ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈတႆး ဢၼ်လၢႆလၢႆၾၢႆႇမုင်ႈမွင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းၼပ်ႉသိပ်းသိပ်းပီ တေၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈ မိူဝ်ႈလႂ်။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၵူႈၵေႃႉမီးၸႂ်ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ယူႇၵေႃႈ တၢင်းႁဵတ်းသမ်ႉဢမ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းၸႂ် ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ ၽူႈၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈၵေႃႈလီ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၵေႃႈလီ တၢင်းႁဵတ်းလႄႈ တၢင်း လၢတ်ႈတႆးႁဝ်း ဢမ်ႇၶူပ်းငၢမ်ႇၵၼ် မီးၶေႃႈဢၢင်ႈႁဵတ်ႇၽူလ်လၢႆလွင်ႈလၢႆပိူင် လူၺ်ႈငဝ်းလၢႆး လူၺ်ႈသၢႆငၢႆ လူၺ်ႈပိုၼ်ႉတီႈယူႇသဝ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ႁိုဝ်။ လူၺ်ႈတၢင်းဢွမ်ႈၵေႃႈယဝ်ႉ တၢင်းသိုဝ်ႈၵေႃႈလီ ၸမ်ၶဝ်ႈမႃးယဝ်ႉ ႁိုဝ် ဝႃႈလႃးၵေႃႈ ယင်းႁၢင်ႇၵႆယူႇႁိုဝ်။


လူၺ်ႈႁဵတ်ႇၽူလ်သေ ဢဝ်လၢႆးဢူၼ်ႈလၢႆးဢွၼ်ႇ လၢႆးမူဝ်ဢမ်ႇၸမ်ႉၼမ်ႉဢမ်ႇၶုၼ်ႇ ပၢင်တၢႆးၵေႃႈႁႂ်ႈလႆႈ ထိူၼ်ႇၵေႃႈဢမ်ႇလူႉဢမ်ႇလႅဝ်ၼၼ်ႉ ၽႂ်မီးပိူင်မၼ်းဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ပေႃးၶွၼ်ႈတၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈတၵ်းတေလႆႈ ၶႂမ်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ လၢႆးလႂ်ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ လၢႆးလႂ်လူႉဢေႇလႆႈၼမ် လၢႆးလႂ်လူႉၼမ်လႆႈဢေႇ လၢႆးလႂ် ပုတ်းတိုၼ်း လၢႆးလႂ်မီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီပုၼ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း။

မိူဝ်ႈဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၽူႈၼမ်းတႆးလၢႆၸဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ႁူဝ်ငဝ်ႈၵဝ်ႉၵၼ်း ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၶုၼ်ထုၼ်းဢူး ႁူမ်ႈလုၵ်ႈၸုမ်းသေၼႃးသၢႆႉၵႂႃႇ(ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်)လႄႈၸၢႆးဢၢႆႈပဝ်းႁူမ်ႈတင်းၵႅမ် ၽူႈႁၢပ်ႇႁၢမ်ၼႂ်းၽူႈပွင်ၵၢၼ် ၸၼ်ႉသုင်(ပႃႇတီႇသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ)ႁူမ်ႈတင်းၽူႈၼမ်းၼႃႈ(ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး)လႄႈၾၢႆႇၵပ်းသၢၼ်ၵၢၼ် ၸဝ်ႈၸၢႆးထူး တူဝ်တႅၼ်းပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး ဢိၵ်ႇတင်း ၸဝ်ႈၵၢႆႇၾႃႉ (တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း) လႄႈၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း ၽူႈၼမ်း(ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်း ၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈ တႆး) တင်းၵႅမ်ၸဝ်ႈၸၢႆးယီႈလႄႈလုၵ်ႈၼွင်ႉလၢႆၸဝ်ႈ မီးတိုဝ်ႉတၢင်းလႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇ တေႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်ၼႂ်းၼၢမ်း ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး(CSSU) ဢၼ်ပၼ်ႇပုတ်ႈ ၼႃႈၵၢၼ်တၼ်းႁဵင်းၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈၵၼ် ၸွမ်းတူဝ်ဢၶ်ႉၶရ  1 ပီ 1 ပွၵ်ႈၼၼ်ႉသေ ပီၼႆႉ တူၵ်းၼႃႈတီႈ ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးပဵၼ်ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈ။


ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶၢႆးပိူင်လူင်သုတ်းယွတ်ႈ ၵၢၼ်ဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ်ၵမ်းၼႆႉၼၼ်ႉ - ပဵၼ်လွင်ႈဢဵၼ်းဢၢၼ်းလႄႈ ၼႃႈၵၢၼ်ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး၊ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်လဵဝ်လႄႈ ႁူဝ်ယွႆႈႁူဝ်ယႅမ်းယူႇ လၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆပိူင်။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ် 2 ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ၵူႈၵေႃႉၵူႈၾၢႆႇႁၼ်လီၵမ်ႉထႅမ်ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၽွမ်ႉၵၼ်ပဵၼ်ပႃႇတီႇဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်လဵဝ် တေတႄႇတီႈလႂ် ၸိူင်ႉႁိုဝ် လၢႆးလႂ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ် ၵေႃပွင် ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆးၵမ်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈဢုပ်ႇၵၼ်ပဵၼ်လၵ်းပဵၼ်ပိူင်ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ (ၼႂ်းပၢင်ၵိၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူႇၽူႈၼမ်းၸၼ်ႉသုင်ၶဝ်လႄႈ ၵၢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ် ၼွၵ်ႈပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ ဝႃႈႁိုဝ်)။ တႃႇသွင်တပ်ႉသိုၵ်းတေႁူမ်ႈၵၼ်ပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်လဵဝ်တႄႉ လႆႈမွပ်ႈတၼ်းႁဵင်းပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸိုင်ႈတႆး(SSJAC) ၵႂႃႇဢုပ်ႇၸဝ်ႈပၢင်ၾႃႉ (ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး)။


ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/04/2017 ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 53 ပီဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ပၢင်ၾႃႉ လႆႈၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း လွၵ်းၸုၵ်း "ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး" ၼႂ်း ပၢင်ၵႅဝ်ႈ တီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး ၸိုင်ႈတႆး ၼၼ်ႉ ပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈဝႃႈ- ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင် ၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) တေဢမ်ႇၵွင်လင်တေႃႇပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း၊ တေႁဵတ်းၸွမ်းၵၢင်ၸႂ်ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သင်ၶၸဝ်ႈၵႂႃႇ။


ဢဝ် “ၸုမ်းၶွင်ႇသီႇၾႅတ်ႊၻရႄႊႁူမ်ႈတုမ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း (UNFC)" ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း “ၵၢၼ်သိုၵ်း" သမ်ႉ ႁဝ်းၵႂႃႇ မိူင်းၶႄႇ-ပၢင်သၢင်း ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈႁဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉၶႄႇ လုၵ်ႈၼွင်ႉဝႃႉ။


တၢင်းၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးသမ်ႉမီးလွၵ်းၸုၵ်းဝႃႈ တေဢဝ် "ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉ ႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး(CSSU) ဢၼ်မီးပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ပႃႇတီႇသိူဝ်ၽိူၵ်ႇလႄႈၵူၼ်းမိူင်းၽူႈႁူႉႁၼ် မီးတၢင်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လႅၼ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းပဵၼ်လၵ်းသေ ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ၊ ၵၢၼ်သိုၵ်းတႄႉ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးပဵၼ်လၵ်းသေႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၸွမ်းငဝ်းလၢႆဢၼ်ပဵၼ်မီးယူႇ။


တႃႇသွင်တပ်ႉသိုၵ်းတေပဵၼ်မူႇလဵဝ်ၸုမ်းလဵဝ် တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်လဵဝ်ၼၼ်ႉ လူၺ်ႈၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၶွင် "ပႃႇတီႇ မႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး"လႄႈ"ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ ၸွင်ႇမၼ်း တေၵပ်းၵၢမ်းမၢႆႇႁူဝ်မၢႆႇႁၢင်ၵၼ်လႆႈ ပဵၼ်ဢၼ်လီမုင်ႈမွင်းယူႇႁိုဝ်။