼိူဝ်ၸႄႈမိူင်းပဵၼ်လၵ်းသေ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမႃး ပိူင်ယုၵ်းယၢင်ႇယူင်ႉၶၢပ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၸၼ်ႉၸႄႈမိူင်းၼၼ်ႉ မႃးသပ်းၸႅင်ႈၼႄ ပိူင်ယုၵ်းယၢင်ႇ ဢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈ တီႈလုမ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (PI) တီႈၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး ။

တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 29/09/2015 မႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 01/10/2015 (ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း) ၼႆႉ ၾၢႆႇၸုမ်းသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇၸိုင်ႈတႆး ၊ ဢၼ်ဢဝ်ၸႄႈမိူင်း ပဵၼ်လၵ်းသေ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမႃး ယုၵ်းယၢင်ႇယူင်ႉၶၢပ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ၸၼ်ႉၸႄႈမိူင်း ပိူဝ်ႈတႃႇယၢင်ႈၸူး ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ လႆႈမႃးဢုပ်ႇလၢတ်ႈသပ်းၸႅင်ႈၼႄ ပိူင်ယုၵ်းယၢင်ႇ ဢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ တီႈလုမ်း ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (Pyidawnsu Institute-PI) ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး ။


ပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၼႆႉ မီးၸၢႆးၺီႇၺီႇမူဝ်း ၊ ၸၢႆးၸၢႆးငိုၼ်းၶဝ် 5 ၵေႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်း ၸုမ်းသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ ဢၼ်ႁွတ်ႈၽႅဝ်ဝႆႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ မႃးသပ်းၸႅင်ႈၼႄ ။ ဝၼ်းႁႅၵ်ႈ (29/09/2015) ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈမီး ၵႅမ်ၸွမ်ႁၢၼ် ပွင်ၶိူဝ်း ဢွၼ်ႁူဝ်တူဝ်တႅၼ်း ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ။ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး (CSSU) ၸဝ်ႈပိုၼ်ၶမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၊ ၵူၼ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈတင်းမူတ်းမီးမွၵ်ႈ 20 ၵေႃႉ ။


ပိူင်ယုၵ်းယၢင်ႇယူင်ႉ ၶၢပ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ဢဝ်ၸႄႈမိူင်းပဵၼ်လၵ်းၼၼ်ႉ ၸၢႆးၸၢႆးငိုၼ်း သပ်းၸႅင်ႈၼႄဝႃႈ - ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆ မီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်သေ ၵေႃႇတင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးလႆႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႄႊၻရႄႊလ် ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ ၊ ႁႂ်ႈလႆႈၵမ်ႉၵႅမ်ၸွႆႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် မၼ်ႈၵိုမ်း (ထႃဝရ) ၊ ႁႂ်ႈၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ ပၼ်ႁႃဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်းၸႄႈမိူင်း လူၺ်ႈပၵ်းပိူင်လႄႈၵမ်ႉၸွႆႈလႆႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၸႄႈမိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ႁုၼ်ႈမုၼ်းမႂ်ႇသုင် ။


ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပေႃးတေမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လွင်ႈၼိမ်သဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵမ်ႉၸွႆႈလႆႈပၵ်းပိူင် ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈသုမ်ႇငမ်းလႆႈတူဝ်ႈထိုင်ၵူႈတီႈ ။ ၼႂ်းၶၵ်ႉၵၢၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းၽွင်း လႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈမီးလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၶိုၼ်းၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉမီးလွင်ႈ တႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၵၼ်ယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ - ၸၢႆးၸၢႆးငိုၼ်း လၢတ်ႈၼႂ်းပၢင်သပ်းလႅင်ႈ ၼင်ႇၼႆ ။


ၼႂ်းပိူင်ယုၵ်းယၢင်ႇယူင်ႉၶၢပ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ဢဝ်ၸႄႈမိူင်းပဵၼ်လၵ်း  (Formally mandate state-based dialogue) ဢၼ်ၸုမ်းသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ ၸိုင်ႈတႆး ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼႆႉ ပႃးလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၊ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ၊ လွင်ႈတီႈလိၼ် ၊ ပၢႆးပိူင်ၵူၼ်း၊ လွင်ႈသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ၊ လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် ၊ ပၢႆးပၺ်ၺႃ ၊ ပၢႆးယူႇလီ တင်းမူတ်းမီး 11 တွၼ်ႈၵၼ်လူင် ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မီးပႃးတွၼ်ႈၵၼ်ဢွၼ်ႇ ထႅင်ႈတင်းၼမ် ။


ယုၵ်းယၢင်ႇယူင်ႉၶၢပ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်း ဢၼ်ဢဝ်ၸႄႈမိူင်းပဵၼ်လၵ်းသေ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼႆႉ မီးယိူင်းဢၢၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇတေပဵၼ်ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၸၼ်ႉၸႄႈမိူင်းလႄႈ ယၢင်ႈၸူးၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ။ ပေႃးပဵၼ်ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းမႃး ႁႂ်ႈလႆႈၶဝ်ႈပႃးလၢႆၾၢႆႇ မိူၼ်ၼင်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸႄႈမိူင်း ၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ  ဢၼ်ယူႇၼႂ်းၸႄႈမိူင်း ၊ ပႃႊတီႊၵၢၼ်မိူင်း ၊ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ႁိုဝ် ၸဝ်ႈပၢႆးမေႃ ၊ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈၸွမ်းပုၼ်ႈသုၼ်ႇၼမ်ဢေႇ ၽႂ်မၼ်းလႄႈလႆႈမီးသုၼ်ႇ ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ် ၼႂ်းပၢင်ၵုမ် - ၼႆယဝ်ႉ ။


ယုၵ်းယၢင်ႇယူင်ႉၶၢပ်ႈ ဢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးၼႆႉ ၸုမ်းသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ ၸိုင်ႈတႆး ဝၢင်းၽႅၼ်ဝႆႉဝႃႈ - တေယိုၼ်ႈၸူး ၸုမ်းၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈယူင်ႉၶၢပ်ႈပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၢၼ်မိူင်း ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ႁႂ်ႈၸၢင်ႈလႆႈႁပ်ႉႁွင်းၵႂႃႇလႄႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးလွင်ႈပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၸၼ်ႉၸႄႈမိူင်း - ၼႆယဝ်ႉ ။