ၸုမ်းၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး (Shan Human Rights Foundation) ဝႃႈ လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပွတ်း ႁွင်ႇ 300 ပၢႆ လႆႈတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈပၢႆႈသေဢမ်ႇၵႃး၊ ၵူၼ်းမိူင်းၺႃးသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတီႉမတ်ႉပေႃႉထုပ်ႉၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တၵ်းတေလႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ဝႃႈၼႆ။


ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/09/2017 ၼၼ်ႉ ၸုမ်းၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး (SHRF) ဢွၵ်ႇၽိုၼ်တၢမ်း ငဝ်းလၢႆး ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶမရ 325 တင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉၼမ်ႉပွင်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ် ဢဵၼ်ႁႅင်း 60 ပၢႆၵႂႃႇတူင်ႉၼိုင်တၢင်းဝၢၼ်ႈလွႆယွႆး ဢိူင်ႇပႃႇၵၢင်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ။ ဝၼ်းတီႈ 10/09/2017 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ယိုဝ်းၵွင်ႈလဵၵ်ႉ/ယႂ်ႇ ၵႂႃႇၵူႈႁူးၵူႈတၢင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလွႆယွႆး ဢိူင်ႇပႃႇၵၢင်း တူၵ်းၸႂ်၊ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ယၢၼ်ႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ 300 ပၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ 100 ပၢႆ ပၢႆႈၵႂႃႇယင်ႉ တီႈ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉပူၵ်ႇ၊ တႃႇ 200 ပၢႆသမ်ႉ မူၵ်းယူႇၸွမ်းသုမ်ႉထဵင်ႁႆႈ ထဵင်ၼႃး ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၸုမ်းၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး (SHRF) လၢတ်ႈဝႃႈ “ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ၶႂ်ႈဝႃႈ ပေႃး ဢဝ်ပိူင်မိူင်းဝႃႈၸိုင် မၼ်းပဵၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မႃးတူၺ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသမ်ႉ ဢမ်ႇမီး ဢေႃးၸႃႇၵုမ်းၵမ်လႆႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈႁဵတ်းၵႂႃႇ ၵႃႈဝႃႈၵႃႈပဵၼ် ၵွပ်ႈၼၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်း တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မၼ်းမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼင်ႇၵၼ်” ဝႃႈၼႆ။


မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇႁူပ်ႉသႂ်ႇ ၸၢႆးသၢင်ႇလႃႉ ဢႃယု 29 ပီ ပဵၼ်ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈလွႆယွႆး ဢိူင်ႇပႃႇၵၢင်း ၽွင်းမၼ်းၸၢႆးၵႂႃႇသူင်ႇၶဝ်ႈၵူၼ်းႁဵတ်းႁႆႈသေပွၵ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း သေ လွၼ်ႈသိူဝ်ႈ မၼ်းၸၢႆးမတ်ႉမိုဝ်းပေလင် ႁွင်ႉဢဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းၶဝ်။ ယူႇထႅင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင် 10 မိၼိတ်ႉ သိုၵ်း မၢၼ်ႈၸုမ်းၼႆႉ ၵႂႃႇႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈထဵင်သုမ်ႉ/ႁႆႈသေ ၺႃးၸၢႆးသၢင်ႇၵျေႃႇ ဢႃယု 36 ပီ ပဵၼ်ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈၼႃးလၢၼ်ႇ ဢိူင်ႇပႃႇၵၢင်း ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈထဵတ်ႈထၢမ် လွင်ႈသိုၵ်းတႆး၊ ထုပ်ႉၼႃႈထုပ်ႉတႃ ၸၢႆးသၢင်ႇၵျေႃႇသေ တီႉမတ်ႉ ႁွင်ႉၵႂႃႇၸွမ်းၶဝ် ဝႃႈၼႆ။


ထိုင်မႃး ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸုမ်းၼႆႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ထူပ်းၺႃး ၸၢႆးသၢင်ႇၵွၼ်း ဢႃယု 32 ပီ ပဵၼ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလွႆယွႆး ဢိူင်ႇပႃႇၵၢင်း ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈၽွင်းမၼ်းၸၢႆးႁေႃႈၵႂၢႆးပွၵ်ႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ႁူပ်ႉၺႃးသိုၵ်း မၢၼ်ႈ သေ ၺႃးတီႉမတ်ႉဢဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းထႅင်ႈ။ ၶဝ်သၢမ်ၵေႃႉၼႆႉ ထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵုမ်းၶင်တူဝ်ဝႆႉတီႈ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉ ပူၵ်ႇၼိုင်ႈၶိုၼ်း။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 11/09/2017 လုင်းသူၺ်ႇ ၵႂႃႇၵမ်ႉထႅမ်ယိုၼ်ယၼ်(ထွၵ်ႈထၢမ်ႇ) ၶဝ် 3 ၵေႃႉသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸင်ႇပွႆႇပၼ်ၶဝ်ပွၵ်ႈႁိူၼ်းၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။


ၸၢႆးႁေႃသႅင် လၢတ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတုၵ်းယွၼ်းထိုင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁႂ်ႈလူင်းတူၺ်း/ၵူတ်ႇထတ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ပၼ်ႁႃၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ၵူႈတီႈၵူႈတၢင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶဝ်မီး ဢေႃးၸႃႇဢႃႇၼႃႇ ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ။ ပေႃးဢဝ်ပိူင်မၼ်းဝႃႈၸိုင် ၶဝ်ၼႆႉၵႂႃႇလႆႈၵူႈတီႈ၊ ႁဵတ်းလႆႈၵူႈလွင်ႈ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းသေ ႁႂ်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ပၼ်တဵမ်တဵမ် ထူၼ်ႈ ထူၼ်ႈ” ဝႃႈၼႆ။