ပၢင်ႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းသပ်းလႅင်းလွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် ၊ ဢၼ်ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ တၢင်းဢွၵ်ႇပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ် ” ဢၼ်ၸတ်းတီႈ ဝဵင်းပၢင်လူင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၊ မီးပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ႁိမ်းပၢၵ်ႇ ၊ မီးတူဝ်တႅၼ်းလၢႆၸုမ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ။


ဝၼ်းတီႈ 27/04/2016 (မိူဝ်ႈၼႆႉ) တႄႇၶၢဝ်းယၢမ်း 09:00-11:00 မူင်း ၊ ယူႇတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ (S.H.A.N) လႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းသပ်းလႅင်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ။ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းဝႃႈ “ တၢင်းဢွၵ်ႇပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ် ” ၊ ၸတ်းတီႈႁူင်းႁေႃ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ။ တီႈပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼႆႉ ၽူႈမႃးမွၵ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ပၼ်တၢင်းႁူႉလွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် မီးတူဝ်တႅၼ်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇယႃႈမဝ်းၵမ် ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS) ၸဝ်ႈႁၢၼ်သႅင်ဝၼ်း ။ ႁူဝ်ၼႃႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸၢႆးသု ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မီးပႃႊတီႊၵၢၼ်မိူင်း ပႃႊတီႊၼူၵ်ႉယုင်း (NLD) တင်းပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် (SNLD) ။ မီးၵူၼ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈမွၵ်ႈႁိမ်း 80 ၵေႃႉ - ၼႆယဝ်ႉ ။

ၽူႈထတ်းထွင်လိၵ်ႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၸၢႆးႁၵ်ႉၶိူဝ်း လၢတ်ႈဝႃႈ - ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ၼႂ်းမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈႁူႉၸၵ်း တီႈၾင်ႁူၵ်ႈၾင်ႁႄႇ ၊ လွင်ႈဢဝ်လူင်ႇမွၵ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ ၊ တီႈဢၼ်ပၵ်းသဝ်ႁိၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၼႆလႄႈႁဝ်းၶႃႈ ၸင်ႇလႆႈလိူၵ်ႈမႃးၸတ်းႁဵတ်းတီႈပၢင်လူင် ။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁူႉၸွမ်းလွင်ႈ လၵ်းသဝ်ႁိၼ်ပၢင်လူင် ၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် - ဝႃႈၼႆ ။

ၸဝ်ႈႁၢၼ်သႅင်ဝၼ်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ၸုမ်းRCSS/SSA ဢုပ်ႇၶႆႈလွင်ႈ ငဝ်းလၢႆး တီႇၽဵဝ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် RCSS  ။ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈလႆႈၸႂ် မိူဝ်ႈပီ 2012 ၼၼ်ႉပႃးဝႆႉဝႃႈ UNODC ၊ RCSS တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၽဵဝ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆသေတႃႉ  မိူဝ်ႈတေလူင်းမိုဝ်းတီႇၽဵဝ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်တႄႉတႄႉၼၼ်ႉ တပ်ႉမတေႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမ်ႇပၼ် တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးပႃးၵွင်ႈၵၢင်ႇ။ ၾၢႆႇၵူၼ်းၵႃႉယႃႈ ၵူၼ်းၽုၵ်ႇယႃႈသမ်ႉမီးၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူႈၵေႃႉ။

တူဝ်တႅၼ်းပႃႊတီႊ NLD မွၵ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းဝႃႈ - မိူဝ်ႈလဵဝ် ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ လိူင်ႇတႄႉလိူင်ႇဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေတီႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉလႆႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈပၵ်းပိူင်ဝၢၼ်ႈမိူင်း တေလႆႈသုမ်ႇငမ်း ၼိူဝ်ဝၢၼ်ႈၼိူဝ်မိူင်း ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် လွင်ႈဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ မၼ်းသုမ်ႇငမ်းၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇထိုင်တီႈလႄႈ ၵူၼ်းဢၼ်မီးဢေႃးၸႃႇဢႃႇၼႃႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ၶဝ်ဝၵ်ႉဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းသေ ၶဝ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ် ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်လိူင်ႇၽႄႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် တၵ်းတေလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁႂ်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈသုမ်ႇငမ်းၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ ။ ပိူင်လူင်မၼ်း ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵွၼ်ႇ ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈပေႃးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ပႆႇပဵၼ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵေႃႈတေၼမ်သေ ပဵၼ်လၢႆးၵႃၼႄးၵဝ်ႉ - ၵဝ်ႉၼႄးၵႃၵူၺ်း - လၢတ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ ။


တူဝ်တႅၼ်းပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် SNLD လၢတ်ႈဝႃႈ - မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ တႃႇသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ မၼ်းႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇ ။ ၵမ်းၼႆႉသမ်ႉ ၼိုင်ႈႁဵင်လႆႈ 3 မဵတ်ႉ ၊ ၵူၼ်းၵေႃႈသိုဝ်ႉၵိၼ်လႆႈၵူႈၵေႃႉ ။ ပေႃးသိုဝ်ႉၵိၼ်လႆႈၵူႈၵေႃႉၵေႃႈ မၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႃႈႁိူၼ်း ။ ၼႂ်းႁိူၼ်းလင်ၼိုင်ႈၼႆႉ ပေႃးမီးၵူၼ်းၵိၼ်ယႃႈၵေႃႈ ၼႃႈႁိူၼ်းဢမ်ႇမူၼ်းလႆႈယဝ်ႉ ၊ ပဵၼ်ၽိုၼ်းပဵၼ်ၾႆး လႆႈႁွင်ႉလႆႈႁႆႈ လႆႈမႆႈၸႂ် ။ ၵွပ်ႈၼႆ လွင်ႈၼႆႉ ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် SNLD ဢၼ်လႆႈႁွတ်ႈၽႅဝ်ၼႂ်းသၽႃးၵေႃႈ တေႁႃတိုဝ်ႉတၢင်း / လွၵ်းလၢႆးမၼ်းသေ တေသၢၼ်မိုဝ်းၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၊ ပႃႊတီႊၵၢၼ်မိူင်း ၊ တပ်ႉသိုၵ်း ၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ - ဝႃႈၼႆ ။


ႁူဝ်ၼႃႈၵူၼ်းၼုမ်ႇၵေႃႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ - ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႆႉ ပေႃး 10 ၵေႃႉ ၊ 7-8 ၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ယႃႈမဝ်းၵမ် ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပေႃးတေၵႆယၢၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပႆၶိုၼ်ႈလွႆ ။ ၵွပ်ႈၶႂ်ႈတိုတ်ႉတၢႆးဢဝ် ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပေႃးမေႃႁူႉလွင်ႈႁိမ်းႁွမ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႃႇမႆႉထိူၼ်ႇလွႆ၊ ႁႂ်ႈႁူႉၸၵ်းၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၊ ႁႂ်ႈႁူႉၸၵ်းလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆပေႇ ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ။


ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵေႃႈလီ ၊ ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလီ ၶဝ်ဝၵ်ႉဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်း ၊ ၶဝ်ဢမ်ႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းတႄႉတႄႉ ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးၵူႈၾၢႆႇႁူမ်ႈၵၼ် တီႇၽဵဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေလႆႈ ။ ယူႇတီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်ႁႂ်ႈလႆႈၼႆႉ တေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းၵူႈၾၢႆႇသေ တေၶတ်းၸႂ်ၵႂႃႇ - ႁူဝ်ၼႃႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။


ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2015 ၵေႃႈ ယၢမ်ႈၸတ်းပၢင်ႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်း (Debate) ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ ဝႃႈ “ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႂ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ” တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ( ၽၢတ်ႈၽႃသႃမၢၼ်ႈ )။ ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ၸတ်းတီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ ၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼႂ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ” (ၽႃသႃတႆး) ။ ၸတ်းတီႈပၢင်လူင် ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ တၢင်းဢွၵ်ႇပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ် ” (ၽႃသႃတႆး) ။ ပေႃးႁူဝ်လိူၼ်မေႊၼႆႉသမ်ႉ တေၸတ်းထႅင်ႈတီႈ ဝဵင်းလူင်လႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၊ တေၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ “တၢင်းမုင်ႈမွင်းဝၢႆးၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ” - ၼႆယဝ်ႉ ။

(ယႃႈမဝ်းၵမ်)