ၸွမ်သိုၵ်းလူင်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လၢတ်ႈတီႈပၢင်လူင်းႁူင်း ႁဵၼ်း ၽူႈမီးၸၼ်ႉသိုၵ်းဝႃႈ ၶူင်းၵၢၼ်ၼိဝ်ႊ ၶလီႊယိူဝ်ႊ မၢၼ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇပၢႆးယူႇလီ။ ၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈၼႆႉ လၢႆၾၢႆႇယုမ်ႇ ယၢပ်ႇ ၵွပ်ႈဝႃႈၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 ႁူဝ်ၶေႃႈၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 21/12/12 ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းသုင်သုတ်း ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ  လၢတ်ႈၵႂၢမ်းတီႈ ပၢင်ပွႆးလူင်းႁူင်းၽိုၵ်း သွၼ်ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ ၽူႈမီးၸၼ်ႉၾၢႆႇသိုၵ်း တီႈတႃႈၵုင်ႈ (DSMA) ဝႃႈ- မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁဝ်းတိုၵ်ႉမီးၶူင်းၵၢၼ်ၼိဝ်ႊၶလီႊယိူဝ်ႊ ယူႇ၊ ၶူင်းၵၢၼ်ၼိဝ်ႊၶလီႊယိူဝ်ႊႁဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶိူင်ႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇယႃႉလုလႅဝ်ပိူၼ်ႈ၊ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇဢဝ်ၸႂ်ႉ တိုဝ်းၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ ၊ ၾၢႆႇၶူၼ်ႉၶႆႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ လႄႈၾၢႆႇၽလင်းငၢၼ်း (Energy) ၸိူဝ်းၼႆႉ- ၼႆယူႇ။

ၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇ AP ဝႃႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢမ်ႇပေႃးယုမ်ႇယမ်။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၶိူင်ႈမႆႉၶိူင်ႈမိုဝ်း/ ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်သိုဝ်ႉမႃး ၸႂ်ႉလႆႈတင်းသွင်ပိူင်- 1.ၶႂ်ႈဢဝ်ႁဵတ်းၶိူင်ႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵေႃႈလႆႈ၊ 2.ၶႂ်ႈဢဝ်ၸႂ်ႉၾၢႆႇ ပၢႆးယူႇလီၵေႃႈလႆႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တၢင်းၵၢၼ်သိုၵ်းၵေႃႈသမ်ႉတိတ်းတေႃႇၵဝ်း လီၼိူဝ် (ၶူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊႁွင်ႇ) ယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢမ်ႇလီယုမ်ႇ ယမ်လႆႈ- ၼႆယူႇ။

ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႈႁွၵ်ႈႁၼ်ဝႃႈ-ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈႁဵတ်းလပ်ႉလပ်ႉယူႇ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၶိူင်ႈမႆႉၶိူင်ႈမိုဝ်း ၸႂ်ႉလႆႈတင်း 2 ပိူင်၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ႁဵတ်းလပ်ႉလပ်ႉယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈပိူင်မၼ်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်- ဝႃႈၼႆ။

ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 ၼႃႈလိၵ်ႈ 181 ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼိဝ်ႊၶလီႊယိူဝ်ႊ ဢဝ်သႂ်ႇဝႆႉၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈၾၢႆႇ သိုၵ်း/  ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄလႄႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ 183 မီးဝႆႉ ၾၢႆႇၽလင်းငၢၼ်း (Energy) ၊ ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ (Electricity) လႄႈ ၾၢႆႇမိူင်းႁႄႈလႄႈၾၢႆႇပႃႇမႆႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်သႂ်ႇ ၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈၼႆႉ။ ၽွင်းပီ 2004-2007 ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် ႁဵတ်းပၢင် ၵုမ်လူင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ NC ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ႈငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၼၼ်ႉ မီးလၢႆၾၢႆႇၼႄႉၼမ်းဝႃႈ ပေႃးတေၸႂ်ႉ ၾၢႆႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸိုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဢဝ်ၶူင်းၵၢၼ်လွင်ႈၼိဝ်ႊၶလီႊယိူဝ်ႊ သႂ်ႇပႃးၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈၾၢႆႇ သိုၵ်း၊ ထုၵ်ႇလီသႂ်ႇပႃးၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈ (Energy) ၊ ၵူၺ်းၵႃႈၾၢႆႇၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢမ်ႇႁဵတ်း ၸွမ်း။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈထတ်းထွင်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လွင်ႈၼႆႉမၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇယၢမ်းလိပ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉလႆႈ တင်း 2 ပိူင်။ ယၢမ်းလိပ်း ၼႆႉ 1.ပေႃးႁဵတ်းၽၵ်း သႂ်ႇၼိူဝ်ႉသူမ်ႈၵေႃႈၸႂ်ႉလႆႈ။ 2.ဢဝ်ႁဵတ်းမၢၵ်ႇၵွင်ႈ ၵေႃႈၸႂ်ႉလႆႈ (သႂ်ႇထၢၼ်ႇ၊ ၵၢၼ်ႉ) တမ်လေႃးၵၼ် ၼႆၵေႃႈပဵၼ်ယၢမ်းၵွင်ႈ။ ပေႃးဝၢၼ်ႈႁဝ်းမီးယၢမ်း လိပ်းဝႆႉၼႆ ႁဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈ မီးဝႆႉ တႃႇႁုင်ၶဝ်ႈႁုင်ၽၵ်း၊ သမ်ႉဢဝ်ၵႂႃႇၾၢၵ်ႇဝႆႉ တီႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵွင်ႈ သတ်ႉယၢမ်း ၽႂ်တေဢမ်ႇယုမ်ႇ၊ ပေႃးၾၢၵ်ႇဝႆႉ တီႈၵူၼ်းႁုင်ၶဝ်ႈႁုင်ၽၵ်းတႄႉ ပိူၼ်ႈတေယုမ်ႇယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ၸင်ႇၶႂ်ႈၼႄႉၼမ်းဝႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇပေႃးတေယုမ်ႇယမ်ၼၼ်ႉ မီးလၢႆးလဵဝ်၊ တၵ်းလႆႈထွၼ် ၶူင်းၵၢၼ်ၼိဝ်ႊၶလီႊ ယိူဝ်ႊ ဢွၵ်ႇၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄသေ ဢဝ်မႃးသႂ်ႇၼႂ်းၾၢႆႇ Energy ။ ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းၼၼ် လွင်ႈၼိဝ်ႊၶလီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ ႁဝ်းယင်းဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်လႆႈ၊ တၢင်ႇလွင်ႈၵေႃႈ ႁဝ်းတေ ႁဵတ်းႁိုဝ်ယုမ်ႇယမ်လႆႈ၊ လွင်ႈဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်ၼႆႉတေမႃးၸွမ်းၵၼ် မူတ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးဝႃႈတေမူၼ်ႉမႄး ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၸိုင် ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈတေလႆႈမူၼ်ႉမႄးမွၵ်ႈၼႆႉၵူၺ်း၊ လွင်ႈၻီႊမွၵ်းၶရေႊသီႊ၊ လွင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ပဵၼ် တီႈၵူၼ်းၼမ်ၸိၼႄးဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၶတ်းၸႂ်မူၼ်ႉ မႄးၸွမ်း၊ ပေႃးၼၼ်ၸင်ႇ ၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ တင်းသဵင်ႈ ၸင်ႇၸႂ်လီၸွမ်း- ဝႃႈၼႆ။