ၵႃႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃး ၵႃႈၶၼ်ယႃႈမႃႉ ၼိုင်ႈမဵတ်ႉႁဵင်ပၢႆ (1,000+) ၊ သွင်ႁဵင်ထိုင်သၢမ်ႁဵင် (2,000-3,000) သေတႃႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၼိုင်ႈမဵတ်ႉ ဢမ်ႇထိုင်ႁဵင်ၵေႃႈမီး၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တင်းလၢႆ မီးငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵိၼ် သိုဝ်ႉၸႂ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်လႆႈလႄႈ ပဵၼ်ၽေးတေႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႄႉတႄႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး (Tai Youth Network) ၸၢႆးသႅင်မိူင်း လၢတ်ႈဝႃႈ- ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၽႄႈလိူင်ႇလိူဝ်ႁႅင်း၊ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ယႃႈမႃႉ၊ ပဵၼ်ငဝ်းလၢႆးဢၼ် သိုဝ်ႉလႆႈငၢႆႈ၊ မၢင်တီႈၵေႃႈထၢင်ႇႁၢင်ႈသိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ်ၵေႃႈမီး- ဝႃႈၼႆ။

ၽွင်းတႅၼ်းၸႄႈမိူင်း ၸၢႆးၵျေႃႇၸေႇယ (ပႃႇတီႇသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ SNDP) ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ယႃႈမႃႉၼႆႉ ပႃးၸဵမ်ၼႂ်းဝဵင်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ မၼ်းလိူင်ႇပူၼ်ႉလိူဝ်ႁႅင်း၊ မၼ်းပဵၼ်ၽေးလူင် ဢၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းမႃးယဝ်ႉ၊ မၢင်ဝၢၼ်ႈမၢင်ႁိူၼ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢႃႇယု 11-12 ယင်းၵိၼ်၊ ဢၼ်ၵိၼ်ယႃႈမႃႉတင်းဝၢၼ်ႈတင်းသူၼ်ၵေႃႈမီးမႃး။

ၽွင်းႁၢင်လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ (2014)ၼႆႉ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) ၵေႃႈ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဝႃႈ- ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶဵၼ်တေႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ၵူႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း။ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးလႄႈ ၵူၼ်းယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးတင်းသဵင်ႈ ပေႃးတေႁၢင်ႇယၢၼ် ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈငဝ်ႈငုၼ်းမီးၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်း တေၵူတ်ႇထတ်း ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇသေ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈၵႂႃႇ။

ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပဵၼ်ၽေးၶဵၼ်တေႃႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶိူဝ်းၵူၼ်းတင်းလၢႆ ၼႂ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆး ဢိၵ်ႇ ၸိုင်ႈမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉလႄႈ ၽူႈလႂ်ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းသူႇ/ သမ်း/ ၵိၼ်/ ၶၢႆ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈထုၵ်ႇတၢင်းဢဝ်လိူင်ႈ ၼၵ်းၼႃ။ ၽူႈလႂ်ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးႁူႉႁၼ်ၽူႈၸိူဝ်းသူႇ/ သမ်း/ ၵိၼ်/ ၶၢႆ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ယူႇသေ ႁူမ်ႇတူမ်းဝႆႉ ဢမ်ႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇထိုင်တီႈ ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉႁၢမ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိုင် ပေႃးႁူႉႁၼ် တေလႆႈထုၵ်ႇတင်းဢဝ်လိူင်ႈ ၸွမ်းမၢႆမီႈဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇထိုင် ၵူၼ်းသိုၵ်းတင်းၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈ ႁၢမ်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်။

ၽူႈၶဝ်ႈၵေႃငဝ်ႈငုၼ်း SSPP/SSA ၽူႈမီးၸၼ်ႉၸဝ်ႈၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- ပေႃးတေလၢတ်ႈၵေႃႈ လွင်ႈယႃႈၾိၼ်ႇ ယႃႈမႃႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်လိူင်ႇၼႆႉ မၼ်းဢိင်ၼိူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပွင်ၵၢၼ်မိူင်း။ ပေႃးဝႃႈငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းလီမႃး ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်လႆႈမႃး၊ ၾၢင်ႁၢင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႉၻရႄႊလ်ၵေႃႈပဵၼ်မႃး၊ မီးပၵ်း မီးပိူင်မႃးတႄႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ လွင်ႈယႃႈၾိၼ်ႇယႃႈမႃႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ တေတီႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉလႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ပၼ်ႁႃဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းၽႄႈလၢမ်းထိုင်ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ တင်းၼႂ်းဝဵင်း၊ ပေႃးယႃႈမႃႉ ၶဝ်ႈၼႂ်းတူဝ် ၼိုင်ႈမဵတ်ႉ မိူၼ်တိူဝ်ႉၺႃးမၢၵ်ႇၵွင်ႈၼိုင်ႈလုၵ်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်လိူင်ႇၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ SSPP/SSA  တီႇၽဵဝ်ႈတၢင်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ၊ ၼႂ်းဝဵင်းသမ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ်သမ်ႉ ဢမ်ႇတီႇၽဵဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇတၢင်ႇလၢတ်ႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇတီႉၺွပ်း၊ ႁဵတ်းမိူၼ်ဢမ်ႇႁူႉ။

ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ (TYN) ၸၢႆးသႅင်မိူင်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈလီ၊ ၾၢႆႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈလီ၊ လီလႆႈသႂ်ႇၸႂ်သႂ်ႇၶေႃးသေ တီႇၽဵဝ်ႈၵၼ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ပေႃးႁဵတ်းၼႄၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းၵူၺ်း ပိူဝ်ႈတႃႇတေလႆႈၼႃႈလီၵူၺ်းတႄႉ တေဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်။ ထုၵ်ႇလီလႆႈဝႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်လူင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေ သၢၼ်မိုဝ်းၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ- ဝႃႈၼႆ။

လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ၸုမ်းပၵ်းတႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိုင်ႈတႆး (Shan Drug Watch) ယၢမ်ႈဢိင်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၽူႈၼမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတဢၢင်း (ပလွင်ႈ)ၵေႃႉၼိုင်ႈသေ တႅမ်ႈဝႆႉၼႂ်းပပ်ႉၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း ဝႃႈ-  ၸုမ်းသိုၵ်းယိပ်း ၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ၸုမ်းလႂ်ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇသုတ်းၵေႃႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ၸုမ်းလႂ်ပဵၼ်ၸုမ်း ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႆၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈႁူႉၵၼ်ယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၾၢႆႇၵပ်းသၢၼ် (Sub-committee) ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး (CSSU)  လုၵ်ႉတၢင်း လႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆးသေ ၶဝ်ႈမိူဝ်းယဵမ်ႈၼႂ်းမိူင်း၊ လူင်းပိုၼ်ႉတီႈထူပ်း ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး 22 ၸႄႈဝဵင်း၊ သပ်းလႅင်းၼႄၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် CSSU ၼၼ်ႉ လႆႈႁူဝႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ပေႃး 10 ၵေႃႉ တႃႇ 7 ၵေႃႉ တိတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်- ဝႃႈၼႆ။