တင်ႈတႄႇႁူဝ်လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်ၼႆႉမႃး ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်းၵူၼ်းတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ထုင်ႉမၢဝ်း ထပ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃး၊ မၢင်ၵေႃႉထိုင်တီႈလႆႈတူၵ်းၶွၵ်ႈၵေႃႈမီး။


တင်ႈတႄႇႁူဝ်ပီ 2017 ၼႆႉမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ထုင်ႉႁူၺ်ႈလီ မိူင်းမၢဝ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇသိုၵ်း၊ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈ၊ ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းဢိူင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်သေၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်း ၸွမ်းသုမ်ႉတီႈယူႇႁႅင်းၵၢၼ်၊ တီႈႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ႁပ်ႉဢဝ်ႁႅင်းၵၢၼ်မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ႁိူၼ်း၊ ၸွမ်းႁၢၼ်ႉဢႃးႁၢရ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ တင်ႈတႄႇႁူဝ်လိူၼ်ၼႆႉမႃး ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း  ၶႂ်ႈဝႃႈလူင်းၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်းၵူႈဝၼ်းၵူႈၶမ်ႈၶိုၼ်း ထပ်းၵၼ်မႃးၶိူဝ်းယႂ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇ။ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်ၼႆႉၵူၺ်း တီႉၺွပ်းၵူၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇၵုမ်းၶင်ဝႆႉ ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ၊ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈလႆႈထုၵ်ႇတူၵ်းၶွၵ်ႈဝႆႉယူႇ-ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းဢၼ်တေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ၼိုင်ႈၵေႃႉတေလႆႈယိပ်းဝႂ် ပပ်ႉ 3 ဢၼ်၊ ၼႂ်းသၢမ်ဢၼ်ၼႆႉ တေလႆႈမီးတဵမ်ထူၼ်ႈတင်းသၢမ်ဢၼ်။ ပေႃးဝႃႈဢမ်ႇမီးသေပိူင်ပိူင်၊ ဢမ်ႇလႆႈတေႃႇဢႃယုမၼ်းသေ ဢၼ်ဢၼ်ၸိုင် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶႄႇၶဝ်တီႉၺွပ်းၵႂႃႇၶင်ၶွၵ်ႈ- ၸၢႆးၶမ်းၸၢႆး ၵူၼ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်းထုင်ႉမၢဝ်း လၢတ်ႈ။


မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႃႈ- "ၶဝ်ၵူတ်ႇထတ်းထပ်းၵၼ်မႃး ႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်းၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇမီးပပ်ႉသီၶဵဝ် ပပ်ႉယူႇသဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈတီႉ။ ပပ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆႉပဵၼ်သီၶဵဝ်၊ ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆၵေႃႈ လႆႈဢႃယု 6 လိူၼ်၊ ပေႃးမူတ်း 6 လိူၼ်ယဝ်ႉ ၵႂႃႇတေႃႇဢႃယုမၼ်းထႅင်ႈတေလႆႈၼိုင်ႈပီ၊ ယူႇၵႂႃႇလႆႈၼႂ်းမိူင်းၶႄႇထႅင်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ။ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈပပ်ႉၼၼ်ႉဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း ယင်းမီးထႅင်ႈပပ်ႉသီလႅင်ၼုမ်ႇ၊ ဢၼ်ၼႆႉသမ်ႉပဵၼ်ပပ်ႉဢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း လွင်ႈၵိၼ်လဝ်ႈမဝ်းယႃႈ၊  ထတ်းပၢႆးယူႇလီၸိူဝ်းၼႆႉ။ တေလႆႈမီးပပ်ႉသီလႅင်ၵမ်ႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ၼႆႉသမ်ႉပဵၼ်ပပ်ႉ ဢၼ်ၾၢႆႇတၢင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈမၢၼ်ႈႁဵတ်းပၼ် ဢၼ်ယူႇလႆႈ 7 ဝၼ်းၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ။ တေလႆႈမီးတင်းသၢမ်ပပ်ႉၼႆႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ပေႃးမီးပပ်ႉသီလႅင်ၵမ်ႇ ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ ၾၢႆႇတၢင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶႄႇၶဝ် ဢမ်ႇႁပ်ႉယဝ်ႉ၊ တေလႆႈမီးတင်းသၢမ်ပပ်ႉ ၸင်ႇတေယူႇလႆႈ။ ပေႃးဝႃႈႁၼ်ပပ်ႉသီလႅင်ၵမ်ႇပပ်ႉလဵဝ်ၵူၺ်းၼႆ ပေႃးယူႇၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ပူၼ်ႉလိူဝ်ၵႂႃႇဝၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႈတီႉၺွပ်း"-ဝႃႈၼႆ။


