တူဝ်တႅၼ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းတႆး ၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ႈပၢင်သွၼ်  လွင်ႈပၢႆးယုၵ်ႉမုၼ်းလႄႈ ပၢႆးဢွၼ်ႁူဝ် တီႈမိူင်း ဢမေႊရိႊၵႃႊ ပိူဝ်ႈဢဝ်တၢင်းႁူႉၸိူဝ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၶိုၼ်းမႃးပူၵ်းပွင်မိူင်းတႆး။ လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူး တီႈၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ George W Bush မိူင်းဢမေႊရိႊၵႃႊ။


ပီ 2017 ၼႆႉ တူဝ်တႅၼ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းတႆး သီႇၵေႃႉ ၸၢႆးဝၼ်းလႅင်းၶမ်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၊ ၸၢႆးသႅင်မၢဝ်း ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ပၢႆးပၺ်ၺႃၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ ၼၢင်းၶမ်းယိင်းၼွင်ႉ ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၾၢႆႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ၼၢင်းသူႉမုၼ်ႇဢွင်ႇ ၾၢႆႇၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးလႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း လွင်ႈယုၵ်ႉမုၼ်းလႄႈ ပၢႆးဢွၼ်ႁူဝ် Liberty and Leadership Forum တီႈ George W Bush Institute, Dallas, Texas, USA။

လဵပ်ႈႁဵၼ်းလၢႆလွင်ႈမိူၼ်ၼင်ႇ  1. ၵၢၼ်မိူင်း Political philosophy၊ 2.  တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ Democracy၊3. လွင်ႈၾႅတ်ႊ တရႄႊ Federalism ၊ 4. လွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ Economic freedom ၊  5. လွင်ႈၸမ်ၸႂ်သိုၵ်းလႄႈၵူၼ်းမိူင်း Civil military relationship ၊ 6. ၵၢၼ်ဢုပ်ႇၵုမ် Negotiations ၊ 7. ၵၢၼ် ဝၢင်းၽႅၼ် Strategy planning ၊ 8.  ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ Com munication ၊ 9.ၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁွပ်ႈတူဝ်  Pluralism 10. ၵၢၼ် ပဵၼ်ၽူႈၼမ်း Leadership၊ 11. ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃ လွင်ႈၵၢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ Problem solving transformation ၸိူဝ်းၼႆႉ လဵပ်ႈႁႅၼ်းၶၢဝ်း တၢင်း 200 ၸူဝ်ႈမူင်း ။ ပၢင်ပၼ်ဝႂ်ၸုမ်ႈၶႅပ်းၽူႈယဝ်ႉ ပၢင်သွၼ် ၸတ်းႁဵတ်းမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/06/2017။


ၸၢႆးဝၼ်းလႅင်းၶမ်း လၢတ်ႈဝႃႈ - “ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းၼႆႉ မီးၵႃႈၶၼ်တႄႉၶႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်တႅပ်းတတ်း ၊ လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းလႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၊ လွင်ႈႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ဢၼ်ၵိုၵ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇဢၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်မႃးၶိုင်ႈပွင် ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းလႆႈ ” ဝႃႈၼႆ။


ၸၢႆးသႅင်မၢဝ်း  လၢတ်ႈဝႃႈ “ ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈႁဝ်းလူဝ်ႇၶတ်းၸႂ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း၊ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ႁဝ်းမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းလီၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇဢွၼ်ၵၼ်  လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵၢၼ်မိူင်း၊ သႂ်ႇၸႂ်ၼႂ်းပၢႆးပၺ်ၺႃယႂ်ႇယႂ်ႇၼမ်ၼမ်ၸင်ႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ယူႇထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ၵတ်းယဵၼ် ” ဝႃႈၼႆ။


ၼၢင်းၶမ်းယိင်းၼွင်ႉ ၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ - “  တႃႇၶိူဝ်းတႆး မိူင်းတႆး မိူဝ်းၼႃႈ တေတူၵ်းတႅမ်ႇႁႃႉ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၼႆႉ မီးၼႂ်းမိုဝ်း ႁဝ်းယဝ်ႉ တႃႇတေပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵႂႃႇလႆႈမိူဝ်းၼႃႈၼႆႉ  ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းၼမ်ၼမ် ပေႃးမီးတိုဝ်ႉတၢင်းမႃးၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်သေၵမ်း ” ဝႃႈၼႆ။


ၼၢင်းသူႉမုၼ်ႇဢွင်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ - “ ၶႃႈႁဝ်းတႅၼ်းတၢင်တႆးၼႂ်းမိူင်းၶၢင် သေမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶႃႈဢေႃႈ။ တႆးၼႂ်းမိူင်းၶၢင် လႆႈသုၼ်ႇလႆႈလဵၵ်ႉဢေႇၼႃႇ ဢၼ်လႆႈမႃးတၢင်ႇလၢတ်ႈၼႄပၼ်တီႈၼႆႈၼႆႉၵေႃႈၸူမ်းသိူဝ်းဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၸွမ်းတႄႉတႄႉ” ဝႃႈၼႆ။


ၶူင်းၵၢၼ် Liberty and Leadership Forum ၼႆႉ ယူႇတီႈၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း US ၵေႃႉၵဝ်ႇ George W Bush တႄႇၵေႃႇ တင်ႈမႃးမိူဝ်ႈပီ 2015 မီးယိူင်းဢၢၼ်းတႃႇပူၵ်းပွင်ၼမ်ႉၵတ်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျၢၼ်ႇမႃႇ ႁႂ်ႈလႆႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢွၼ်ႁူဝ်လီမိူဝ်းၼႃႈ။ ၸုပ်ႈၼႆႉပဵၼ်ၸုပ်ႈတီႈ3  ပီၼႆႉ 2017 မီး ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တႆး၊ ယၢင်း၊ ၶျၢင်း၊ မွၼ်း၊မၢၼ်ႈ၊ တဢၢင်း၊ ၸိူဝ်းၼႆႉယိုၼ်ႈတၢင်ႇတႃႇတေၶဝ်ႈႁဵၼ်း 100 ပၢႆ ၵူၺ်းၵႃႈဢၼ်ၽၢၼ်ႇ ၶတ်းလိူၵ်ႈဢဝ်မီး 20 ပၢႆဝႃႈၼႆ။ တူဝ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ George W Bush လႄႈမေးၼၢင်း မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပၢင်ပၼ်ၸုမ်ႈၶႅပ်းဝႂ်ၽူႈၶဝ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ပၢင် သွၼ်ယဝ်ႉတူဝ်လီငၢမ်း။