ၽူႈလႆႈႁပ်ႉမွပ်ႈယိုၼ်ႈသူး /ရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းၸုမ်ႈၸႂ်မိူင်း မႁႃႇတေႇဝီႇ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းသီႇပေႃႉ ပွၵ်ႈၵမ်းထူၼ်ႈ 9 ၊ ပီ 2016 ၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢႆးသု ႁူဝ်ၼႃႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဝဵင်းပၢင်လူင်၊ ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၼႃႈၵၢၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼမ် ။

ႁူဝ်ၼႃၵူၼ်းၼုမ်ႇဝဵင်းပၢင်လူင် ၸၢႆးသု တႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးဝႆႉဝႃႈ- လႆႈႁပ်ႉလိၵ်ႈဢၼ်သူင်ႇမႃးဝႃႈ တေမီးၵၢၼ်မွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်သူး/ရၢင်းဝလ်း၊ ပိူဝ်ႈတႃႇယွင်ႈယေႃးဢဝ်ၵုၼ်းမုၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်း တူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ် ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ တႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်မႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4-5 ပီ၊ မိူၼ်ၼင်ႇၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းတူင်ႉၼိုင် သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ တူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇဢၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵူၼ်းၼုမ်ႇတင်းလၢႆ၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ။


ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးသု လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- ယူႇတီႈၶႃႈႁဝ်းလႆႈႁပ်ႉၼႆၵေႃႈ ယိၼ်းႁူမ်ၸူမ်းတႄႉတႄႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈသူးဢၼ်ၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇယွင်ႈယေႃးပၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းတူင်ႉၼိုင်သုၼ်ႇလႆႈၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊလႄႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မွပ်ႈပၼ်ပႃးၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ လွင်ႈၾိင်ႈထုင်းႁိတ်ႈႁွႆးၸိူဝ်းၼႆႉပႃး။ ဢိင်ၼိူဝ်ႁဝ်းၶႃႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၸုမ်းမွပ်ႈသူး/ရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ တေမႃးမွပ်ႈသူးယွင်ႈယေႃးၼႆႉ ယိၼ်းၸူမ်းတႄႉယဝ်ႉၶႃႈ- ဝႃႈၼႆ ။


ၸၢႆးသုၼႆႉ ပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ တီႈဝဵင်းပၢင်လူင်ၵူၺ်းပႆႇပေႃး၊ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵေႃၵပ်းသၢၼ်တႃႇတေပဵၼ် ပၢင်ၵုမ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ တီႈပၢင်လူင် ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းမိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ။ ၸွႆႈၶပ်းၶိုင်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းႁိမ်းႁဵင် ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၶဝ် ႁႂ်ႈပေႃးၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ မီးလွင်ႈငၢႆႈလူမ်၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈယွင်ႈယေႃး။ ၼႂ်းလိၵ်ႈဢၼ်တႅမ်ႈထိုင်ၸၢႆးသုၼၼ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉလွင်ႈတၢင်းမီးၼင်ႇၼၼ် ။


ပၢင်ပွႆးမွပ်ႈယိုၼ်ႈသူး/ရၢင်းဝလ်း သုၸၼ်ႇတီႇ (Sao Thusandi Leadership Award) ၼႆႉ တေၸတ်းႁဵတ်း မွၵ်ႈႁၢင်လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ (2016) ဢမ်ႇၼၼ် မွၵ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ။ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းၼၼ်ႉ တုၵ်းယွၼ်းမႃးတီႈၸၢႆးသုဝႃႈ ၶႂ်ႈၸတ်းႁဵတ်းတီႈလႂ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈၵပ်းသၢၼ်ၼႂ်းမူႇၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ- ၼႆယဝ်ႉ ။


ၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးသု လၢတ်ႈၼႄထႅင်ႈဝႃႈ- တႃႇတေလႆႈႁပ်ႉသူး/ရၢင်းဝလ်း ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသေႈတင်းလၢႆ၊ ၸုမ်း TYN  တင်းသဵင်ႈ ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းၵဝ်ႇၵူၼ်းမႂ်ႇ ဢၼ်သၢၼ်မိုဝ်းၵၼ်မႃး၊ ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်မႃးၸွမ်းၵၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်းလႄႈၸင်ႇလႆႈမႃး။ ၵွပ်ႈၼၼ် တႃႇတေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ပွႆး ဢၼ်ၶွမ်ႊမတီႊမွပ်ႈယိုၼ်ႈသူး/ ရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ တေမႃးၸတ်းမွပ်ႈၼႆႉၵေႃႈ တေတွင်ႈထၢမ်ၶဝ်၊ ထုၵ်ႇလီၸတ်းႁဵတ်းတီႈ ဝၢၼ်ႈလႂ်ဝဵင်းလႂ် ႁႂ်ႈပေႃးသၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆၼၼ်ႉ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းၸုမ်းဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသေႈ လႄႈၸုမ်း TYN သေ ၸင်ႇၵွႆႈတႅပ်းတတ်း။ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းၵေႃႈလီ၊ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၵေႃႈလီ ပႆႇတႅပ်းတတ်းလႆႈ- ဝႃႈၼႆ ။