"တႆးၵေႃႉၶႃႈႁဝ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ယၢမ်ႈၺႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇ။ မၼ်းဢမ်ႇမီးပပ်ႉသေဢၼ်ဢၼ်လႄႈ ပိူၼ်ႈတီႉၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈႁူၾင်း တႃႇၶၢဝ်းတၢင်းႁူၵ်းလိူၼ်။ ပေႃးယဝ်ႉမႃးသူင်ႇတီႈလႅၼ်လိၼ်။ ပေႃးဝႃႈၵူတ်ႇထတ်းၺႃးၵူၼ်းၵိၼ်ယႃႈသမ်ႉ တီႉၺွပ်းၶင်ၶွၵ်ႈသွင်ပီ၊ ပေႃးဝႃႈတဵမ်သွင်ပီယဝ်ႉ ဢဝ်မႃးထွၵ်ႇတီႈလႅၼ်လိၼ်တီႈၽၵ်းတူမိူင်း"- ဝႃႈၼႆ။


ၸၢႆးဢၢႆႈၵမ်ႇ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- "ၵူၼ်းယိပ်းပပ်ႉသီလႅင်ၵမ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉၸဵတ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းပပ်ႉ သီလႅင်ၵမ်ႇၼၼ်ႉသေ ၶၢမ်ႈၶဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းမၢဝ်း ပေႃးၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶႄႇတူၺ်းဢမ်ႇႁၢင်ႈလီတႃ၊ ၼႃႈတႃမိူၼ်ႁၢင်ႈပဵၼ်ၶီႈယႃႈၶီႈလဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၶဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇထၢမ်သင်ယဝ်ႉ၊ ႁွင်ႉၶိုၼ်ႈၵႃးၵမ်းလဵဝ်၊ ပပ်ႉၶဵဝ်ပပ်ႉလႅင် (သီလႅင်ၼုမ်ႇ)ၵေႃႈဢမ်ႇႁဵတ်းပၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈႁၢင်ႈၾၢင်ၵေႃႈတူၺ်းလီ သမ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႆတႄႉၵေႃႈ ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ်သေ တေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇႁႃႉ တေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉႁႃႉ ယင်းပၼ်ဢၼုၺၢတ်ႈၵႂႃႇယူႇ။ ပေႃးဝႃႈတေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တႄႉ ပပ်ႉသီၶဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ႁဵတ်းယၢပ်ႇဢိတ်းၼိုင်ႈ၊ တေလႆႈၵႂႃႇဢဝ်လိၵ်ႉၵမ်ႉထႅမ်ၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇမႃး မိူၼ်ၼင်ႇလိၵ်ႈၵမ်ႉထႅမ် ၽူႈၵွၼ်းဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိၵ်ႈၵမ်ႉၸဝ်ႈႁိူၼ်း ၸဝ်ႈၶွင်ၼႃႈၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝႂ်ဢၼုၺၢတ်ႈ ႁဵတ်းၼႃႈၵၢၼ်ပေႃႈလဵင်ႉမႄႈလဵင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတေလႆႈၵႂႃႇဢဝ်မႃးႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈသေ ၶဝ်ၸင်ႇၵွႆႈတေႁဵတ်းပၼ်၊ ပေႃးဝႃႈလုတ်ႈႁၢမ်းသေၸိူဝ်ႉသေပိူင်ၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇႁဵတ်းပၼ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၶဝ်ၵူတ်ႇထတ်းၺႃး ၵူၼ်းမီးတၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇ ထီႊၿီႊ ၸိူဝ်ႉမႅင်း B,C ၸိူဝ်းၼႆႉ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တီႉၺွပ်းပႃးၸဝ်ႈၶွင်ၶွမ်ႊပၼီႊ ပေႃႈလဵင်ႉမႄႈလဵင်ႉသေ ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇပႃး-ဝႃႈၼႆ။


ဢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းပပ်ႉၼႆႉ ပေႃးႁဵတ်းပပ်ႉသီလႅင်ၵမ်ႇ ၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းမူႇၸေႈ သမ်ႉႁဵတ်းတီႈ မူႇၸေႊ သဵင်ႈငိုၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ 2,500 ၵျၢတ်ႉ။ ပေႃးလုၵ်ႉၼမ်ႉၶမ်းမႃးႁဵတ်းတီႈမူႇၸေႈ တေသဵင်ႈငိုၼ်း 5,000- 6,000 ၵျၢတ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ႁဵတ်းၶိုၼ်းတီႈၼမ်ႉၶမ်း သဵင်ႈငိုၼ်း 3,500 ၵျၢတ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈႁဵတ်း ပပ်ႉသီလႅင်ၵမ်ႇ တၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇထုင်ႉမၢဝ်းသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းပပ်ႉသီၶဵဝ်သီလႅင် (ၼုမ်ႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈၵေႃႈ လႆႈၸၢႆႇငိုၼ်းၶႄႇထႅင်ႈမွၵ်ႈ 350 ယႂၼ်၊ မိူၼ်ၼင်ႇၵႃႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈမၢၼ်ႈသေ ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇၵႂႃႇၸူးၶႄႇ ဢၼ်လူဝ်ႇတႅမ်ႈၼႂ်းပပ်ႉၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ဢၼ်တွၵ်ႇၸုမ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပၼ် 270 ယႂၼ်၊ ၵႃႈၸေႈ 8 ယႂၼ်၊ ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းမူတ်းတေသဵင်ႈမွၵ်ႈ 350 ယႂၼ်-ၼႆယဝ်ႉ။
(ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢ ၼ်မိူင်း)