ပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း လၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်း၊ ၶွၼ်ႈတုမ်ႁူမ်ႈၵၼ် ပႆၼႄၵၢင်ၸႂ်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၵ်းမၼ်ႈပၼ်ၶိုၼ်းၸိုဝ်ႈတႆး ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈလႄႈ ႁႂ်ႈႁပ်ႉႁွင်းမၵ်းမၼ်ႈပၼ် ၸႄႈမိူင်းတႆးလႅင် ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးတၢၼ်းလိၼ်း ၽူႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းၾၢႆႇၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးလႅင် တီႈၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ-ႁဝ်းၶႃႈတုၵ်းယွၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈလႃႈလီႈတုၵ်းယွၼ်းလူင်ၵႂႃႇ။ ပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တီႈလိၼ်ႁဝ်းၶႃႈတႆးလႅင် လႆႈယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ပူႇပၢၼ်မွၼ်ႇ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ပီမၼ်းယဝ်ႉ၊ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈပႆႇၶဝ်ႈပုၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈလိၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈႁဝ်းမႃးၸဵမ်လႂ်လႂ်ယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းတုၵ်းယွၼ်းၶိုၼ်းတီႈလိၼ်ႁဝ်း- လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၼင်ႇၼႆ ။


မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18/09/2019 ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးလႅင် တင်းမူတ်းႁူဝ်ၵူၼ်းသၢမ်မိုၼ်ႇပၢႆ (30,000+) ပႆတၢင်းၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း ႁူမ်ႈမၢၵ်ႇလၢင်း တိူင်းၸႄႈၵႅင်း (ၸႄႈၵႅင်ႇ) ပွတ်းၼိူဝ်။ ယိပ်းပၢႆႉတူဝ်လိၵ်ႈ ပူဝ်ႊသတိူဝ်ႊသေ တုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်ၸိုဝ်ႈၶိူဝ်းၵူၼ်းတႆးလႅင် ႁႂ်ႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်ၸႄႈဝဵင်း၊ ႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးဝၢၼ်ႈမိူင်းၾႅတ်ႊၻရႄႊလ် ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ လႄႈပၢင်ၵုမ်လူင်ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ပၢင်လူင် ႁႂ်ႈဢွင်ႇမၢၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ။


ၸၢႆးတၢၼ်းလိၼ်း လၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းမၢႆၾၢင်/ ဝႂ်ၵပ်းတူဝ် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ)ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ်တႅမ်ႈဝႆႉပၼ်ႁဝ်းၶႃႈဝႃႈ သျၢၼ်းပမႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပမႃႇ ဢၼ်ဝႃႈတႆး-မၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် မၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈလႆႈသျၢၼ်းပမႃႇ၊ ႁဝ်းၶႃႈၶႂ်ႈလႆႈၸိုဝ်ႈဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇသျႅၼ်း ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ သျႅၼ်းၼီႇ၊ ဢၼ်ဝႃႈတႆး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တႆးလႅင်ၵူၺ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ႁဝ်းၶႃႈတိုၵ်းသူၼ်းပႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁႂ်ႈမႄးတႅမ်ႈပၼ်ၼႂ်းဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၶိုၼ်း- ဝႃႈၼႆ ။


ပၢင်ၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼႆႉ မီးၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆးလႅင်၊ ၸုမ်းတူဝ်တႅၼ်းပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် လၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်း ဢိၵ်ႇပႃးတင်းၸုမ်းတႆး ဢၼ်မီးတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းႁွင်ႇ၊ ပီႈၼွင်ႉတႆး ဢၼ်မီးၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း တမူး၊ ၶမ်းတီႈ၊ ပၢင်ႇလၢႆႇၽူး (ပိၼ်ႇလႄႇပူး)၊ မိူင်းမွၵ်ႇ၊ ၽွင်ပႅၼ်ႈ (ၽွင်းပိၼ်ႇ)၊ မိူင်းယၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မီးတူဝ်တႅၼ်းပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းမူတ်း 3 မိုၼ်ႇပၢႆ-ၼႆယဝ်ႉ ။


မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင်ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ပၢင်လူင် ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 31/08/2016 တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 03/09/2016 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢႆးထေးဢွင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ပႃႇတီႇႁုၼ်ႈမုၼ်းမႂ်ႇသုင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တႆးလႅင် (TNDP) ၵေႃႈလႆႈတၢင်ႇလၢတ်ႈတုၵ်းယွၼ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ဝႃႈ- ဢၼ်ပဵၼ်ၸႄႈတွၼ်ႈ ဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးလႅင်ႁဝ်းၶႃႈယူႇသဝ်းၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇမျိတ်ႉၵျီးၼႃး၊ မိူင်းယၢင်း၊ ဝၢၼ်ႈမေႃႈ၊ ၶမ်းတီႈ၊ တမူး၊ ၵလေး၊ မေႃႇလၢႆႈ၊ ၵၢတ်ႇသႃႇ ၸႄႈတွၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈဢဝ်မႃးႁုပ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သေ မၵ်းမၼ်ႈပၼ်ၸႄႈမိူင်းတႆးလႅင်၊ ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶိုၼ်းမူၼ်ႉမႄးပဵၼ်ၸိုဝ်ႈတႆးလႅင် ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ- ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ။