ထမ်းမၻႃး ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ ၶႂ်ႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ယူႇၸွမ်း ၵၢၼ်ဢမ်ႇမီးပၵ်းမီးပိူင်သင်မႃးဝိပ်ႇႁႅတ်ႉ ၵမ်ၵိၼ်းလႄႈ ၶႂ်ႈပဵၼ် “ၸွမ်းၸႂ်” ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈယူႇ ၶႂ်ႈၵိၼ် ၶႂ်ႈၼွၼ်း ၶႂ်ႈၵႂႃႇ ၶႂ်ႈႁဵတ်း ၼင်ႇၵႃႈၶႂ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ၵူႈသမ်ႇ သႅၼ်ပိူင်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸင်ႇဝႃႈမီးၵႂၢမ်းတၵ်ႉတိူၼ်ၸႂ် လူၺ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈလီ ပေႃႈမႄႈၺႃတိပီႈၼွင်ႉ ၶူးၿႃး ဢႃးၸၢၼ် (သြႃႇသမႃး - ဆရာသမား) တႆးၵေႃႉတႆးသႄႈၵေႃႈလီ တၵ်းဢမ်ႇပူၼ်ႉလႆႈထွႆႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ "ၶတ်းၸႂ်"  လႄႈႁႂ်ႈႁူႉႁၢင်ႈႁူႉတူဝ်ယူႇၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း ၼင်ႇၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ၽရႃႉပုတ်ႉထၸဝ်ႈ သတိ ဝိရိယ ပၺ်ၺႃ သမထိ ဢၼ်တိုဝ်းၵမ်ၾင်ၵႅမ်းတူဝ်ၵၼ်မႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ၽြႃး ၽရႃႉပုတ်ႉထၸဝ်ႈ။


ၵွပ်ႈၼၼ် လၢႆလၢႆၵေႃႉ လိူဝ်သေၶႂ်ႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉ ယင်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈႁဵတ်းၸွမ်း ပၢႆးဝူၼ်ႉ လၢႆးႁဵတ်း တူဝ်ၵဝ်ႇထႅင်ႈ။ ပိူင်လူင်မၼ်းတၵ်းလႆႈမီးငိုၼ်း မီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ။ ပေႃးမီးငိုၼ်းပၼ်လႆႈ၊ ပေႃးမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ ပိူၼ်ႈၸင်ႇ တေႁဵတ်းၸွမ်းဢၼ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ“ၽိူဝ်ႇတေပဵၼ်ႁၢင်ငိူၵ်ႈ တႃႉပဵၼ်ႁူဝ်တိူၵ်ႇလိူၼ်” ၼႆ-  ၼႂ်းၸႂ်ၽူႈလမ်ႇမၢၵ်ႈ၊ ၽူႈမၢင်ႇသုင်ၶဝ် ဢမ်ႇဝႃႈ တၢင်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၵေႃႈလီ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈလီ မၢင်ၸိူဝ်းတေမီးပၢႆးဝူၼ်ႉၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်သေဝႃႈ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်မီးၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈယူႇလူၺ်ႈ သိလ်တဵင်ႈထမ်း ၼိူဝ်ၵၢၼ်သုၼ်ႇတူဝ် ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ႁိုဝ် ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၾၢႆႇလႂ်ၾၢႆႇၼိုင်ႈ။


လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈလႅတ်းလႅၼ်ႇၶဝ်၊ ၽူႈဢၼ်မီးပၢႆးဝူၼ်ႉ သႅၼ်းဢၼ်ယူႇတႅဝ်းၼႃႈၶဝ် မီးပၢႆးဝူၼ်ႉၼင်ႇၼႆၵူႈၵေႃႉ။ ဢၼ်တေဢွၼ်ပႃးဢဝ်ၾုင်ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၵႂႃႇႁွတ်ႈ တီႈလီ တီႈၸႃႉၼၼ်ႉ ယူႇတီႈပၢႆးဝူၼ်ႉလႄႈလၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈ ၶွင်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ် ထုၵ်ႇလႆႈထတ်းထွင်လီသေ လိူၵ်ႈမႅၼ်ႈၽူႈၼမ်းလီ ပေႃးလိူၵ်ႈ ၽိတ်းၵေႃႈ ပႃးၵၼ်ၽိတ်းတင်းမူတ်း။ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉမီးပိုၼ်း တွၼ်ႈဢၼ်လီႁဵၼ်းႁူႉတင်းၼမ်သေတႃႉ ငဝ်းလၢႆး ဝၼ်းၼႆႉ ဢၼ်မိူၼ်ဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈတိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇမီးယူႇၽွင်ႈ။