လွင်ႈဢၼ်လႆႈ သူး/ရၢင်းဝလ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၸၢႆးသုႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ- မၼ်းပဵၼ်သူးတႃႇယွင်ႈယေႃးဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်သူးသူၼ်းဢီး တႃႇတေႁၢပ်ႇၵိုတ်ႉၵၢၼ်ၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈထႅင်ႈ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵၢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵေႃႈလီ၊ ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၵေႃႈလီ၊ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလီ မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ တေလႆႈၶတ်းၸႂ်ၵႂႃႇထႅင်ႈၼမ်ၼမ် ၼႆၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ- ၸၢႆးသု လၢတ်ႈ ။


ယူႇတီႈၽူႈထတ်းထွင်လိၵ်ႈ/ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ဢၼ်ၶွမ်ႊမတီႊမွပ်ႈယိုၼ်ႈသူး ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ မွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်ၸၢႆးသုၼႆႉ ယူႇတီႈၶႃႈႁဝ်းႁူမ်ၸူမ်း ဢဝ်ၵုၼ်းမုၼ်ၸွမ်းတႄႉ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ယွင်ႈယေႃးၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းႁတ်းႁၢၼ်၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇၽူႈၵတ်ႉငၢၼ် ၽူႈၶတ်းၸႂ်ၵၢၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇတၢင်းၼႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတၢင်းၼႃႈ တေဢွၵ်ႇမႃးၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁႅင်းဢီးဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူင်ႉၼင်ႇၸၢႆးသုၼႆႉ ႁႂ်ႈၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၼမ်ၼမ်သေၵမ်း ၶႂ်ႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈပၼ်ႁႅင်းတိုၵ်းသူၼ်းၼင်ႇၼႆ- ဝႃႈၼႆ ။


သူး (ရၢင်းဝလ်း) ၸဝ်ႈၼၢင်းသုၸၼ်ႇတီႇ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းဢိင်ႊငႄႊ (Inge Sargent ဢၼ်ပဵၼ်မႁႃတေဝီႇ ၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင်၊ ၼၢင်းၾႃႉလူင်မိူင်းသီႇပေႃႉ) ဢွၼ်ႁူဝ်မွပ်ႈပၼ်ၼႆႉ လႆႈမွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်မႃးပီႁႅၵ်ႈမိူဝ်ႈပီ 2008 ။ တင်ႈတႄႇၼၼ်ႉမႃး သိုပ်ႇမွပ်ႈယိုၼ်ႈၵူႈပီတေႃႇထိုင်ပီ 2016 ၼႆႉ၊ လႆႈမွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်ၼိုင်ႈပီလႂ် 1 ၵေႃႉ။ လိူၵ်ႈမွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်တီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၵေႃႉဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁၢပ်ႇႁၢမ်ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်။ ရၢင်းဝလ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၶႅပ်းဝႂ် ယွင်ႈယေႃးၼမ်ႉၵတ်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢိၵ်ႇ ငိုၼ်းၻေႃႊလိူဝ်ႊ 3,000 ။


ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽူႈၸိူဝ်းလႆႈႁပ်ႉမွပ်ႈရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇၼႆႉ တင်းမူတ်းမီးယဝ်ႉ 9 ၵေႃႉ။ 1.ပွၵ်ႈႁႅၵ်ႈသုတ်း မိူဝ်ႈပီ 2008 ပဵၼ်ၸၢႆးၽူးမိူင်း ၽူႈၸွႆႈႁႅင်းၵၢၼ်။ 2.ပီ 2009 ၸၢႆးသႅင်ၽၼ်း ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်မူႇဝၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်း။ 3.ပီ 2010 ၼၢင်းမွၼ်းၵဵင် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လႄႈ ၼႂ်းၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး။ 4.ပီ 2011 မေႃယႃၸၢႆးပေႇတ လွႆၵေႃႇဝၼ်း။ 5.ပီ 2012 ၸဝ်ႈၶူးသီရိထမ်မ ဝတ်ႉၾႃႉဝဵင်းဢိၼ်း (လၵ်းတႅင်ႇ) ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် ၸႄႈဝဵင်းဝဵင်းႁႅင် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ႁူင်းၼႄပိုၼ်း။ 6.ပီ 2013 ၸၢႆးသၢမ်ၾူၼ်သႅင် ၽူႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇတိတ်းတေႃႇၵပ်းသိုပ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် (SNLD) ။ 7.ပီ 2014 ၶူးၼၢင်းလႃႈ ၵေႃႉၶတ်းၸႂ်တူင်ႉၼိုင် တႃႇၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး။ 8.ပီ 2015 ၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢင်းၼူၼ်းႁွမ် ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ၽူႈၶတ်းၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်း။ 9.ပီ 2016 ၸၢႆးသု ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ တူင်ႉၼိုင်ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ် ၵေႃႉထူၼ်ႈ 9 ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ ။