ၶၵ်ႉၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ  ၶိုင်ပွင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ တင်ႈတႄႇပီ 2011 မႃးတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ၽွၼ်းလီပိူဝ်ႈတႃႇၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး 2 ၸိုင်ႈမိူင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၼ်ႁႃၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ လွင်ႈႁူမ်ႇ လူမ်ႈထႆးၵေႃႈမီးယူႇ။

ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈထႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- မိူဝ်ႈပီ 2011 ၸွမ်းၼင်ႇၾၢႆႇထႆး လႆႈၵူတ်ႇထတ်း ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ မီးၵၢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းၵၼ်ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး တင်းမူတ်း 352 ပွၵ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တင်ႈတႄႇပီ 2012 မႃး၊ ဝၢႆးသေတပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း 13 ၸုမ်း တူၵ်းလူင်း ၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃးၼႆႉ မီး 105 ၵူၺ်း။ လွင်ႈၵိုတ်းယိုဝ်း ဢဝ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵၼ်ၼႆႉ ၼႄဝႃႈမီးၽွၼ်းပၢင်ႈ လီမႃးယူႇ၊ ပေႃးသၢႆငၢႆသိုပ်ႇလီၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇသိၼ်ၵႃႉဢၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ သွင်ဝၢၼ်ႈသွင်မိူင်းၵေႃႈတေ ၼမ်မႃးထႅင်ႈ၊ ၵၢၼ်ၵႃႉၵၢၼ်ၶၢႆၵေႃႈတေလီမႃးၽွင်ႈ- ဝႃႈၼႆ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမီးဢၼ်လီၵူၺ်း၊ ဢၼ်လီမႆႈၸႂ်ၵေႃႈမီးယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ 1.ဝၢႆးသေၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းလႂ်ၸႄႈမိူင်းၼၼ်ႉ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ လႅပ်ႈမီးလွင်ႈၶေႉၶဵင်ႇ/သၢၼ်ၶတ်း ၵၼ် ႁိမ်ပိုၼ်ႉတီႈၵၼ်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ၊ သင်ဝႃႈဢမ်ႇၵႄႈလိတ်ႈ လႆႈပၼ်ႁႃၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈထႆး။ မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းယၢင်း KNLA တင်း DKBA ဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇပဵၼ်တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် (BGF) ၶဝ်ယိုဝ်းၵၼ်။ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA တင်းတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA မီးလွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ် 2 ပွၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း- ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈထႆး ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

ဝၢႆးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း ႁူပ်ႉဢုပ်ႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ် တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ၊ တူၵ်းလူင်းၵိုတ်း ယိုဝ်းၵၼ်ယဝ်ႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယင်းတိုၵ်ႉသိုပ်ႇမႄႇၶႂၢၵ်ႈႁႅင်းသိုၵ်း ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇႁူမ်ႈလူမ်ႈထႆးထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- လၢဝ်း တင်း ၵမ်ႇပူးၶျႃးၼႆႉ ႁဝ်းမီးပၼ်ႁႃ သဵၼ်ႈၶႅၼ်ႈလႅၼ် လိၼ်ၵၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း၊ သမ်ႉပေႃးလႆႈပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃယႂ်ႇလူင်။ တၢင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းမီးပၼ်ႁႃသဵၼ်ႈၶႅၼ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၵၼ်တင်းၼမ်၊ မိူၼ်ၼင်ႇၵွင်တပ်ႉၽၢၵ်ႈ 3 (တိူင်းသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇ) ၵူၺ်းမီး 10 တီႈ/ၸုတ်ႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်းလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်းယဝ်ႉ၊ ပၼ်ႁႃၼႂ်းမိူင်း ဢမ်ႇပေႃးမီးယဝ်ႉ တေၸၢင်ႈဝၢႆႇၼႃႈပၵ်းတႃတၢင်းၼွၵ်ႈ၊ ၸၢင်ႈမႃးသႂ်ႇ ၸႂ်ဝႆႉၼၵ်းလွင်ႈ ပၼ်ႁႃ လႅၼ်လိၼ်။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇၸဵဝ်းၵႄႈလိတ်ႈလႆႈႁႂ်ႈပေႃးသၢင်ႇထုၵ်ႇတင်းသွင်ၾၢႆႇ၊ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၸၢင်ႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃယႂ်ႇလူင်ပုၼ်ႈတႃႇတပ်ႉသိုၵ်းထႆး- ဝႃႈၼႆ။

သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- ပၼ်ႁႃထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်။ ဝၢႆးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ် ဢမ်ႇလူတ်းယွမ်းလူင်း၊ ၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇလႄႈ လၵ်ႉလွမ်တေႃႉသူင်ႇၶဝ်ႈမိူင်းထႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းတိုၵ်ႉမီးၼမ်ယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ တၢင်းမၢၼ်ႈၶိုင်ပွင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆ မုင်ႈမွင်းဝႃႈတေ ၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်လႆႈယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ၵပ်းၵၢႆႇပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ တၢင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆးၶဝ်ဝႃႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်တေႃႇထိုင် မိူဝ်ႈလဵဝ် မီးၸုမ်း ပီႇတုၸိတ်ႉၶဝ် မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းပူႇၼႃးၵူဝ်၊ တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် (BGF) မိူၼ်ၼင်ႇတပ်ႉၵွင် 1007 ဢၼ်ၵျပီးၵွႆႇဢွၼ်ႁူဝ် ပႃးတင်းၸုမ်းဝႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။