ၸိုဝ်ႈ - ၸၢႆးတၢင်းၵႄး  (ႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈၼႆႉမႃး မိူဝ်ႈလူႇတၢၼ်းၽြႃး 1950)

ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ - ၸၢႆးယီႈ

ပေႃႈမႄႈ - ၶိင်းသွႆႈသႅင်၊ ၼၢႆးသွႆႈသႅင်

ၵိူတ်ႇ - 12/08/1924 (ဢႃႇယု 93 ပီ)

တီႈၵိူတ်ႇ - ပွၵ်ႉႁူဝ်ၼွင်၊ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း

ပၢႆးပၺ်ၺႃ - ယူႇဝတ်ႉပဵၼ်သၢင်ႇပဵၼ်ၸၢင်း လဵပ်ႈႁဵၼ်းၾိုၵ်းၾွၼ်ႉယႂ်းႁိုၼ်ႇၽိုၼ်ထမ်း လိၵ်ႈလူင်တင်းၼမ် ႁူႉမေႃၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလူင်ႉလႅၼ်ႇၾၢႆႇလိၵ်ႈလၢႆးၼမ်

ၼႃႈႁိူၼ်း - တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းတင်း ပႃႈသွႆႈသႅင် မိူဝ်ႈ 1945 တီႈၼမ်ႉၶမ်း။

လုၵ်ႈလၢင်းမီး 7 ၵေႃႉ
1.ၸၢႆးမွင်ႇ
2.ၸၢႆးၶျိတ်ႉတိၼ်ႇ
3.ၸၢႆးလဵၵ်ႉ
4.ၸၢႆးၶျိတ်ႉၼွႆႇ
5.ၼၢင်းတၢၼ်း
6.ၸၢႆးပႃႉၵျေႃႇ
7.ၸၢႆးလိူၼ်ၶမ်း

ၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်းမေႃလႄႈတၢင်းၶတ်းၸ်ႂလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆး ယႃႈယႃတႆး

ပဵၼ်ၸဝ်ႈလိၵ်ႈၸဝ်ႈလၢႆး လူင်ႉလႅၼ်ႇၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝိ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ  ၶဝ်ႈပႃးဢွၼ်ႁူဝ်တူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး (တွင်ႇၵီး) မႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈၵၢပ်ႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး 1957 ၼမ်းၼႃႈၶတ်းၸ်ႂ ၸွႆႈၵၢၼ်မႃး ၼႂ်းမူႇၸုမ်း လိၵ်ႈလၢႆးတႆးဝဵင်းတူၼ်ႈတီး -

(ဢၼ်ၵေႃႇတင်ႈမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1952)

တႄႇတႅမ်ႈလိၵ်ႈမႃး တင်ႈဢဝ်ဢႃႇယု 26 ပီ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1950။ မီးၵၢင်ၸ်ႂယိူင်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတႆးမေႃလိၵ်ႈတႆး၊ မီးတၢင်းယၢမ်ႈလွင်ႈတိုဝ်းၵမ်လီ၊ မၢၵ်ႈမီးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလႄႈ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇႁဵတ်းပပ်ႉလိၵ်ႈပၼ်တၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ် တွၼ်ႈတႃႇပဵၼ်ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ ၵမ်ႈၼမ်။

တႅမ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈလၢႆးလွင်ႈပၢႆးယူႇလီ ပၢႆးပၺ်ၺႃ ပၢႆးလေႃးၵီႇ ၊ လေႃးၵုၵ်ႉတရႃႇ ၊ ၵႂၢမ်းဝွၵ်းၵႂၢမ်းဝၢၵ်ႇမီးမွၵ်ႈ 50-60 ပပ်ႉလိူဝႅလိူဝ် ၸိူင်ႉၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ-

1. လႅမ်ယင်းယူႇ-ႁူႉယင်းလိုမ်း (ၵႂၢမ်းဝွၵ်း)
2. ၵူၼ်းၵႃႉႁၢပ်ႇသၢမ်ၵေႃႉ (ၵႂၢမ်းလႄႈဢပုမ်ႇပွတ်း)
3. ၼုမ်ႇယဝ်ႉၸင်ႇထဝ်ႈ (ၵႂၢမ်းဝွၵ်းယိင်းၸၢႆး)
4. ငိုၼ်း ငိုၼ်း မၢႆၼိုင်ႈ (လွင်ႈႁႃ-ႁွမ်-ၸႂ်ႉၸၢႆႇ)
5. ၵႂမ်းတႆးထုင်ႉမိူင်းႁွင်ႇ (ယိင်း-ၸၢႆး-ဢပုမ်ႇ)
6. လွၼ်ႉမွၼ်းၵႂၢမ်း (ၵႂၢမ်းၸႂ်ႈ တီႈၵႅပ်ႈၵႅပ်ႈ)
7. ပပ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးႁူဝ်သိူဝ်  (ၸၼ်ႉငဝ်ႈထိုင်ၸၼ်ႉ 5)
8. ဢပုမ်ႇၵဝ်ႇတႆးမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ (ၸိူင်း-ပႃးႁၢင်ႈ)
9. ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၼၢင်းဢူဝ်းပဵမ်ႇ (ၸိူင်း-ပႃးႁၢင်ႈ)
10. ၵူၼ်းၵွတ်းၶႂ်ႈတၢႆ (ၸိူင်း-ပႃးႁၢင်ႈ)
11. ၶၢဝ်းတၢင်းပၢၼ်မႂ်ႇမိူဝ်းၼႃႈ (သွၼ်လုၵ်ႈလၢၼ်)
12. ဢပုမ်ႇပွတ်း (ၵႂၢမ်းၵပ်းထုၵ်ႇ ပႃးႁၢင်ႈ)
13. ၵုင်ႇမုၼ်ငဝ်းပေႃႈမႄႈ (ႁႂ်ႈႁူႉၵုင်ႇပေႃႈမႄႈ)
14. တၢင်းႁူႉသွင်တၢင်း ႁၼ်သွင်တွၼ်ႈ

ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ တႅမ်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်း ႁွင်ႉၵႂၢမ်းဝွၵ်းဝၢၵ်ႇ (ပၢၼ်ၵၢင်) ၼႂ်းႁူင်းပွႆႇသဵင်တႃႈၵုင်ႈ 50-60 ႁူဝ်ပၢႆ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းယႃႈယႃတႆး  မိူၼ်ၼင်ႇ- ယႃႈၵႄႈလႅတ်း ၊ ယႃႈဢႆႁၢႆ၊ ယႃႈလိူတ်ႈလူင်၊ ယႃႈယႃတပ်းၵႂ်ႈ ၼိူဝ်ႉလိူင်၊ ယႃႈပေႉမႆႈ၊ ယႃႈတွင်ႉလူမ်း၊ ယႃႈလိူတ်ႈသိပ်းသွင်၊ ယႃႈႁႅင်းမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸ်ႂ ၸိူဝ်းၼႆႉ  ပဵၼ်မိၵ်ႈႁူဝ်သိူဝ်ဝူင်းဝၼ်း ဢၼ်ၶၢႆလီၸွတ်ႇတူဝ်ႈမိူင်းတႆးၵူႈတီႈ တေႃႇထိုင်ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်လႄႈၼႂ်းမိူင်းထႆး၊ တီႈမီးတႆးယူႇၵူႈတီႈ၊ ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ႁူႉၸၵ်းၵၼ်ၵူႈတီႈ။

ယၢမ်ႈပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် ၊ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း၊ ႁူဝ်ပဝ်ႈမူႇၸုမ်းလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႃႈ (ၼႃႇယၵ) မူႇၸုမ်း။

ၶၢဝ်းတၢင်းၸူဝ်ႈပၢၼ် လႄႈၵၢၼ်ငၢၼ်း

လုၵ်ႉၼမ်ႉၶမ်းၶၢႆႉမႃးယူႇတီႈတူၼ်ႈတီး မိူဝ်ႈ 1957။ 1958 ၶိုၼ်းမိူဝ်းႁပ်ႉလုၵ်ႈမေးမႃး။ ႁူမ်ႈပႃးၶတ်းၸႂ်ႂၸွႆႈၵၢၼ်မိူဝ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းႁူင်းတိူၵ်ႈမူႇၸုမ်းလိၵ်ႈတႆးတူၼ်ႈတီး။ တႄႇတင်ႈပိုတ်ႇႁူင်းၸၢၵ်ႈဢိတ်ႇလိၵ်ႈဝူင်းဝၼ်း (မွၵ်ႈမိူဝ်ႈ 1968) လႄႈတိူၵ်ႈယႃႈယႃသေ  ႁပ်ႉဢိတ်ႇလိၵ်ႈႁဵတ်းပပ်ႉလိၵ်ႈတႆးလႄႈလၢႆၽႃသႃလၢႆလွင်ႈလၢႆသႅၼ်း ၵၢၼ်ၽိမ်းၵူႈပိူင်ၵူႈသႅၼ်းမႃးပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်။ (ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸူဝ်ႈပူႇပၢၼ်မွၼ်ႇၵေႃႈ  ပဵၼ်မေႃယႃတႆးမႃးလႄႈ) ႁဵတ်းယႃႈယႃတႆးၶၢႆမႃးတင်ႈတႄႇ 1980။ မိူဝ်ႈၼႂ်း 1998-99 ၼႆႉ ၵျပၢၼ်ႇၶဝ်ယၢမ်ႈမႃးႁွင်ႉၵႂႃႇသွၼ်ပၼ်လိၵ်ႈတႆးၵႂၢမ်းတႆးၼႂ်းၸၼ်ႉၸွမ်မိူင်းၵျပၢၼ်ႇ။

ၵႂၢမ်းသင်ႇပုၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈလၢၼ်တႆးတင်းလၢႆ

(1) ႁႂ်ႈမီးတၢင်းယၢမ်ႈတိုဝ်းၵမ်သိလ်ထမ်း၊ တီႈဢေႇသုတ်းႁႂ်ႈၵမ်မၼ်ႈသိလ် 5 သဵၼ်ႈ
(2) ႁႂ်ႈမေႃးႁႃငိုၼ်းၸွမ်းၵၢၼ်ပဵၼ်ထမ်း(တြႃး)
(3) ႁႂ်ႈၶတ်းၸႂ်ႁူႉမေႃပၺ်ၺႃၸၼ်ႉသုင်
(4) ယႃႇလိုမ်းလိၵ်ႈတႆး၊ ၶိူဝ်းတႆး၊ ၵႂၢမ်းတႆး၊ ၼုင်ႈၶူဝ်းတႆး။
(5) မေႃႁၵ်ႉၵၼ်၊ ၽွမ်ႉၵၼ်၊ ၸွႆႈၵၼ်၊ ပဵၼ်ၸ်ႂလဵဝ်ၵၼ်၊ ၼပ်ႉယမ်ၵၼ်။

မၢႆတွင်း။ ။ ၵဵပ်းတႅမ်ႈထၢႆႇဢွၵ်ႇဢဝ်မႃး တီႈ ပပ်ႉလႅင်းသ်ႂတႆး မၢႆ (1) ဢၼ် ၼၢင်းၶမ်းယူင်ႇတႅမ်ႈ။
 ၵႃရဝၼပ်ႉယမ် - ၸဝ်ႈလုင်းတၢင်းၵႄး (ဝူင်းဝၼ်း) သေ

ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ (09/05/2017)