ၽွင်းပၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်ၽွင်းငမ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် လၢႆၾၢႆႇၵေႃႈ မုင်ႈၼႃႈတေႃႇသူႈ ၽူႈၶဵၼ်ဢၼ်ပဵၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၾၢႆႇလဵဝ် တၢင်းလဵဝ်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၢင်းသုၵျီႇ(ပၢၼ်ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ) သမ်ႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ သုၵျီႇၵူၺ်း ဢၼ်လႆႈတိုၵ်းတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း(ပိူဝ်ႈပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇလႄႈၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ)၊ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈၵေႃႈ (ၶေႃႈဢၢင်ႈ - “ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်” - ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇဝၢင်းၶိူင်ႈ)။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ တၢင်းပိုၼ်ႉတီႈၼႃႈလိၼ်ၵေႃႈ ပၼ်ႁႃၶိူဝ်းၵူၼ်း(ၸၢဝ်းၶိူဝ်း)ၶႂ်ႈလႆႈၸႄႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃး ထႅင်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁိူတ်ႇဢမ်ႇႁႅင်ႈ ပေႃးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼင်ႇၵၼ်ဢမ်ႇတိုၵ်းၵၼ်ၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးတိုၵ်း၊ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၵေႃႈ တိုၵ်ႉလႆႈပၢႆႈယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း။


ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ် ႁိမ်ၵၼ်ပဵၼ်ယႂ်ႇၵူၺ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼႆႉ “ၽႂ်ၵေႃႈၶႂ်ႈပဵၼ်ႁူဝ်တိူၵ်ႇလိူၼ် လီလိူဝ်ပဵၼ် ႁၢင်ငိူၵ်ႈ”။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉ မိူၼ်“ပႃၸူႈမုတ်းၶဝ်ႈၵွၼ်ႈထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ”(ပိူၼ်ႈဢဝ်ပႃၸူႈ သႂ်ႇၼမ်ႉၼႂ်းမေႃႈယဝ်ႉ ယုၵ်ႉတၢင်ႇတင်ႈၼိူဝ်တဝ်ၾႆး ပေႃးၼမ်ႉဢုၼ်ႇမႃး ဢဝ်ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇပွႆႇလူင်းၼႂ်းမေႃႈ၊ မိူဝ်ႈၼမ်ႉလိူတ်ႇမႆႈမႃး တိၵ်းတိၵ်း ပႃၸူႈၵေႃႈလႅၼ်ႈမုတ်းႁူဝ်ၶဝ်ႈၼႂ်းၵွၼ်ႈထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ ဢၼ်ပွႆႇလူင်းမေႃႈ ၵွပ်ႈၼႂ်းမၼ်းတိုၵ်ႉယဵၼ် လိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၽၵ်းဝၢၼ်ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇမူမ်ႇပႃႈၸူႈ)။


လူၺ်ႈႁဵတ်ႇလႄႈၽူလ်သင်ၵေႃႈလီ ပေႃးယင်းတိုၵ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ႁူဝ်တိူၵ်ႇလိူၼ်လီလိူဝ်ပဵၼ်ႁၢင်ငိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ  ပႃႇတီႇ ၵၢၼ်မိူင်း တပ်ႉသိုၵ်း ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆးတင်းလၢႆ ယူႇတိၵ်းတိၵ်းၵူၺ်းတႄႉ ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈတႆး  တိုၼ်းဢမ်ႇၵိူတ်ႇ ပဵၼ်မႃးလႆႈ ယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉယင်းတေပဵၼ် "ပႃၸူႈမူမ်ႇထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ" ၽၵ်းဝၢၼ်ပိူၼ်ႈၵႂႃႇၵမ်းမေႃႈ ၵမ်းမေႃႈဢမ်ႇႁၢင်ႉ။